زمانی ئەڵمانی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب Épine پەڕەی زمانی ئاڵمانی گواستەوە بۆ زمانی ئەڵمانی کە پێشتر ڕەوانەکەر بوو
No edit summary
تاگەکان: دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
{{Infobox language
|name = ئەڵمانی
|nativename = {{lang|de|Deutsch}}
|pronunciation = {{IPA-de|dɔʏtʃ|}}
|states=Primarily [[German-speaking Europe]], also in the worldwide [[German as a minority language|German-speaking diaspora]]
|speakers = <!-- PLEASE, DO NOT EDIT THIS SECTION BEFORE CONSULTING THE TALK PAGE! --><!--to nearest 5M-->{{sigfig|89|1}} million (2010)<ref>Mikael Parkvall, "Världens 100 största språk 2010" (The World's 100 Largest Languages in 2010), in ''[[Nationalencyklopedin]]''</ref> to ۹٥ ملیۆن
|date = ۲۰۱٤
|ref = <ref name="Ammon, 2014">{{cite web |url=https://books.google.com/books?id=vPvmBQAAQBAJ |author=Ammon, Ulrich |title=Die Stellung der deutschen Sprache in der Welt |language=German |edition=1st |date=November 2014 |publisher=de Gruyter |location=Berlin, Germany |ISBN=978-3-11-019298-8 |accessdate=24 July 2015}}{{Page needed|date=December 2015}}</ref>
|speakers2 = [[Second language|L2 speakers]]: 10–15 million (2014)<ref name="Ammon, 2014" />
|familycolor = Indo-European
|fam2 = [[Germanic languages|Germanic]]
|fam3 = [[West Germanic languages|West Germanic]]
|fam4 = [[High German]]
| ancestor = [[Old High German]]
| ancestor2 = [[Middle High German]]
|stand1 = [[German Standard German]]
|stand2 = [[Swiss Standard German]]
|stand3 = [[Austrian Standard German]]
|script = [[Latin script|Latin]] ([[German alphabet]])<br />[[German Braille]]
|sign = [[Signed German]], LBG<br />''({{lang|de|Lautsprachbegleitende}} / {{lang|de|Lautbegleitende Gebärden}})''
|nation = {{Collapsible list
| titlestyle=font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;
| title=[[List of territorial entities where German is an official language|6 countries]]
|{{flag|Austria}}
|{{flag|Belgium}}
|{{flag|Germany}}
|{{flag|Liechtenstein}}
|{{flag|Luxembourg}}
|{{flag|Switzerland}}
}}<br /><!--SOURCES FOR EACH COUNTRY ARE REFERENCED IN THE LINKED SUB-ARTICLE-->
{{Collapsible list
| titlestyle=font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;
| title=[[List of territorial entities where German is an official language|3 dependencies]]
|[[File:Flag of South Tyrol.svg|24px]] [[South Tyrol]] ([[Italy]])
|{{flagicon|Poland}} [[Bilingual communes in Poland#Polish/German|31 communes]] in [[Poland]]
|{{flagicon|Brazil}} [[Brazilian German|9 municipalities]] in [[Brazil]]
}}
<br />[[List of territorial entities where German is an official language#International institutions|Several international institutions]]
|minority = <!--DO NOT ADD COUNTRIES/DEPENDENCIES BEFORE CONSULTING THE TALK PAGE AND CITING DEFINITE SOURCES!-->{{Collapsible list
| titlestyle=font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;
| title=[[List of territorial entities where German is an official language#Other legal statuses|13 countries<br /><small>(minority/cultural/national language)</small>]]
|{{flag|Brazil}}<small> ([[Espírito Santo]], [[Rio Grande do Sul]] & [[Santa Catarina (state)|Santa Catarina]])</small><br />{{flag|Bosnia and Herzegovina}}<br />{{flag|Czech Republic}}<br />{{flag|Denmark}} <small>([[Region of Southern Denmark|Syddanmark]])</small><br />{{flag|Hungary}}<br />{{flag|Italy}} <small>([[Trentino]])</small><br />{{Flag|Kazakhstan}}<br />{{flag|Namibia}}<br />{{flag|Poland}}<br />{{flag|Romania}}<br />{{flag|Russia}} <small>([[Azovo German National District]])</small><br />{{flag|Slovakia}}<br />{{flag|Ukraine}}
}}
