ئەستێرەگەڕ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
نوێکردنەوە تاگ: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد |
Aram (لێدوان | بەشدارییەکان) شائەمراز، باشترکردن |
||
ھێڵی ١: | ھێڵی ١: | ||
[[پەڕگە:Bruce McCandless II during EVA in 1984.jpg| وێنۆک|ئاسمانگەڕی بروس ماکندلیسی دووەم، لەدەرەوەی گلیسکەی ئەمریکی چالێنجەر لە ١١ی شوباتی ١٩٨٤]] |
[[پەڕگە:Bruce McCandless II during EVA in 1984.jpg| وێنۆک|ئاسمانگەڕی بروس ماکندلیسی دووەم، لەدەرەوەی گلیسکەی ئەمریکی چالێنجەر لە ١١ی شوباتی ١٩٨٤]] |
||
'''ئاسمانگەڕ''' ({{بە ئینگلیزی|Astronaut}}) کەسێکە کە دوای تێپەڕاندنی خولی تایبەتی ئاسمانگەڕین، چووبێتە بۆشاییی دەرەوەی جەوی زەوییەوە.<ref>{{بیرخستنەوەی ویکی |بەستەر = https://en.wikipedia.org/wiki/Astronaut |سەردێڕ = Astronaut |زمان = ئینگلیزی | سەردان = ٢٢ی شوباتی ٢٠١٨}}</ref> |
'''ئاسمانگەڕ''' ({{بە ئینگلیزی|Astronaut}}) کەسێکە کە دوای تێپەڕاندنی خولی تایبەتی ئاسمانگەڕین، چووبێتە بۆشاییی دەرەوەی جەوی زەوییەوە.<ref>{{بیرخستنەوەی ویکی |بەستەر = https://en.wikipedia.org/wiki/Astronaut |سەردێڕ = Astronaut |زمان = ئینگلیزی | سەردان = ٢٢ی شوباتی ٢٠١٨}}</ref> |
||
ئەم وشەیە بە گشتی بە ئاسمانگەڕە پسپۆڕەکان دەوترێ، بەڵام بە گشتی بەو کەسانە ئێژن کە بە جۆرێک چووبنە فەزا. بۆ نموونە زانایان، لێکۆڵەران، فڕۆکەوانان و تەنانەت گەشتیارانی فەزایی کە تەجروبەی گەشت بۆ بۆشایییان ھەبووە، وەک ئاسمانگەڕ سەیر دەکرێن. ھەندێ جار بەپێی ھەندێ وتە تەنانەت مسافیرانی ھەندێک لە مووشەک-فڕۆکەکانیش وەکوو ئێکس-١٥ وەکوو ئاسمانگەڕ ناو لێ دەبرێن.<ref>{{بیرخستنەوەی ویکی|بەستەر=https://fa.wikipedia.org/wiki/ |
ئەم وشەیە بە گشتی بە ئاسمانگەڕە پسپۆڕەکان دەوترێ، بەڵام بە گشتی بەو کەسانە ئێژن کە بە جۆرێک چووبنە فەزا. بۆ نموونە زانایان، لێکۆڵەران، فڕۆکەوانان و تەنانەت گەشتیارانی فەزایی کە تەجروبەی گەشت بۆ بۆشایییان ھەبووە، وەک ئاسمانگەڕ سەیر دەکرێن. ھەندێ جار بەپێی ھەندێ وتە تەنانەت مسافیرانی ھەندێک لە مووشەک-فڕۆکەکانیش وەکوو ئێکس-١٥ وەکوو ئاسمانگەڕ ناو لێ دەبرێن.<ref>{{بیرخستنەوەی ویکی|بەستەر=https://fa.wikipedia.org/wiki/فضانورد|سەردێڕ=فضانورد|زمان=فارسی|سەردان=٦ی ٦ی ٢٠٢٠}}</ref> |
||
== یەکەمینەکان لە ئاسمانگەڕیدا == |
== یەکەمینەکان لە ئاسمانگەڕیدا == |
||
=== یەکەمین گیانلەبەر لە فەزا === |
=== یەکەمین گیانلەبەر لە فەزا === |
||
یەکەمین بوونەوەری زیندوو لە فەزادا سەگێک بوو بە ناوی [[لایکا]] کە لە ٣ی ١١ی ١٩٦٧ی زایینی، تەنیا یەک مانگ پاش فڕینی [[سپوتنیک-١]] و دەستپێکی ڕەسمی سەردەمی فەزا، بە [[کەشتیی بۆشایی|کەشتی فەزایی]]ی [[ڕووسی]]ی [[سپوتنیک-٢]] نێردرا خولگەی زەوی. لەم فڕینەدا کە بە مەبەستی تاقیکردنەوەی کۆئەندامەکانی لەش لە ھەلومەرجی بێکیشیدا بۆ دروستکردنی سیستمەکانی پاڵپشتیی لەش قەومابوو کەشتییە |
