خەتیبی بەغدادی
| خەتیبی بەغدادی | |
|---|---|
| بە عەرەبی: الخطيب البغدادي | |
 | |
| لەدایکبوون | ٧ی ئایاری ١٠٠٢ |
| مردن | ٥ی ئەیلوولی ١٠٧١ (٦٩ ساڵ ژیاوە) بەغدا، عێراق |
| ناوی کاتی لەدایکبوون | أحمد بن علي بن ثابت البغدادي |
| نازناو | حافیز قورئان |
| ناسناو | أبو بكر |
| زمانەکانی ئاخاوتن | زمانی عەرەبی |
| پیشە | فەرموودەناس، مێژووناس، مامۆستا، نووسەر |
| بواری کار | فەرموودەناسی |
| خوێندکار | Al-Mawardi، Q16674048، Abu-l-Ghanàïm al-Narsí، Абулфараҷи Арманозӣ، Kamil ibn Thabit al-Suri |
| ئایین | ئیسلام |
ئەبوبەکر ئەحمەدی کوڕی عەلی کوڕی سابیت کوڕی ئەحمەدی کوڕی مەھدی شافیعی، بە شێوەیەکی گشتی بە خەتیبی بەغدادی ناسراوە (بە عەرەبی: الخطیب البغدادی)یان " وانەبێژ لە بەغداوە " (١٠ی ئایاری ١٠٠٢ – ٥ی ئەیلوولی ١٠٧١؛ ٣٩٢ کۆچی-٤٦٣ کۆچی)، زانایەکی موسڵمانی سوننە بووە کە بە یەکێک لە پێشەنگترین فەرموودەزان و مێژوونووسە پێشەنگەکانی سەردەمی خۆی ناسراوە.[١] بە شێوەیەکی بەرفراوان لە فەرموودە و فیقھو مێژوودا بە نووسەرێکی گرنگ دادەنرێت.[٢]
خوێندن
[دەستکاری]کوڕی بانگخوازێک بووە و لە تەمەنێکی بچووکەوە لەگەڵ باوکی و شێخەکانی دیکە دەستی بە خوێندن کردووە. بە تێپەڕبوونی کات زانستەکانی تری خوێند بەڵام سەرنجی سەرەکی فەرموودە بوو. لە تەمەنی ٢٠ ساڵیدا باوکی کۆچی دوایی کرد و بۆ گەڕان بەدوای فەرموودەدا چووە بەسرە. لە ساڵی ١٠٢٤ گەشتێکی دووەمی بۆ نیشاپور بەڕێکەوت و فەرموودەی زیاتری لە ڕەی و ئەمۆڵ و ئیسفەھان کۆکردەوە. تا ئێستا ڕوون نییە کە چەند کاتژمێر گەشتی کردووە بەڵام ئەکاونتەکانی خۆی وای کردووە تا ساڵی ١٠٢٨ بگەڕێتەوە بەغدا. دواتر گەشتێکی بۆ شام کردووە و لە شاری حیجاز زیارەتەکەی ئەنجامداوە.
مردن
[دەستکاری]خەتیب نزیکەی ساڵێک لە دەربەدەری لە سوور لە لوبنان بەسەر بردووە، پێش ئەوەی بگەڕێتەوە بەغدا و لە ئەیلوولی ١٠٧١دا لەوێ کۆچی دوایی کردووە. لە تەنیشت بشری حافی بە خاک سپێردرا.
بەرھەمەکان
[دەستکاری]ئیبن حەجەر بەرھەمەکانی بە کاریگەر لە بواری زانستی فەرموودە و زاراوەی فەرموودەدا ناساندووە و دەڵێت «کەمە ئەو دیسیپلینەی لە دیسیپلینەکانی زانستی حەدیسەوە کە کتێبێکی لەسەر نەنووسیوە». پاشان قسەکانی ئەبوبەکر کوڕی نوقتە زانای حەنبەلی ھێناوەتەوە و دەڵێت: «ھەموو کەسێکی بابەتیی دەزانێت کە زانایانی حەدیس دوای خەتیب قەرزاری بەرھەمەکانین.» زیاتر لە ٨٠ نازناو بۆ بەغدادی گەڕێنراوەتەوە.
لەوانە.[٣]
تلخیص المتشابە فی الرسم وحمایة ما أشکل منە عن بوادر التصحیف والوھم
اقتضاء العلم العمل للخطیب البغدادی
تقیید العلم للخطیب البغدادی
الأسماء المبھمة فی الأنباء المحکمة
تلخیص المتشابە فی الرسم وحمایة ما أشکل منە عن بوادر التصحیف والوھم
تلخیص المتشابە فی الرسم وحمایة ما أشکل منە عن بوادر التصحیف والوھم
إجازة المجھول والمعدوم وتعلیقھا بشرط
غنیة الملتمس إیضاح الملتبس
تقیید العلم
التطفیل وحکایات الطفیلیین وأخبارھم ونوادر کلامھم وأشعارھم
تلخیص المتشابە فی الرسم وحمایة ما أشکل منە عن بوادر التصحیف والوھم
شرف أصحاب الحدیث للخطیب البغدادی
الجامع لأخلاق الراوی وآداب السامع للخطیب البغدادی
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ Schimmel، Annemarie (١٩٦٣). Gabriel's Wing A Study Into the Religious Ideas of Sir Muhammad Iqbal. Brill. لاپەڕە ٢٢٥.
- ^ Jaleel، Talib (١١ی تەممووزی ٢٠١٥). Notes On Entering Deen Completely Islam as its followers know it. EDC Foundation. لاپەڕە ١٠٢٨-٢٩.
- ^ Gibril Fouad Haddad 2015
- ^ Gibril Fouad Haddad 2015
سەرچاوەی زیاتر
[دەستکاری]- Gibril Fouad Haddad (٢ی ئایاری ٢٠١٥). «Imam Khatib al-Baghdadi (392 AH – 463 AH, 71 Years Old)». The Biographies of the Elite Lives of the Scholars, Imams & Hadith Masters. Zulfiqar Ayub. لاپەڕە ١٦٣–١٧٥.
