تەرزە

تەرزە جۆرێکە لە بارانبارینی ڕەق.^[١] جیاوازە لە گوللەی سەھۆڵ ("sleet"ی ئینگلیزی ئەمریکی)، ھەرچەندە زۆرجار ئەم دووانە بە یەک شت دادەندرێن.^[٢] پێکدێت لە تۆپ یان گرێی ناڕێک لە سەھۆڵ کە ھەریەکەیان پێی دەوترێت دەنکە تەرزە.

بە پێچەوانەی جۆرەکانی تری بارینی سەھۆڵی ئاو، وەکو گراوپێل (کە لە سەھۆڵی ڕیم دروست کراوە)، گوللەی سەھۆڵ (کە بچووکتر و نیمچە ڕووناکترن)، و بەفر (کە پێکھاتووە لە پەڕۆی بچووک و ناسک و بلوری یان دەرزی)، دەنکی تەرزە بەزۆری لە نێوان ٥ milliمەتر (٠٫٢ ئینچ) دەپێورێت و ١٥ centiمەتر (٦ ئینچ) لە تیرەدا.^[١] کۆدی ڕاپۆرتکردنی METAR بۆ تەرزە ٥ milliمەتر (٠٫٢٠ ئینچ) یان زیاتر GR ە، لەکاتێکدا دەنکە تەرزەی بچووکتر و گراوپێل کۆدی GS یان ھەیە.

تەرزە لە زۆربەی ڕەشەباکاندا ئەگەری ھەیە (وەک چۆن لەلایەن cumulonimbus بەرھەم دەھێنرێت)،^[٣] ھەروەھا لە ماوەی ٢ nautical mile (٣٫٧ kiloمەتر) لە زریانی دایک و باوک. دروستبوونی تەرزە پێویستی بە ژینگەکانی جووڵەی بەھێز و بەرەو سەرەوەی ھەوا ھەیە لە ناو ڕەشەبای دایک و باوکدا (ھاوشێوەی گەردەلوولەکان) و بەرزییەکانی دابەزینی ئاستی بەستن. لە ناوەڕاستی پانییەکاندا، تەرزە لە نزیک ناوەوەی کیشوەرەکان دروست دەبێت، لەکاتێکدا، لە ناوچە گەرمەکاندا، زیاتر لە بەرزایییە بەرزەکاندا قەتیس دەبێت.

ڕێگا ھەیە بۆ دیاریکردنی ڕەشەبا بەرھەمھێنەرەکانی تەرزە بە بەکارھێنانی مانگی دەستکردی کەشوھەوا و وێنەی ڕاداری کەشوھەوا. دەنکەکانی تەرزە بەگشتی بە خێرایی زیاتر دادەبەزن لەگەڵ گەشەکردنی قەبارەیان، ھەرچەندە ھۆکارە ئاڵۆزەکانی وەک توانەوە، خۆلێدان لەگەڵ ھەوا، با و کارلێککردن لەگەڵ باران و تەرزە دەتوانن دابەزینیان لە بەرگەھەوای زەویدا خاو بکەنەوە. ھۆشداریی توندی کەشوھەوا بۆ تەرزە دەدرێت کاتێک دەنکەکان دەگەنە قەبارەیەکی زیانبەخش، چونکە دەتوانێت زیانێکی زۆر بە پێکھاتە دروستکراوەکانی مرۆڤ بگەیەنێت، و، زۆرترین جار بەروبوومی جووتیاران.

لە بەھاری ٢٠٢٥ەوە زانایان لە ئەمریکا دەست بە کارەکانیان دەکەن لە بوارێکی نوێی لێکۆڵینەوەدا: ICECHIP کە کورتکراوەی «تاقیکردنەوەی ھاوبەشی لە شوێنی خۆیدا بۆ کۆکردنەوەی تەرزە لە دەشتەکاندا».^[٤] ئەم پڕۆژەیە کە لێکۆڵینەوە لە پرۆسەکانی تەرزە دەکات لە ڕەشەبادا لە دوو ناوچەی ناسراو بە "کۆڵانەکانی تەرزە"- دەشتە گەورەکان و بەدرێژایی زنجیرە پێشەوەی شاخەکانی ڕۆکی لە کۆلۆرادۆ و وایۆمینگ- گەورەترین ھەڵمەتی مەیدانییە لە جیھاندا کە تا ئێستا تەرخانکراوە بۆ لێکۆڵینەوە لە تەرزە، کە ١٠٠ زانا لە چوار وڵات و ١١ ویلایەت بەشدارن.^[٥]

