ئەستێرەگەڕ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
Aram (لێدوان | بەشدارییەکان) شائەمراز، باشترکردن |
|||
| ھێڵی ٩: | ھێڵی ٩: | ||
=== یەکەمین مرۆڤی ئاسمانگەڕ === |
=== یەکەمین مرۆڤی ئاسمانگەڕ === |
||
[[پەڕگە:Yuri_Gagarin_(1961)_-_Restoration.jpg||چەپ|وێنۆک|[[یوری گاگارین]] لە ساڵی ١٩٦١دا]] |
|||
یەکەمین ئاسمانگەڕی جیھان [[یوری گاگارین]]، ئاسمانگەڕی [[ڕووسی]] بوو کە لە ١٢ی |
یەکەمین ئاسمانگەڕی جیھان [[یوری گاگارین]]، ئاسمانگەڕی [[ڕووسی]] بوو کە لە ١٢ی ٤ی ١٩٦١دا بە ئاسمانگەڕی [[ڤۆستۆک-١]] (بە [[ڕووسی]]: Восток-1) و لە ماوەی ١٠٨ خولەکدا یەکجار بە دەوری زەویدا گەڕا. |
||
=== یەکەمین ژنی ئاسمانگەڕ === |
|||
[[پەڕگە:RIAN_archive_612748_Valentina_Tereshkova.jpg|ڕاست|وێنۆک| [[ڤاڵنتینا تریشکۆڤا]]، یەکەمین ژنی ئاسمانگەڕ]] |
|||
یەکەمین ژنی ئاسمانگەڕ [[ڤاڵنتینا تریشکۆڤا]]ی خەڵکی [[ڕووسیا]]یە کە لە ١٦ی ٦ی ١٩٦٣ دا بە کەشتیی فەزاییی [[ڤۆستۆک-٦]] چووە ئاسمانەوە و نزیک سێ ڕۆژ لە فەزادا مایەوە. ئەو ھەروەھا یەکەمین کەسی نامیلیشیاییی جیھانە کە چووەتە فەزاوە چونکە لەدوای فڕینەکەی پەیوەست بوو بە ھێزی ئاسمانی [[سۆڤیەت]]ەوە. |
|||
== سەرچاوەکان == |
== سەرچاوەکان == |
||
وەک پێداچوونەوەی ٢١:٤٤، ٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٠
ئاسمانگەڕ (بە ئینگلیزی: Astronaut) کەسێکە کە دوای تێپەڕاندنی خولی تایبەتی ئاسمانگەڕین، چووبێتە بۆشاییی دەرەوەی جەوی زەوییەوە.[١] ئەم وشەیە بە گشتی بە ئاسمانگەڕە پسپۆڕەکان دەوترێ، بەڵام بە گشتی بەو کەسانە ئێژن کە بە جۆرێک چووبنە فەزا. بۆ نموونە زانایان، لێکۆڵەران، فڕۆکەوانان و تەنانەت گەشتیارانی فەزایی کە تەجروبەی گەشت بۆ بۆشایییان ھەبووە، وەک ئاسمانگەڕ سەیر دەکرێن. ھەندێ جار بەپێی ھەندێ وتە تەنانەت مسافیرانی ھەندێک لە مووشەک-فڕۆکەکانیش وەکوو ئێکس-١٥ وەکوو ئاسمانگەڕ ناو لێ دەبرێن.[٢]
یەکەمینەکان لە ئاسمانگەڕیدا
یەکەمین گیانلەبەر لە فەزا
یەکەمین بوونەوەری زیندوو لە فەزادا سەگێک بوو بە ناوی لایکا کە لە ٣ی ١١ی ١٩٦٧ی زایینی، تەنیا یەک مانگ پاش فڕینی سپوتنیک-١ و دەستپێکی ڕەسمی سەردەمی فەزا، بە کەشتی فەزاییی ڕووسیی سپوتنیک-٢ نێردرا خولگەی زەوی. لەم فڕینەدا کە بە مەبەستی تاقیکردنەوەی کۆئەندامەکانی لەش لە ھەلومەرجی بێکیشیدا بۆ دروستکردنی سیستمەکانی پاڵپشتیی لەش قەومابوو کەشتییە فەزایییەکە بۆ مەبەستی گەڕانەوە بۆ زەوی دروست نەکرابوو و لایکا پاش ماوەیەک، لە خولگەی زەویدا گیانی لەدەست دا.[٣]
یەکەمین مرۆڤی ئاسمانگەڕ
_-_Restoration.jpg)
یەکەمین ئاسمانگەڕی جیھان یوری گاگارین، ئاسمانگەڕی ڕووسی بوو کە لە ١٢ی ٤ی ١٩٦١دا بە ئاسمانگەڕی ڤۆستۆک-١ (بە ڕووسی: Восток-1) و لە ماوەی ١٠٨ خولەکدا یەکجار بە دەوری زەویدا گەڕا.
یەکەمین ژنی ئاسمانگەڕ
یەکەمین ژنی ئاسمانگەڕ ڤاڵنتینا تریشکۆڤای خەڵکی ڕووسیایە کە لە ١٦ی ٦ی ١٩٦٣ دا بە کەشتیی فەزاییی ڤۆستۆک-٦ چووە ئاسمانەوە و نزیک سێ ڕۆژ لە فەزادا مایەوە. ئەو ھەروەھا یەکەمین کەسی نامیلیشیاییی جیھانە کە چووەتە فەزاوە چونکە لەدوای فڕینەکەی پەیوەست بوو بە ھێزی ئاسمانی سۆڤیەتەوە.
سەرچاوەکان
- ^ بەشداربووانی ویکیپیدیا، «Astronaut»، ویکیپیدیای ئینگلیزی. سەردان لە ٢٢ی شوباتی ٢٠١٨.
- ^ بەشداربووانی ویکیپیدیا، «فضانورد»، ویکیپیدیای فارسی. سەردان لە ٦ی ٦ی ٢٠٢٠.
- ^ ئەرکی فەزایی سپوتنیک (ڕووسی).
 | ئەم گەردوون وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |