ئۆقیانووسی ھیند: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
زیادکردنی زانیاری بۆ پەڕەکە پەرەپێدان و درێژکردنەوەی وتار تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی دیداری |
No edit summary تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی دیداری |
||
| ھێڵی ٦٨: | ھێڵی ٦٨: | ||
== ئەو دەوڵەتانەی دەکەونە سەر ئۆقیانووسی هیندی == |
== ئەو دەوڵەتانەی دەکەونە سەر ئۆقیانووسی هیندی == |
||
=== [[ئەفریقا]] === |
=== [[ئەفریقا]] === |
||
لەباشوورەوە بۆ |
لەباشوورەوە بۆ باکوور: |
||
[[ئەفریقای باشوور|ئەفریقیای باشوور]]، [[مۆزامبیک]]، [[تانزانیا]]، [[کینیا]]، [[سۆماڵیا]]، [[جیبووتی|جیبوتی]]، [[ئێریتریا|ئیریتریا]]، [[سوودان|سودان]] و [[میسر]] |
|||
ئەفریقیای باشوور، مۆزامبیک، تانزانیا، کینیا، سۆماڵیا، جیبوتی، ئیریتریا، سودان و میسر |
|||
=== [[ئاسیا]] === |
|||
{{EGY}} ([[صحرای سینا]]), {{ISR}}, {{JOR}}, {{SAU}}, {{YEM}}, {{OMA}}, {{UAE}}, {{QAT}}, {{BHR}}, {{KUW}}, {{IRQ}}, {{IRN}}, {{PAK}}, {{IND}}, {{MDV}}, ''{{IOT}}'', {{LKA}}, {{BGD}}, {{BIR}} (میانمار), {{THA}}, {{MYS}}, {{IDN}}, ''{{CCK}}'', ''{{CXR}}'' |
|||
[[عەرەبستانی سعوودی|شانسینی عەرەبی سعوودیە]]، [[عومان]]، [[میرنشینە یەکگرتووە عەرەبییەکان]]، [[قەتەر|قەتەڕ]]، [[بەحرەین]]، [[کووەیت]]، [[عێراق]]، [[ئێران]]، [[پاکستان]]، [[ھیندستان|هیندستان]]، [[بەنگلادێش]]، [[میانمار]]، [[تایلەند]]، [[مالیزیا]]، [[ئیندۆنیزیا]] و [[تیمۆری ڕۆژھەڵات|تیمۆری ڕۆژهەڵات]]. [[ئوردن]] و [[ئیسرائیل]]<nowiki/>یش لە ڕێی [[کەنداوی عەقەبە]]<nowiki/>وە کە لەسەر [[دەریای سوور]]<nowiki/>ە بە شێوەیەکی ناڕاستەوخۆ دەکەونە سەر زەریای هیند. |
|||
=== ئوسترالیا === |
|||
[[ئوسترالیا]] و جگە لەمە دوورگەکانی [[دوورگەی کریسمس|کریسمس]]، [[دوورگەکانی کۆکۆس|کۆکۆس]]، [[دوورگەی ھێرد و دوورگەکانی مەک دۆناڵد|هێرد و مەکدۆناڵد]]، [[دوورگەکانی ئەشمۆر و کارتیەر|ئەشمۆر و کارتیەر]] کە هەر هەموویان هەر سەر بە ئوسترالیان. |
|||
=== [[دەوڵەت]]<nowiki/>ە [[دوورگە]]<nowiki/>کان === |
|||
=== [[ئوقیانوسیا]] === |
|||
[[ماداگاسکار]]، [[سریلانکا]]، [[دوورگەکانی قەمەر]]، [[سیشێل]]، [[مالدیڤ|ماڵدیڤ]] و [[مۆریس]] و هەروەها [[دوورگە]]<nowiki/>کانی [[ڕیۆنیۆن]] و [[مایۆت]] و [[ناوچەکانی باشوور و ئەنتئارکتیکای فەڕەنسا]] کە سەر بە [[فەڕەنسا]]<nowiki/>ن و [[کۆمەڵە دوورگەی چاگۆس]] کە سەر بە [[شانشینی یەکگرتوو|شانشینی یەکگرتووی بەڕیتانیا]]<nowiki/>یە. |
|||
{{flagicon|AUS}} ''دوورگەکانی ئاشمور و کارتێر'', {{IDN}}, {{TLS}}, {{AUS}} |