|agency = ''No official regulation'' <br />
(German orthography regulated by the [[Council for German Orthography]]<ref>{{cite web|url=http://rechtschreibrat.ids-mannheim.de/rat/ |title=Rat für deutsche Rechtschreibung – Über den Rat |publisher=Rechtschreibrat.ids-mannheim.de |date= |accessdate=11 October 2010}}</ref>).
|iso1=de
|iso2b=ger
|iso2t=deu
|lc1=deu|ld1=[[Standard German|German]]
|lc2=gmh|ld2=[[Middle High German]]
|lc3=goh|ld3=[[Old High German]]
|lc4=gct|ld4=[[Colonia Tovar dialect|Colonia Tovar German]]
|lc5=bar|ld5=[[Bavarian language|Bavarian]]
|lc6=cim|ld6=[[Cimbrian language|Cimbrian]]
|lc7=geh|ld7=[[Hutterite German]]
|lc8=ksh|ld8=[[Colognian dialect|Kölsch]]
|lc9=nds|ld9=[[Low German]]{{efn|The status of Low German as a German variety or separate language is subject to discussion.|group=efn}}
|lc10=sli|ld10=[[Silesian German|Lower Silesian]]
|lc11=ltz|ld11=[[Luxembourgish language|Luxembourgish]]{{efn|The status of Luxembourgish as a German variety or separate language is subject to discussion.<ref name="Ammon, 2014" />|group=efn}}
|lc12=vmf|ld12=[[Main-Franconian dialects|Mainfränkisch]]
|lc13=mhn|ld13=[[Mòcheno language|Mócheno]]
|lc14=pfl|ld14=[[Palatine German language|Palatinate German]]
|lc15=pdc|ld15=[[Pennsylvania German language|Pennsylvania German]]
|lc16=pdt|ld16=[[Plautdietsch language|Plautdietsch]]{{efn|The status of Plautdietsch as a German variety or separate language is subject to discussion.|group=efn}}
|lc17=swg|ld17=[[Swabian German]]
|lc18=gsw|ld18=[[Swiss German]]
|lc19=uln|ld19=[[Unserdeutsch language|Unserdeutsch]]
|lc20=sxu|ld20=[[Upper Saxon German|Upper Saxon]]
|lc21=wae|ld21=[[Walser German]]
|lc22=wep|ld22=[[Westphalian language|Westphalian]]
|lc23=hrx|ld23=[[Riograndenser Hunsrückisch German|Riograndenser Hunsrückisch]]
|lc24=yec|ld24=[[Yenish language|Yenish]]
|glotto = high1287
|glottoname = High Franconian
|glotto2 = uppe1397
|glottoname2 = Upper German
|lingua ={{hidden begin|toggle=left|title=further information}}52-AC (Continental West Germanic)<br />&gt; 52-ACB (Deutsch & Dutch)<br />&gt; 52-ACB-d ([[Central German]] incl. 52-ACB–dl & -dm [[Standard German|Standard/Generalised High German]])<br />+ 52-ACB-e & -f ([[Upper German]] & [[Swiss German]])<br />+ 52-ACB-h ([[German diaspora|émigré German]] varieties incl. 52-ACB-hc [[Hutterite German]] & 52-ACB-he [[Pennsylvania German language|Pennsylvania German]] etc.)<br />+ 52-ACB-i ([[Yeniche language|Yenish]]);<br />Totalling 285 varieties: 52-ACB-daa to 52-ACB-i
{{hidden end}}
|map = File:Legal statuses of German in the world.svg
|mapcaption=
{{legend|#ffcc00|(Co-)Official and majority language}}
{{legend|#d98575|Co-official, but not majority language}}
{{legend|#7373d9|Statutory minority/cultural language}}
{{legend|#30efe3|Non-statutory minority language}}
|notice = IPA
}}
زمانی ئەڵمانی (ناوی نێوخۆیی:Deutsch) بە {{Audio|de-Deutsch.ogg|[dɔʏ̯tʃ]}} ئەخوێنرێتەوە، زمانی فەرمی کۆماری [[ئەڵمانیا|ئەڵمانیای]] فیدڕالی و [[نەمسا|کۆماری نەمسایە]] و یەکەێکە لە زمانە فەرمییەکانی [[سویسرا|یەکێتی سویسرا]]. زمانی ئەڵمانی سەربە [[زمانە جیرمانیەکان|زمانە جیرمانییەکانی]] ڕۆژئاواییە. وبە یەکێک لە ھەرە [[زمانی زگماک|زمانە زگماکە]] بەربڵاوەکانی [[یەکێتی ئەوروپا]] دادەنرێت.
زمانی ئەڵمانی (ناوی نێوخۆیی:Deutsch) بە {{Audio|de-Deutsch.ogg|[dɔʏ̯tʃ]}} ئەخوێنرێتەوە، زمانی فەرمی کۆماری [[ئەڵمانیا|ئەڵمانیای]] فیدڕالی و [[نەمسا|کۆماری نەمسایە]] و یەکەێکە لە زمانە فەرمییەکانی [[سویسرا|یەکێتی سویسرا]]. زمانی ئەڵمانی سەربە [[زمانە جیرمانیەکان|زمانە جیرمانییەکانی]] ڕۆژئاواییە. وبە یەکێک لە ھەرە [[زمانی زگماک|زمانە زگماکە]] بەربڵاوەکانی [[یەکێتی ئەوروپا]] دادەنرێت.