یەکەمین بوونەوەری زیندوو لە فەزادا سەگێک بوو بە ناوی [[لایکا]] کە لە ٣ی ١١ی ١٩٦٧ی زایینی، تەنیا یەک مانگ پاش فڕینی [[سپوتنیک-١]] و دەستپێکی ڕەسمی سەردەمی فەزا، بە [[کەشتیی بۆشایی|کەشتی فەزایی]]ی [[ڕووسی]]ی [[سپوتنیک-٢]] نێردرا خولگەی زەوی. لەم فڕینەدا کە بە مەبەستی تاقیکردنەوەی کۆئەندامەکانی لەش لە ھەلومەرجی بێکیشیدا بۆ دروستکردنی سیستمەکانی پاڵپشتیی لەش قەومابوو کەشتییە فەزایییەکە بۆ مەبەستی گەڕانەوە بۆ زەوی دروست نەکرابوو و لایکا پاش ماوەیەک، لە خولگەی زەویدا گیانی لەدەست دا.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.russianspaceweb.com/sputnik2.html|سەردێڕ=ئەرکی فەزایی سپوتنیک|ناونیشانی ئەرشیڤ=|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=|نووسەر=|ناوی بنەماڵەیی=|ناونیشانی نووسەر=|ناو=وێبگەی فەزایی ڕووسیا|نووسەرەکانی تر=|ڕێکەوت=|ساڵ=|مانگ=|ھەڵەگیر=|زمان=ڕووسی|قاڵب=|بەرھەم=|پەڕە=|بڵاوکەرەوە=|ڕێکەوتی سەردان=|وتەگێڕانەوە=}}</ref> |
||
=== یەکەمین مرۆڤی ئاسمانگەڕ === |
=== یەکەمین مرۆڤی ئاسمانگەڕ === |
||
یەکەمین ئاسمانگەڕی |
یەکەمین ئاسمانگەڕی جیھان [[یوری گاگارین]]، ئاسمانگەڕی [[ڕووسی]] بوو کە لە ١٢ی نیسانی ١٩٦١دا و لە ماوەی ١٠٨ خولەکدا یەکجار بە دەوری زەویدا گەڕا. |
||
== سەرچاوەکان == |
== سەرچاوەکان == |
وەک پێداچوونەوەی ٢١:٣٦، ٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٠
ئاسمانگەڕ (بە ئینگلیزی: Astronaut) کەسێکە کە دوای تێپەڕاندنی خولی تایبەتی ئاسمانگەڕین، چووبێتە بۆشاییی دەرەوەی جەوی زەوییەوە.[١] ئەم وشەیە بە گشتی بە ئاسمانگەڕە پسپۆڕەکان دەوترێ، بەڵام بە گشتی بەو کەسانە ئێژن کە بە جۆرێک چووبنە فەزا. بۆ نموونە زانایان، لێکۆڵەران، فڕۆکەوانان و تەنانەت گەشتیارانی فەزایی کە تەجروبەی گەشت بۆ بۆشایییان ھەبووە، وەک ئاسمانگەڕ سەیر دەکرێن. ھەندێ جار بەپێی ھەندێ وتە تەنانەت مسافیرانی ھەندێک لە مووشەک-فڕۆکەکانیش وەکوو ئێکس-١٥ وەکوو ئاسمانگەڕ ناو لێ دەبرێن.[٢]
یەکەمینەکان لە ئاسمانگەڕیدا
یەکەمین گیانلەبەر لە فەزا
یەکەمین بوونەوەری زیندوو لە فەزادا سەگێک بوو بە ناوی لایکا کە لە ٣ی ١١ی ١٩٦٧ی زایینی، تەنیا یەک مانگ پاش فڕینی سپوتنیک-١ و دەستپێکی ڕەسمی سەردەمی فەزا، بە کەشتی فەزاییی ڕووسیی سپوتنیک-٢ نێردرا خولگەی زەوی. لەم فڕینەدا کە بە مەبەستی تاقیکردنەوەی کۆئەندامەکانی لەش لە ھەلومەرجی بێکیشیدا بۆ دروستکردنی سیستمەکانی پاڵپشتیی لەش قەومابوو کەشتییە فەزایییەکە بۆ مەبەستی گەڕانەوە بۆ زەوی دروست نەکرابوو و لایکا پاش ماوەیەک، لە خولگەی زەویدا گیانی لەدەست دا.[٣]
یەکەمین مرۆڤی ئاسمانگەڕ
یەکەمین ئاسمانگەڕی جیھان یوری گاگارین، ئاسمانگەڕی ڕووسی بوو کە لە ١٢ی نیسانی ١٩٦١دا و لە ماوەی ١٠٨ خولەکدا یەکجار بە دەوری زەویدا گەڕا.
سەرچاوەکان
- ^ بەشداربووانی ویکیپیدیا، «Astronaut»، ویکیپیدیای ئینگلیزی. سەردان لە ٢٢ی شوباتی ٢٠١٨.
- ^ بەشداربووانی ویکیپیدیا، «فضانورد»، ویکیپیدیای فارسی. سەردان لە ٦ی ٦ی ٢٠٢٠.
- ^ ئەرکی فەزایی سپوتنیک (ڕووسی).
ئەم گەردوون وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |