بواری موگناتیسی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
ب here
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
[[پەڕگە:Magnet0873.png|250px|left]]
[[پەڕگە:Magnet0873.png|250px|left]]
[[File:Ørsted - ger, 1854 - 682714 F.tif|thumb|[[Hans Christian Ørsted]], ''Der Geist in der Natur'', 1854]]
[[File:Ørsted - ger, 1854 - 682714 F.tif|thumb|[[Hans Christian Ørsted]], ''Der Geist in der Natur'', 1854]]
'''بواری موگناتیسی''' یان '''کادی موگناتیسی''' ([[ئینگلیزی]]: Magnetic field) گۆڕەپانێکی ھێزە کە کەرستە یان وردەڵەیەکی مەگنەتیسی یان گۆڕانێک لە [[کادی ئەلەکتریکی|کادێکی ئەلەکتریکیدا]]<ref name="e.f" /> ھۆی درووستبوونیەتی. بە ھێز خستنەسەر کەرستە مەگنەتیسییەکانی دیکە یان جووڵاندنی بارگە ئەلەکتریکییەکان خۆی نیشان دەدات. کادی مەگنەتیسی لە ھەر شوێنێکدا بە ھەردوو ''توانا''<ref name=>magnitude</ref> و ''ئاڕاستە''<ref name=>direction</ref> دیاری دەکرێت؛ واتە ئەمە ''کادێکی ھەڵگرییە''<ref name=>vector field</ref>.
'''بواری موگناتیسی''' یان '''کادی موگناتیسی''' ([[ئینگلیزی]]: Magnetic field) گۆڕەپانێکی ھێزە کە کەرستە یان وردەڵەیەکی مەگنەتیسی یان گۆڕانێک لە [[کادی ئەلەکتریکی|کادێکی ئەلەکتریکیدا]]<ref name="e.f" /> ھۆی درووستبوونیەتی. بە ھێز خستنەسەر کەرستە مەگنەتیسییەکانی دیکە یان جووڵاندنی بارگە ئەلەکتریکییەکان خۆی نیشان دەدات. کادی مەگنەتیسی لە ھەر شوێنێکدا بە ھەردوو ''توانا''<ref>magnitude</ref> و ''ئاڕاستە''<ref>direction</ref> دیاری دەکرێت؛ واتە ئەمە ''کادێکی ھەڵگرییە''<ref>vector field</ref>.


بارگەیەکی ئەکەکتریکی دەبێتە ھۆی درووستبوونی [[کادی ئەلەکتریکی|کادێکی ئەلەکتریکی]]<ref name="e.f">electric field</ref> و ئەوە پێوەندی ھەیە بە کادی مەگنەتیسی؛ گۆڕانێک لە کادی مەگنەتیسی دەبێتە ھۆی درووستبوونی کادی ئەلەکتریکی و بە پێچەوانە، گۆڕان لە کادی ئەلەکتریکی دەبێتە ھۆی درووستبەنی کادی مەگنەتیسی. پێوەندی تەواوی نێوانی کادی ئەلەکتریکی و مەگنەتیسی و ھەروا تەزوو و بارگەکانی وا ئەوانی لێدرووست ئەبن، بە [[ھاوکێشەکانی مەکسوێڵ]]<ref name=>Maxwell's equations</ref> باسدەکرێن. وەک ئەمە نیشانی دەدات، کادی مەگنەتیسی و ئەلەکتریکی ھەردوو دیمانەی یەک شتن کە پێیدەڵێن [[کادی ئەلەکترۆمەگنەتیسی]]<ref name="">electromagnetic field</ref>.
بارگەیەکی ئەکەکتریکی دەبێتە ھۆی درووستبوونی [[کادی ئەلەکتریکی|کادێکی ئەلەکتریکی]]<ref name="e.f">electric field</ref> و ئەوە پێوەندی ھەیە بە کادی مەگنەتیسی؛ گۆڕانێک لە کادی مەگنەتیسی دەبێتە ھۆی درووستبوونی کادی ئەلەکتریکی و بە پێچەوانە، گۆڕان لە کادی ئەلەکتریکی دەبێتە ھۆی درووستبەنی کادی مەگنەتیسی. پێوەندی تەواوی نێوانی کادی ئەلەکتریکی و مەگنەتیسی و ھەروا تەزوو و بارگەکانی وا ئەوانی لێدرووست ئەبن، بە [[ھاوکێشەکانی مەکسوێڵ]]<ref>Maxwell's equations</ref> باسدەکرێن. وەک ئەمە نیشانی دەدات، کادی مەگنەتیسی و ئەلەکتریکی ھەردوو دیمانەی یەک شتن کە پێیدەڵێن [[کادی ئەلەکترۆمەگنەتیسی]]<ref>electromagnetic field</ref>.


== پەراوێزەکان ==
== پەراوێزەکان ==
{{reflist}}
{{reflist}}
{{دەروازە|فیزیک}}
{{تووڵی دەروازە|فیزیک}}



{{فیزیک-کۆلکە}}
{{فیزیک-کۆلکە}}

[[پۆل:چەمکە فیزیکییەکان]]
[[پۆل:چەمکە فیزیکییەکان]]
[[پۆل:کارۆموگناتیسی]]
[[پۆل:کارۆموگناتیسی]]

وەک پێداچوونەوەی ‏١٦:٢٧، ٩ی ئابی ٢٠١٩

Hans Christian Ørsted, Der Geist in der Natur, 1854

بواری موگناتیسی یان کادی موگناتیسی (ئینگلیزی: Magnetic field) گۆڕەپانێکی ھێزە کە کەرستە یان وردەڵەیەکی مەگنەتیسی یان گۆڕانێک لە کادێکی ئەلەکتریکیدا[١] ھۆی درووستبوونیەتی. بە ھێز خستنەسەر کەرستە مەگنەتیسییەکانی دیکە یان جووڵاندنی بارگە ئەلەکتریکییەکان خۆی نیشان دەدات. کادی مەگنەتیسی لە ھەر شوێنێکدا بە ھەردوو توانا[٢] و ئاڕاستە[٣] دیاری دەکرێت؛ واتە ئەمە کادێکی ھەڵگرییە[٤].

بارگەیەکی ئەکەکتریکی دەبێتە ھۆی درووستبوونی کادێکی ئەلەکتریکی[١] و ئەوە پێوەندی ھەیە بە کادی مەگنەتیسی؛ گۆڕانێک لە کادی مەگنەتیسی دەبێتە ھۆی درووستبوونی کادی ئەلەکتریکی و بە پێچەوانە، گۆڕان لە کادی ئەلەکتریکی دەبێتە ھۆی درووستبەنی کادی مەگنەتیسی. پێوەندی تەواوی نێوانی کادی ئەلەکتریکی و مەگنەتیسی و ھەروا تەزوو و بارگەکانی وا ئەوانی لێدرووست ئەبن، بە ھاوکێشەکانی مەکسوێڵ[٥] باسدەکرێن. وەک ئەمە نیشانی دەدات، کادی مەگنەتیسی و ئەلەکتریکی ھەردوو دیمانەی یەک شتن کە پێیدەڵێن کادی ئەلەکترۆمەگنەتیسی[٦].

پەراوێزەکان

  1. ^ ئ ا electric field
  2. ^ magnitude
  3. ^ direction
  4. ^ vector field
  5. ^ Maxwell's equations
  6. ^ electromagnetic field