خۆشنووسی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو

نێوھێڵ

وەک پێداچوونەوەی ‏١٤:٠٨، ٢٩ی نیسانی ٢٠٢١

خۆشنووسی یان خەتاتی بە مانای جواننووسین یان نووسین لەگەڵ خوڵقاندنی جوانیدایە. ئەو کەسەی لە نووسیندا جوانی دەخوڵقێنێت پێی دەڵێن خۆشنووس یان خەتات.

خۆشنووسی لە تەواو کولتوورەکان، وڵاتەکان و زمانە جۆراوجۆرەکانی ھەیە بەڵام لە وڵاتانی ڕۆژھەڵات و بە تایبەت لە وڵاتانی ئیسلامی پێگە و بایەخێکی زۆرتری ھەیە.

مێژوو

خۆشنووسی لە وڵاتەکانی لاتین یا ڕۆژاوا لە سەدەکانی پازدەیەمی زایینی دروست بوو، و لە سەدەی نۆزدەیەم ئەم ھونەرە بە ڕەسمی ناسرا. لە وڵاتانی ڕۆژھەڵات زیاتر لە ھەزار ساڵە ئەو ھونەرە بوونی ھەیە و لە کتێب و نامەکان کەڵکی لێ وەر دەگیرێت.

خۆشنووسی لە وڵاتانی ئیسلامی

لە سەردەمی ھاتنی پێغەمبەری ئیسلام ھەتا خولەفای ڕاشدین ھونەری خۆشنووسی بۆ نووسینی لاپەڕەکانی قورئان بەکاردەھێنرا. کۆنترین قورئانی دەستنووس بە خەتی کووفی بۆ دەورەی حەزرەتی عەلی (ڕەزای خوای لەسەر بێت) دەگەڕێتەوە.

خۆشنووسی لە کوردستان

لە کوردستان، قورئانەکەی نگڵ و قورئانەکەی شێخ حەسەن مەولاناوا بە خەتی سولس دەسنووس کراون. ھەروەھا میرزا محەممەدڕەزا کەڵھوڕ یان میرزا ڕەزای کەڵھور یەکێک لە گەورەتەرین و بەناوبانگترین ھونەرمەندانی کورد لە خەتی نەستەعلیقە.

بەرەو پێشچوون

لە مێژووی ھاوچەرخ ھونەری خۆشنووسی پێشرەفتی زۆری کردووە و گشت جۆرە خەتێک بە تایبەت خەتی نەستەعلیق بە تەواوی گۆڕوە و پێشکەوتنێکی زۆری بە دەست ھێناوە. بە جۆرێ کە ھونەرمەندان، نیگارکێشی یان نەقاشیان لەگەڵ خۆشنووسی تێکەل کردووە و ھونەرێکی نوێیان خولقاندوە بە ناوی نەقاشیخەت.

ئامێرەکانی خۆشنووسی

قەڵەم خەت، کە لە جۆرێک قامیش تایبەت بە خۆشنووسی بە ناوی قەڵەم دزفوولی دروست دەبێت.
کاغەز یان قاقەز گلاسە، (بە ئینگلیزی: Coated paper) کە برقۆکە و بە جوانی جەوھەر لەخۆدەگرێت و بە ئاسایی قەڵەم لە بانی دەنووسێت.
مەرەکەب، کە تایبەت بە خۆشنووسییە و زیاتر ڕەنگی ڕەش و قاوەیییە. بۆ ئامادەکاری مەرەکەب بەنی ھەورێشمی دەخەنە ناو مەرەکەبەکە بە جۆرێکە ئەگەر ھەڵگەڕێتەوە ناڕژێ.
چەقۆی تایبەت بە تراشینی قەڵەم
ژێردەسی، کە لە مقەبا و چەرم دروس دەبێ

خۆشنووسی بە خۆنووس

یەکێک لە نوێتەرین ھونەرەکانە کە بە خۆنووس دەخوڵقێت و پارێزدار زۆری ھەیە. جواننووسی کاری نووسینە کە بە شێوەیەک جوانکاری تێدا کرابێت.