سەرچاوەکان

^ ^ئ ^ا nationalgeographic.org (بە ئینگلیزی). ٢١ی کانوونی دووەمی ٢٠١١ https://web.archive.org/web/20210222225114/https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/hail/#:~:text=Hail%20is%20a%20type%20of,can%20be%20round%20or%20jagged. لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی شوباتی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی) ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref>ی ھەڵە؛ ناوی «hail» زیاتر لە یەک جار پێناسە کراوە لەگەڵ ناوەڕۆکی جیاوازدا
^ The Straight Dope. ٦ی ئابی ١٩٩٩ https://web.archive.org/web/20140202162403/http://www.straightdope.com/columns/read/1668/whats-the-difference-between-hail-sleet-and-freezing-rain. لە ڕەسەنەکە لە ٢ی شوباتی ٢٠١٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٣ی تەممووزی ٢٠١٦ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
^ Glossary of Meteorology. ٢٠٠٩ https://web.archive.org/web/20100725142407/http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?id=hail1. لە ڕەسەنەکە لە ٢٥ی تەممووزی ٢٠١٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٥ی تەممووزی ٢٠٠٩ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
^ Rice، Doyle. USA TODAY (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی) https://www.usatoday.com/story/news/nation/2025/02/22/hail-research-to-study-the-perplexing-ice-that-falls-from-the-sky/78968111007/. لە ٢٦ی شوباتی ٢٠٢٥ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
^ www.science.org (بە ئینگلیزی) https://www.science.org/content/article/more-damaging-tornadoes-hail-may-finally-get-scientific-attention-it-deserves. لە ٢٦ی شوباتی ٢٠٢٥ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)

ئەمانەش ببینە

Rogers and Yau (١٩٨٩). A Short Course in Cloud Physics. Massachusetts: Butterworth-Heinemann. ژپنک ٠-٧٥٠٦-٣٢١٥-١.
Jim Mezzanotte (٢٠٠٧). Hailstorms. Gareth Stevens Publishing. ژپنک ٩٧٨-٠-٨٣٦٨-٧٩١٢-٤.
Snowden Dwight Flora (٢٠٠٣). Hailstorms of the United States. Textbook Publishers. ژپنک ٩٧٨-٠-٧٥٨١-١٦٩٨-٧.
Narayan R. Gokhale (١٩٧٤). Hailstorms and Hailstone Growth. State University of New York Press. ژپنک ٩٧٨-٠-٨٧٣٩٥-٣١٣-٩.
Duncan Scheff (٢٠٠١). Ice and Hailstorms. Raintree Publishers. ژپنک ٩٧٨-٠-٧٣٩٨-٤٧٠٣-٩.

بەستەرە دەرەکییەکان

ئامرازەکانی توێژینەوەی زریانی تەرزە Archived لە hailtrends.com
سڵاو لە فاکتشیت (ئەرشیڤ کراوە) لە ucar.edu
کارەساتەکانی کەشوھەوا و کەشوھەوای ملیار دۆلاری ئەمریکی Archived لە NOAA.gov

دەروازەی کەشوھەوا

[hail-1] ئ ^ا nationalgeographic.org (بە ئینگلیزی). ٢١ی کانوونی دووەمی ٢٠١١ https://web.archive.org/web/20210222225114/https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/hail/#:~:text=Hail%20is%20a%20type%20of,can%20be%20round%20or%20jagged. لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی شوباتی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی) ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref>ی ھەڵە؛ ناوی «hail» زیاتر لە یەک جار پێناسە کراوە لەگەڵ ناوەڕۆکی جیاوازدا

[2] The Straight Dope. ٦ی ئابی ١٩٩٩ https://web.archive.org/web/20140202162403/http://www.straightdope.com/columns/read/1668/whats-the-difference-between-hail-sleet-and-freezing-rain. لە ڕەسەنەکە لە ٢ی شوباتی ٢٠١٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٣ی تەممووزی ٢٠١٦ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)

[gloss-3] Glossary of Meteorology. ٢٠٠٩ https://web.archive.org/web/20100725142407/http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?id=hail1. لە ڕەسەنەکە لە ٢٥ی تەممووزی ٢٠١٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٥ی تەممووزی ٢٠٠٩ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)

[4] Rice، Doyle. USA TODAY (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی) https://www.usatoday.com/story/news/nation/2025/02/22/hail-research-to-study-the-perplexing-ice-that-falls-from-the-sky/78968111007/. لە ٢٦ی شوباتی ٢٠٢٥ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)

[5] www.science.org (بە ئینگلیزی) https://www.science.org/content/article/more-damaging-tornadoes-hail-may-finally-get-scientific-attention-it-deserves. لە ٢٦ی شوباتی ٢٠٢٥ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]