|||
=== باشووری ئۆقیانوسی هیند === |
|||
{{flagicon|AUS}} ''دوورگەکانی هێرد و مەک دۆناڵد]]'', ''{{ATF}}'' |
|||
== پەراوێز == |
== پەراوێز == |
||
<references /> |
<references /> |
||
وەک پێداچوونەوەی ١٩:١٦، ٣ی کانوونی دووەمی ٢٠١٩
ئوقیانووسی هیند یان زەریای هیندی سێیەمین ئوقیانووسی گەورەی سەر زەوییە کە نزیکەی ٢٠% ئاوی جیهانی لە خۆ دەگرێت و ڕووبەرەکەی نزیکەی ٧٤،٩ ملیۆن کیلۆمەتر دووجایە. قووڵترین شوێنی ئەم زەریایە ٨٠٤٧ مەتر قووڵەو بەشی زۆری زەریاکە دەکەوێتە نیوەگۆی باشووری زەوی. هەر سێ کیشوەری ئاسیا و ئەفریقیا و ئوسترالیا دەکەونە سەر ئەم زەریایە و ئەم ئۆقیانووسە هاوسنوورە لەگەڵ ئۆقیانووسی ئەتڵەسی و ئۆقیانووسی ئارام وە لە باشووریشەوە دەگاتەوە بە ئۆقیانووسی باشوور.[١]
جوگرافیا
ئەو دەریا کراوانە و تەنگەبەر و کەنداوانەی دەکەونە سەر ئۆقیانووسی هیند بریتین لە:-
| ناو | ڕووبەر بە کم دووجا | تێبینی |
|---|---|---|
| کەناڵی مۆزامبیک | ||
| دەریای عەرەب | ٣،٨٦٢،٠٠٠ | |
| کەنداوی عەدەن | ٥٣٠،٠٠٠ | بەشێکە لە دەریای عەرەب |
| باب المندب | تەنگەبەرێکە لە نێوان کەنداوی عەدەن و دەریای سوور | |
| دەریای سوور | ٤٣٨،٠٠٠ | |
| کەنداوی عومان | ١٨١،٠٠٠ | بەشێکە لە دەریای عەرەب |
| تەنگەبەری هورمز | دەکەوێتە نێوان کەنداوی عومان و کەنداوی عەرەب | |
| کەنداوی عەرەب | ٢٣٥،٠٠٠ | |
| دەریای لاکادیڤ | ٧٨٦،٠٠٠ | |
| کەنداوی بەنگال | ٢،١٧١،٠٠٠ | |
| دەریای ئەندامان | ٧٩٧،٧٠٠ | |
| دەربەندی مالاکا | دەیبەستێتەوە بە دەریای چینی باشوور | |
| دەریای تیمۆر | ٦١،٥٠٠ | باکووری ئوسترالیا |
| کەنداوی گەورەی ئوسترالیا | ٤٨٤،٠٠٠ | باشووری ئوسترالیا |
ئەو دەوڵەتانەی دەکەونە سەر ئۆقیانووسی هیندی
ئەفریقا
لەباشوورەوە بۆ باکوور:
ئەفریقیای باشوور، مۆزامبیک، تانزانیا، کینیا، سۆماڵیا، جیبوتی، ئیریتریا، سودان و میسر
ئاسیا
شانسینی عەرەبی سعوودیە، عومان، میرنشینە یەکگرتووە عەرەبییەکان، قەتەڕ، بەحرەین، کووەیت، عێراق، ئێران، پاکستان، هیندستان، بەنگلادێش، میانمار، تایلەند، مالیزیا، ئیندۆنیزیا و تیمۆری ڕۆژهەڵات. ئوردن و ئیسرائیلیش لە ڕێی کەنداوی عەقەبەوە کە لەسەر دەریای سوورە بە شێوەیەکی ناڕاستەوخۆ دەکەونە سەر زەریای هیند.
ئوسترالیا
ئوسترالیا و جگە لەمە دوورگەکانی کریسمس، کۆکۆس، هێرد و مەکدۆناڵد، ئەشمۆر و کارتیەر کە هەر هەموویان هەر سەر بە ئوسترالیان.
دەوڵەتە دوورگەکان
ماداگاسکار، سریلانکا، دوورگەکانی قەمەر، سیشێل، ماڵدیڤ و مۆریس و هەروەها دوورگەکانی ڕیۆنیۆن و مایۆت و ناوچەکانی باشوور و ئەنتئارکتیکای فەڕەنسا کە سەر بە فەڕەنسان و کۆمەڵە دوورگەی چاگۆس کە سەر بە شانشینی یەکگرتووی بەڕیتانیایە.