جیھانی یەکەم
چەمکی جیھانی یەکەم لە بنەڕەتدا یەکێک بوو لەو «سێ جیھان»ەی کە بەھۆی کەشی دیمەنی سیاسیی شەڕی ساردەوە ھاتبووە کایە، بەو پێیەی ئەو وڵاتانەی کۆکردەوە کە لەگەڵ بلۆکی ڕۆژاوای ئەمریکادا ھاوتەریب بوون. ئەم گرووپکردنە ڕاستەوخۆ دژی جیھانی دووەم بوو، کە بە ھەمان شێوە ئەو وڵاتانەی لەخۆ گرتبوو کە لەگەڵ بلۆکی ڕۆژھەڵاتی یەکێتیی سۆڤیەتدا ھاوتەریب بوون. بەڵام دوای ئەوەی شەڕی سارد بە ھەڵوەشاندنەوەی یەکێتیی سۆڤیەت لە ساڵی ١٩٩١ کۆتایی ھات. ڕێگەی جۆراوجۆر ھەن کە ئەو پێوەرانە ھەڵدەسەنگێنێت چ وڵاتێک لە جیھانی یەکەمدایە، ڕەنگە ئەمانە بگرێتەوە: بەرھەمی ناوخۆیی وڵاتێک، بەرھەمی ناوخۆیی گشتی، ڕێژەی خوێندەواری، تەمەنی چاوەڕوانکراو و پێوەرەکانی گەشەپێدانی مرۆیی تێدا لە پلەی گونجاودا بن.[١]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ بەشداربووانی ویکیپیدیا، «First World»، ویکیپیدیای ئینگلیزی. سەردان لە ٥ی ئازاری ٢٠٢٥.
دەروازەی شەڕ
دەروازەی زانستی سیاسەت
دەروازەی سیاسەت
دەروازەی جوگرافیا
دەروازەی پەیوەندییە نێونەتەوەیییەکان
دەروازەی ئابووری
ویکیمیدیا کامنز میدیای پەیوەندیداری بە جیھانی یەکەم تێدایە.