وەک پێداچوونەوەی ‏١٠:٣٩، ١٢ی ئایاری ٢٠١٩

ئەڵمانی
Deutsch
خوێندنەوە[dɔʏtʃ]
قسەی پێدەکرێ لەPrimarily German-speaking Europe, also in the worldwide German-speaking diaspora
ژمارەی ئاخێوەران٩٠ million (2010)[١] to ۹٥ ملیۆن  (۲۰۱٤)[٢]
L2 speakers: 10–15 million (2014)[٢]
بنەماڵەی زمان
شێوە ستانداردەکان
سیستەمی نووسینLatin (German alphabet)
German Braille
ڕەوشی فەرمیبوون
زمانی فەرمییە لە

Several international institutions
بە زمانی کەمینە ناسراوە لە
سامان دەدرێتەوە بەدەستیNo official regulation
(German orthography regulated by the Council for German Orthography[٣]).
کۆدەکانی زمان
ISO 639-1de
ISO 639-2ger (B)
deu (T)
ISO 639-3Variously:
deu – German
gmh – Middle High German
goh – Old High German
gct – Colonia Tovar German
bar – Bavarian
cim – Cimbrian
geh – Hutterite German
ksh – Kölsch
nds – Low German[ئ]
sli – Lower Silesian
ltz – Luxembourgish[ا]
vmf – Mainfränkisch
mhn – Mócheno
pfl – Palatinate German
pdc – Pennsylvania German
pdt – Plautdietsch[ب]
swg – Swabian German
gsw – Swiss German
uln – Unserdeutsch
sxu – Upper Saxon
wae – Walser German
wep – Westphalian
hrx – Riograndenser Hunsrückisch
yec – Yenish
Linguasphere
further information
52-AC (Continental West Germanic)
> 52-ACB (Deutsch & Dutch)
> 52-ACB-d (Central German incl. 52-ACB–dl & -dm Standard/Generalised High German)
+ 52-ACB-e & -f (Upper German & Swiss German)
+ 52-ACB-h (émigré German varieties incl. 52-ACB-hc Hutterite German & 52-ACB-he Pennsylvania German etc.)
+ 52-ACB-i (Yenish);
Totalling 285 varieties: 52-ACB-daa to 52-ACB-i
پەڕگە:File:Legal statuses of German in the world.svg
██ (Co-)Official and majority language

██ Co-official, but not majority language ██ Statutory minority/cultural language

██ Non-statutory minority language
ئەم پەڕەیە ھێماکانی فۆنەتیکی IPA بە یوونیکۆدی تێدایە. بەبێ پشتیوانیی نیشاندانی یوونیکۆد، لەوانەیە لە جێگەی کاراکتەرەکانی یوونیکۆد، نیشانەی پرسیار، چوارگۆشەکان یان ھێماکانی تر ببینی.

زمانی ئەڵمانی (ناوی نێوخۆیی:Deutsch) بە سەبارەت بەم پەڕگەیە [dɔʏ̯tʃ] ئەخوێنرێتەوە، زمانی فەرمی کۆماری ئەڵمانیای فیدڕالی و کۆماری نەمسایە و یەکەێکە لە زمانە فەرمییەکانی یەکێتی سویسرا. زمانی ئەڵمانی سەربە زمانە جیرمانییەکانی ڕۆژئاواییە. وبە یەکێک لە ھەرە زمانە زگماکە بەربڵاوەکانی یەکێتی ئەوروپا دادەنرێت.

ئەڵمانی لە ئەوروپا

بڵاوبوونەوەی زمانی ئەڵمانی لە ئەوروپا

بەستەر بۆ دەرەوە

ویکیپیدیا
ویکیپیدیا
ویکیپیدیا، ئینسایکڵۆپیدیای ئازاد بە زمانی ئەڵمانی
  1. ^ Mikael Parkvall, "Världens 100 största språk 2010" (The World's 100 Largest Languages in 2010), in Nationalencyklopedin
  2. ^ ئ ا ب Ammon, Ulrich (November 2014). "Die Stellung der deutschen Sprache in der Welt" (بە ئەڵمانی) (1st ed.). Berlin, Germany: de Gruyter. ISBN 978-3-11-019298-8. Retrieved 24 July 2015.[پەڕە پێویستە]
  3. ^ "Rat für deutsche Rechtschreibung – Über den Rat". Rechtschreibrat.ids-mannheim.de. Retrieved 11 October 2010.


ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> tags exist for a group named "kurdish-alpha", but no corresponding <references group="kurdish-alpha"/> tag was found