سەرچاوەکان

ویکیپیدیا فارسی

@@ ھێڵی ١: / ھێڵی ١: @@
 [[پەڕگە:Basmalah-1wm.png|150px|left|وێنۆک]]
-'''خۆشنووسی''' یان '''خەتاتی''' بە مانای جواننووسین و یان نووسین لەگەڵ خوڵقاندنی جوانیدایە وئەو کەسەی وا لە نووسیندا جوانی ئەخوڵقێنێ پی دەڵێن خۆشنووس یان خەتات.
+'''خۆشنووسی''' یان '''خەتاتی''' بە مانای جواننووسین یان نووسین لەگەڵ خوڵقاندنی جوانیدایە. ئەو کەسەی لە نووسیندا جوانی دەخوڵقێنێت پێی دەڵێن خۆشنووس یان خەتات.
-خۆشنووسی لە تەواو کولتوورەکان، وڵاتەکان و زمانە جۆراوجۆرەکانی هەیە بەڵام لە وڵاتانی ڕۆژهەڵات و بە تایبەت لە وڵاتانی ئیسلامی پێگە و بایخێکی جیاوازی هەیە.
+خۆشنووسی لە تەواو کولتوورەکان، وڵاتەکان و زمانە جۆراوجۆرەکانی ھەیە بەڵام لە وڵاتانی ڕۆژھەڵات و بە تایبەت لە وڵاتانی ئیسلامی پێگە و بایەخێکی زۆرتری ھەیە.
-==مێژوو==
+== مێژوو ==
 [[پەڕگە:Kufic Quran, sura 7, verses 86-87.jpg|150px|left|وێنۆک]]
-خۆشنووسی لە وڵاتەکانی لاتین یا ڕۆژئاوا لە سدەکانی پانزەی زایینی دروس بوو و لە سەدەی نۆزدە ئەم هونەرە بە رەسمی ناسرا. بەڵام لە وڵاتانی ڕۆژهەڵات زیاتر لە هەزار ساڵە ئەو هونەرە بوونی هەیە و لە کتێب و نامەکان کەڵکی لێ وەر دەگیریێت.
+خۆشنووسی لە وڵاتەکانی لاتین یا ڕۆژاوا لە سەدەکانی پازدەیەمی زایینی دروست بوو، و لە سەدەی نۆزدەیەم ئەم ھونەرە بە ڕەسمی ناسرا. لە وڵاتانی ڕۆژھەڵات زیاتر لە ھەزار ساڵە ئەو ھونەرە بوونی ھەیە و لە کتێب و نامەکان کەڵکی لێ وەر دەگیرێت.
 [[پەڕگە:Abdurrahman Hilmi - Meşk (calligraphy exercise) - Google Art Project.jpg|150px|left|وێنۆک]]
 === خۆشنووسی لە وڵاتانی ئیسلامی ===
 [[پەڕگە:Karahisari.jpg|150px|left|وێنۆک]]
-لە سەردەمی هاتنی پێغەمبەری ئیسلام هەتا خولەفای راشدین هونەری خۆشنووسی بۆ نووسینی لاپەرەکانی قورئان بە کار دەهێنرا. کۆنترین قورئانی دەسنووس بە خەتی کووفی بۆ دەورەی حەزرەتی عەلی رەزای خوای لە سەر بێ دەگەرێتەوە.
+لە سەردەمی ھاتنی پێغەمبەری ئیسلام ھەتا خولەفای ڕاشدین ھونەری خۆشنووسی بۆ نووسینی لاپەڕەکانی قورئان بەکاردەھێنرا. کۆنترین قورئانی دەستنووس بە خەتی کووفی بۆ دەورەی حەزرەتی عەلی (ڕەزای خوای لەسەر بێت) دەگەڕێتەوە.
 === خۆشنووسی لە کوردستان ===
-لە کوردستان قورئانەکەی نگڵ و قورئانەکەی شێخ حەسەن مەولاناوا بە خەتی سولس دەسنووس کراون. هەروەها [[میرزا محەممەدڕەزا کەڵھوڕ]] یان میرزا رەزای کەڵهور یەکێک لە گەورەتەرین و بەناوبانگترین هونەرمەندانی کورد لە خەتی نەستەعلیقە.
