دیکتاتۆریی پرۆلیتاریا: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
Qezwan (لێدوان | بەشدارییەکان) |
No edit summary |
||
| ھێڵی ١: | ھێڵی ١: | ||
لە فەلسەفەی مارکسیزمدا '''دیکتاتۆری پڕۆلیتاریا''' یان '''دیکتاتۆری کرێکاری''' بەمانای ئەوە دێت کە دەسەڵاتی سیاسیی لە ژێر دەستی پڕۆلیتارییەکان (چینی کرێکار) بێت.<ref name="auth">{{cite web|title=On Authority|url=http://www.marxists.org/archive/marx/works/1872/10/authority.htm|access-date=13 September 2014}}</ref><ref name="manif">{{cite web|author=Frederick Engels|title=Karl Marx|url=http://www.marxists.org/archive/marx/works/1848/communist-manifesto/|access-date=13 September 2014}}</ref> دیکتاتۆرییەتی پرۆلیتاریا قۆناغی نێوەندی نێوان ئابووری سەرمایەداری و ئابوورییەکی کۆمۆنیستییە و بەو پێیەش دەوڵەتی دوای شۆڕش دەست بەسەر ئامرازەکانی بەرهەمهێناندا دەگرێت. لەم قۆناغەدا، ئەرکی پێکهاتەی ڕێکخراوەیی بەڕێوەبردنی حیزب ئەوەیە کە بە شێوەیەکی تۆکمە و بەهێز حوکمڕانیی دەوڵەت بکات بۆ ڕێگرتن لە بەرەنگاربوونەوەی شۆڕش و ئاسانکردنی گواستنەوە بۆ کۆمەڵگایەکی کۆمۆنیستی بەردەوام. دەستەواژەکانی تر کە بە گشتی بۆ وەسفکردنی دیکتاتۆری پرۆلیتاریا بریتین لە دەوڵەتی سۆسیالیستی،<ref>[http://crisiscritique.org/2017/november/Lorenzo%20Chiesa.pdf Lenin and the State of the Revolution] by [[Lorenzo Chiesa]]. [https://web.archive.org/web/20201027013100/https://crisiscritique.org/2017/november/Lorenzo%20Chiesa.pdf Archived] in [[Internet Archive|Wayback Machine]]. p. 109</ref> دەوڵەتی پرۆلیتاریا،<ref>Chiesa, p. 111</ref> دەوڵەتی پرۆلیتاری دیموکراتی،<ref>Chiesa, p. 115</ref> دیکتاتۆری شۆڕشگێڕانەی پرۆلیتاریا و دیکتاتۆری دیموکراتی پرۆلیتاریا.<ref>Chiesa, pp. 126 127</ref><ref>Chiesa, p. 116</ref> |
|||
'''دیکتاتۆری پڕۆلیتاریا''' یان '''دیکتاتۆری کرێکاری''' زاراوەیەکی سیاسییە یەکەمجار لەساڵی ١٨٧٥ لەکتێبی ڕەخنەگرتن لە سیستەمی گۆتا لەلایەن [[کارل مارکس]] وترا ، مارکسیزم که ئاڵای هزر و پراکتیکی پڕۆلیتاریایه ، له‌وه شه‌رم ناکات یان ناترسێت ده‌وڵه‌تی سۆسیالیستی کرێکاران وه‌ک ده‌وڵه‌تی دیکتاتۆرییه‌تی کرێکاران ناوبهێنێت . نه‌ک هه‌ر ئه‌وه به‌ڵکو چ مارکس خۆی و چ لێنین و ڕابەرەکانی کۆمۆنیزم دوای مارکس زۆرتر ناوی دیکتاتۆری پڕۆلیتاریایان هه‌ڵبژارد ، مەبەست زۆرتر لەو دیکتاتۆرییەتە ئەوەی که ده‌وڵه‌تی سۆسیالیستی ، دیموکراسییه بۆ پڕۆلیتاریا وه‌ک چینێکی کۆمه‌ڵایه‌تی و بۆ سەرمایەدرانیش دیکتاتۆرییه ، به‌مانا ده‌سه‌ڵاتی سیاسی پڕۆلیتاریا له‌ئاستی چینی کرێکاردا دیموکراسییه‌و له ئاستی سەرمایەدارانیش دیکتاتۆرییه ، هاوکاتیش ئەو تیۆرەی دیکتاتۆریەتی پڕۆلیتاریایە لە لیبرالیزم وە دیموکراسیەت دوورە بەوەی هەڵبژاردن ناکرێت و تەنیا دەسەڵات بۆ حیزبی کۆمۆنیستەکان دەبێت ئەمەش وەک [[ڕژێمی تاک حیزبی]] یە بەڵام بۆ حیزبە کۆمۆنیستەکان ئەمەش لە وڵاتانی وەک [[یەکێتیی سۆڤیەت]] و [[چین]] و [[کووبا]] و |
|||
[[لاوس]] و [[کۆریای باکوور]] هیتر بەدی دەکرێت. |
|||
== سەرچاوەکان == |
|||
[[پۆل:دیموکراسی]] |
[[پۆل:دیموکراسی]] |
||
[[پۆل:مارکسیزم]] |
[[پۆل:مارکسیزم]] |
||
وەک پێداچوونەوەی ١٦:٣٢، ١٣ی تشرینی دووەمی ٢٠٢١
لە فەلسەفەی مارکسیزمدا دیکتاتۆری پڕۆلیتاریا یان دیکتاتۆری کرێکاری بەمانای ئەوە دێت کە دەسەڵاتی سیاسیی لە ژێر دەستی پڕۆلیتارییەکان (چینی کرێکار) بێت.[١][٢] دیکتاتۆرییەتی پرۆلیتاریا قۆناغی نێوەندی نێوان ئابووری سەرمایەداری و ئابوورییەکی کۆمۆنیستییە و بەو پێیەش دەوڵەتی دوای شۆڕش دەست بەسەر ئامرازەکانی بەرهەمهێناندا دەگرێت. لەم قۆناغەدا، ئەرکی پێکهاتەی ڕێکخراوەیی بەڕێوەبردنی حیزب ئەوەیە کە بە شێوەیەکی تۆکمە و بەهێز حوکمڕانیی دەوڵەت بکات بۆ ڕێگرتن لە بەرەنگاربوونەوەی شۆڕش و ئاسانکردنی گواستنەوە بۆ کۆمەڵگایەکی کۆمۆنیستی بەردەوام. دەستەواژەکانی تر کە بە گشتی بۆ وەسفکردنی دیکتاتۆری پرۆلیتاریا بریتین لە دەوڵەتی سۆسیالیستی،[٣] دەوڵەتی پرۆلیتاریا،[٤] دەوڵەتی پرۆلیتاری دیموکراتی،[٥] دیکتاتۆری شۆڕشگێڕانەی پرۆلیتاریا و دیکتاتۆری دیموکراتی پرۆلیتاریا.[٦][٧]
سەرچاوەکان
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
- ^ "On Authority". Retrieved 13 September 2014.
- ^ Frederick Engels. "Karl Marx". Retrieved 13 September 2014.
- ^ Lenin and the State of the Revolution by Lorenzo Chiesa. Archived in Wayback Machine. p. 109
- ^ Chiesa, p. 111
- ^ Chiesa, p. 115
- ^ Chiesa, pp. 126 127
- ^ Chiesa, p. 116