ماتماتیک: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ڕاستکردنەوەی هەندێک هەڵەی ڕێزمانی
تاگەکان: دەستکاریی دیداری دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە
چاکسازی (بچووک)
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
{{ئز}}

{{زانست}}
{{زانست}}
[[پەڕگە:Euclid.jpg|وێنۆک|[[ئوقلیدوس]]، بیرکاری یۆنانی، سەدەی سێی پێش لەدایکبوونی مەسیح]]
[[پەڕگە:Euclid.jpg|وێنۆک|[[ئوقلیدوس]]، بیرکاری یۆنانی، سەدەی سێی پێش لەدایکبوونی مەسیح]]

وەک پێداچوونەوەی ‏٠٦:٤٨، ٢١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٠

ئوقلیدوس، بیرکاری یۆنانی، سەدەی سێی پێش لەدایکبوونی مەسیح

ماتماتیک یان بیرکاری (بە ئینگلیزی: Mathematics) خوێندنی چەندێتی، پێکھاتە، ڤاڵایی، و گۆڕانە. زانایانی بیرکاری و فەیلەسووفان ڕای جیاوازیان ھەیە لەسەر پێناسەی بیرکاری، ھەندێک لەو پێناسانە لێرەدا ڕیزکراون.[١] یەکێ لەو پێناسانە پێناسەی بێرتراند ڕەسڵ'ـە: بیرکاری بریتییە لە ژیربێژیی ھێمایی (ڕەمزی).

بیرکاران بەردەوام بۆ نەخشگەلی بنەڕەتی دەگەڕێن، گومانە تازەکان دەکەن بە ڕێسا، و بە ھەڵھێنجان لە پێناسەکان و بەڵگەنەویستەکان بە چەشنی گونجاو ھەڵبژێردراو بناغەی ڕاستی دادەنێن.

لەسەر ئەوەی کە ئاخۆ شتانی بیرکارانە (وەکوو ژمارەکان یان خاڵەکان) سروشتین و خۆڕسکانە بوونیان ھەیە یان مرۆڤ خولقاندوونی ھێشتا باس و گفتوگۆ دەکرێت. بیرکار "بێنجەمین پێرس" ئەوھا بیرکاری دەناسێنێت: "ئەو زانستەی کە دەرەنجامە پێویستەکانمان بۆ گەڵاڵە دەکات". لە لایەکی ترەوە، ئەلبێرت ئەینشتاین، دەڵێت: "تا ئەو شوێنەی کە یاساکانی بیرکاری ئاماژە بە ڕاستەقینە دەدەن، بێگومان نین؛ و تا ئەو شوێنەی کە بێگومانن، ئاماژە بە ڕاستەقینە نادەن".

بە کەڵک وەرگرتن لە دەرھەستکاری و بە بەکارھێنانی ئاوەز، زانستی بیرکاری ھەرڕۆژ لە گەشە و پەرەسەندندایە. بوارەکانی ژماردن، پێوان، توێژینەوەی ژێرجڵەوانەی شێوە ئەندازەییەکان، و جووڵەی شتە فیزیکییەکان ھەرڕۆژ بەربڵاوتر و بەرینتر دەبن.

بوارەکانی بیرکاری

چەندێتی

لێکۆڵینەوەی چەندێتییەکان بە ژمارەکانەوە دەست پێدەکات:

ژمارە سروشتییەکان ژمارە تەواوەکان ژمارە ڕێژەیییەکان ژمارە ڕاستییەکان ژمارە ئاوێتەکان

بۆشایی

لێکۆڵینەوی فەزا بە ئەندازەوە دەست پێدەکات:

ئەندازە سێگۆشەزانی ئەندازەی دیفرانسیێلی تۆپۆلۆژی ئەندازەی فراکتالی

گۆڕان

ئاڕاستەکراوەکان جیاکاری و تەواوکاریی ئاڕاستەکراو ھاوکێشە جیاکارییەکان سیستەمی دینامیکال بیردۆزی شێواوی

پێکھاتە

بیردۆزی ژمارە جەبری پەتی بیردۆزی گرووپ بیردۆزی تیۆری

بناغەکان و فەلسەفە

ژیربێژی تیۆری کۆمەڵە بیرۆدۆزی پۆلێن

سەرچاوەکان

  1. ^ پێناسەکانی بیرکاری، ویکی ئینگلیزی. ١٩٫٤. ٢٠١٤ دوا سەردان