+لە کوردستان، قورئانەکەی نگڵ و قورئانەکەی شێخ حەسەن مەولاناوا بە خەتی سولس دەسنووس کراون. ھەروەھا [[میرزا محەممەدڕەزا کەڵھوڕ]] یان میرزا ڕەزای کەڵھور یەکێک لە گەورەتەرین و بەناوبانگترین ھونەرمەندانی کورد لە خەتی نەستەعلیقە.
 == بەرەو پێشچوون ==
-لە مێژووی هاوچەرخ هونەری خۆشنووسی پێشرەفتی زۆری کردووە و گشت جۆرە خەتێک بە تایبەت خەتی نەستەعلیق بە تواوی گۆرانی بە خۆوە بینیوە و پیشکەوتنێکی زۆری بە دەس هێناوە.  بە جۆرێ کە هونەرمەندان، نیگارکێشی یان نەقاشیان لەگەڵ خۆشنووسی تێکەل کردووە و هونەرێکی نوێیان خولقاندوە بە ناوی نەقاشیخەت.
+لە مێژووی ھاوچەرخ ھونەری خۆشنووسی پێشرەفتی زۆری کردووە و گشت جۆرە خەتێک بە تایبەت خەتی نەستەعلیق بە تەواوی گۆڕوە و پێشکەوتنێکی زۆری بە دەست ھێناوە. بە جۆرێ کە ھونەرمەندان، نیگارکێشی یان نەقاشیان لەگەڵ خۆشنووسی تێکەل کردووە و ھونەرێکی نوێیان خولقاندوە بە ناوی نەقاشیخەت.
 == ئامێرەکانی خۆشنووسی ==
 [[پەڕگە:Learning Arabic calligraphy.jpg|150px|left|وێنۆک]]
-* قەڵەم خەت کە لە جۆرێک قامیش تایبەت بە خۆشنوسی بە ناوی قەڵەم دزفوولی دروس دەبێ.
+* قەڵەم خەت، کە لە جۆرێک قامیش تایبەت بە خۆشنووسی بە ناوی قەڵەم دزفوولی دروست دەبێت.
-*کاغەز یان قاقەز گلاسە (بەئینگڵیزی: Coated paper) کە برقۆکە و بە جوانی جەوهەر لە خۆ دەگرێت و بە ئاسایی قەڵەم لە بانی ئەنووسێ.
+* کاغەز یان قاقەز گلاسە، (بە ئینگلیزی: Coated paper) کە برقۆکە و بە جوانی جەوھەر لەخۆدەگرێت و بە ئاسایی قەڵەم لە بانی دەنووسێت.
-* مەرەکەب کە تایبەت بە خۆشنووسیە و زیاتر رەنگی رەش و قاوەییە. بۆ ئامادەکاری مەرەکەب بەنی هەورێشمی ئەخەنە ناو مەرەکەبەکە بە جۆرێکە ئەگەر هەڵگەرێتۆ نارژێ.
+* مەرەکەب، کە تایبەت بە خۆشنووسییە و زیاتر ڕەنگی ڕەش و قاوەیییە. بۆ ئامادەکاری مەرەکەب بەنی ھەورێشمی دەخەنە ناو مەرەکەبەکە بە جۆرێکە ئەگەر ھەڵگەڕێتەوە ناڕژێ.
-* چەقۆی تایبەت بە تراشین قەڵەم
+* چەقۆی تایبەت بە تراشینی قەڵەم
-* ژێردەسی کە لە مقەبا و چەرم دروس دەبێ
+* ژێردەسی، کە لە مقەبا و چەرم دروس دەبێ
 [[پەڕگە:Saeedbazyar.jpg|150px|left|وێنۆک]]
-==خۆشنووسی بە خۆنووس ==
-یەکێک لە نوێتەرین هونەرەکانە کە بە خۆنووس دەخوڵقێت و پارێزدار زۆری هەیە.
+== خۆشنووسی بە خۆنووس ==
+یەکێک لە نوێتەرین ھونەرەکانە کە بە خۆنووس دەخوڵقێت و پارێزدار زۆری ھەیە.
 '''جواننووسی''' کاری [[نووسین]]ە کە بە شێوەیەک جوانکاری تێدا کرابێت.
 == سەرچاوەکان ==
 {{سەرچاوەکان}}
 * ویکیپیدیا فارسی
 [[پۆل:خۆشنووسان]]