پلازما (فیزیک)

دۆخی پلازما

دۆخی پلازما دۆخێی تایبەتیە لە دۆخەکانی ماددە ، بریتیە لە گزێکی بە ئایۆن بوو کە ئەلیکترۆنەکانی سەربەستن و بە گەرد یان گەردیلەکەوە نەبەستراون ، ئەگەر ماددە لە سروشتدا لە سێ دۆخدا هەبێت (ڕەقی ، شلی ، گاز ) ئەوا پلازما دۆخی چوارەمی ماددەیە. بە پێچەوانەی گازەکانەوە چەند سیفەتێکی تایبەتی هەیە بە ئایۆن بوون دەبێتە هۆی دەرچوونی ئەلکترۆنێک یان زیاتر لە کاتێکدا گەرمی یان وزەیەکی دیاریکراو دەدرێتێ ، ئەم بارگە کارەباییە پلازما یان ماددە جیوەییەکە دەکاتە گەیەنەرێک بۆ کارەبا ، بۆیە بەهێز بەرەو بواری موگناتیسی کێش دەبێت. پلازما شێوەی گازێکی هاوتا (مامناوەند) وەردەگرێت کە لە هەور دەچێت بۆ نموونە ئەستێرەکان یان وەک گورزەیەکی بە ئایۆن بوو دێت کە تەپوتۆز و دەنکۆڵەکانی تێدایە و پێی دەڵێن پلازمای تەپ و تۆزاوی ، ئەمەش بەهۆی گازی بە ئایۆن بووەوە دروست بووە کاتێک ئەلکترۆن بۆ دوور لە ناوک هەڵدەدڕێت بارگە پۆزەتیڤ و نێگەتیڤەکان سەربەستتر دەبن.

مێژووی پلازما

لە ساڵی ١٨٧٩ دا زانای ئینگلیزی ولیام کرۆکس پلازمای دۆزییەوە لە ڕێی لوولەکی کرۆکسەوە ، لەو کاتەدا ناوی نا ماددە تیشکاوەرییەکان زانای بەریتانی جۆزێف تۆمسون لە ساڵی ١٨٩٧ دا خەسڵەت و سروشتی پلازمای دۆزییەوە ، بەڵام ناولێنانی پلازما لە بنەڕەتدا بۆ زانا ئیرفینگ لانگمویر دەگەڕێتەوە لە ساڵی ١٩٢٨دا ، کە باوەڕی وابوو لە پلازمای خوێن دەچێت.

سەرچاوەکان

• گۆڤاری زانستی سەردەم
• www.wikipedia.org