جیھانی دووەم
جیھانی دووەم یەکێک بوو لەو «سێ جیھان»ەی کە بەھۆی ئەو دیمەنە سیاسییەی جیھانی شەڕی ساردەوە پێکھاتبوو، بەو پێیەی ئەو وڵاتانەی لەخۆ دەگرت کە لەگەڵ بلۆکی ڕۆژھەڵاتی یەکێتیی سۆڤیەتدا ھاوتەریب بوون. ئەم گرووپکردنە ڕاستەوخۆ دژی جیھانی یەکەم بوو، کە بە ھەمان شێوە ئەو وڵاتانە بوو کە لەگەڵ بلۆکی ڕۆژاوای ئەمریکادا ھاوتەریب بوون. دەوڵەتە کۆمۆنیستەکانی لەخۆگرتبوو کە لە بنەڕەتدا لە ژێر کایەی کاریگەریی سۆڤیەتدا بوون، ھەرچەندە ھەندێکیان لە کۆتاییدا لە ئایدیۆلۆجیای سۆڤیەت جیابوونەوە (بۆ نموونە، جیابوونەوەی یووگۆسلاڤیا و چین) بۆ ئەوەی ڕێبازی خۆیان وەک دەوڵەتی سۆسیالیستی پەرەپێبدەن و لە ھەمان کاتدا حکوومەتە کۆمۆنیستەکانیان بپارێزن. زۆربەی دەوڵەتە کۆمۆنیستەکان تا شۆڕشەکانی ساڵی ١٩٨٩ لە ژێر کاریگەریی سۆڤیەتدا مانەوە، لە ساڵی ١٩٩١ لەگەڵ ھەڵوەشاندنەوەی یەکێتیی سۆڤیەت تەنھا پێنج دەوڵەتی کۆمۆنیستی مانەوە: چین، کووبا، لاوس، کۆریای باکوور و ڤیێتنام. ھەرچەندە زاراوەی «جیھانی یەکەم» و «جیھانی سێیەم» لە بینینی پەیوەندییەکانی ئێستا لە ئاخاوتنی ڕۆژانە و ڕامیاری ھێشتا بوونیان ھەیە، بەڵام «جیھانی دووەم» تەنیا لە چوارچێوەی جەنگی سارددا مایەوە و ئێستا بەسەرچووە.[١]
ئەمانەش ببینە
[دەستکاری]سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ بەشداربووانی ویکیپیدیا، «Second World»، ویکیپیدیای ئینگلیزی. سەردان لە ٥ی ئازاری ٢٠٢٥.
دەروازەی شەڕ
دەروازەی زانستی سیاسەت
دەروازەی سیاسەت
دەروازەی جوگرافیا
دەروازەی پەیوەندییە نێونەتەوەیییەکان
دەروازەی سۆشیالیزم
دەروازەی ئابووری
