ماتماتیک: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
تاگەکان: دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە
No edit summary
تاگەکان: دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
{{زانست}}
{{زانست}}
[[پەڕگە:Euclid.jpg|وێنۆک|[[ئوقلیدوس]]، بیرکاری یۆنانی، سەدەی سێی پێش لەدایکبوونی مەسیح]]
[[پەڕگە:Euclid.jpg|وێنۆک|[[ئوقلیدوس]]، بیرکاری یۆنانی، سەدەی سێی پێش لەدایکبوونی مەسیح]]
'''بیرکاری''' ({{بە ئینگلیزی|Mathematics}}) خوێندنی [[چەندێتی]]، [[پێکھاتە]]، [[واڵایی]]، و [[گۆڕان|گۆڕانە]]. زانایانی بیرکاری و فەیلەسوفان ڕای جیاوازیان ھەیە لەسەر پێناسی بیرکاری، ھەندێ لەو پێناسانە لێرەدا ڕیزکراون.<ref>[//en.wikipedia.org/wiki/Definitions_of_mathematics پێناسەکانی بیرکاری]، ویکی ئینگلیزی. ١٩٫٤. ٢٠١٤ دوا سەردان</ref> یەکێ لەو پێناسانە پێناسەی [[بێرتراند ڕاسڵ|بێرتراند ڕەسڵـ]]ـە: بیرکاری بریتیە لە [[لۆژیک|ژیربێژی]]ی ھێمایی (ڕەمزی).
'''بیرکاری''' ({{بە ئینگلیزی|Mathematics}}) خوێندنی [[چەندێتی]]، [[پێکھاتە]]، [[واڵایی]]، و [[گۆڕان|گۆڕانە]]. زانایانی بیرکاری و فەیلەسوفان ڕای جیاوازیان ھەیە لەسەر پێناسی بیرکاری، ھەندێ لەو پێناسانە لێرەدا ڕیزکراون.<ref>[//en.wikipedia.org/wiki/Definitions_of_mathematics پێناسەکانی بیرکاری]، ویکی ئینگلیزی. ١٩٫٤. ٢٠١٤ دوا سەردان</ref> یەکێ لەو پێناسانە پێناسەی [[بێرتراند ڕاسڵ|بێرتراند ڕەسڵ]]ە: بیرکاری بریتیە لە [[لۆژیک|ژیربێژی]]ی ھێمایی (ڕەمزی).


[[بیرکار|بیرکاران]] بەردەوام بۆ [[شێوەئاسا|شێوەئاساکان]] دەگەڕێن، گومانە تازەکان دەکەن بە ڕێسا، وە بە [[ھەڵھێنجان]] لە [[پێناسە|پێناسەکان]] و [[بەڵگەنەویست|بەڵگەنەویستەکانی]] بەچەشنی گونجاو ھەڵبژێردراو بناغەی [[ڕاستی]] دادەڕێژن.
[[بیرکار|بیرکاران]] بەردەوام بۆ [[شێوەئاسا|شێوەئاساکان]] دەگەڕێن، گومانە تازەکان دەکەن بە ڕێسا، وە بە [[ھەڵھێنجان]] لە [[پێناسە|پێناسەکان]] و [[بەڵگەنەویست|بەڵگەنەویستەکانی]] بەچەشنی گونجاو ھەڵبژێردراو بناغەی [[ڕاستی]] دادەڕێژن.

وەک پێداچوونەوەی ‏١١:١١، ٤ی تشرینی دووەمی ٢٠١٨

ئوقلیدوس، بیرکاری یۆنانی، سەدەی سێی پێش لەدایکبوونی مەسیح

بیرکاری (بە ئینگلیزی: Mathematics) خوێندنی چەندێتی، پێکھاتە، واڵایی، و گۆڕانە. زانایانی بیرکاری و فەیلەسوفان ڕای جیاوازیان ھەیە لەسەر پێناسی بیرکاری، ھەندێ لەو پێناسانە لێرەدا ڕیزکراون.[١] یەکێ لەو پێناسانە پێناسەی بێرتراند ڕەسڵە: بیرکاری بریتیە لە ژیربێژیی ھێمایی (ڕەمزی).

بیرکاران بەردەوام بۆ شێوەئاساکان دەگەڕێن، گومانە تازەکان دەکەن بە ڕێسا، وە بە ھەڵھێنجان لە پێناسەکان و بەڵگەنەویستەکانی بەچەشنی گونجاو ھەڵبژێردراو بناغەی ڕاستی دادەڕێژن.

لەسەر ئەوەی کە ئاخۆ شتگەلی بیرکارانە (وەکوو ژمارەکان یان خاڵەکان) سروشتی و خۆڕسکانە بوونیان ھەیە یان مرۆڤ خولقاندوویانی ھێشتا باس و گفتوگۆ دەکرێ. بیرکار بێنجەمین پێرس ئاوەھا بیرکاری دەناسێنێ: "ئەو زانستەی کە ئەنجامە پێویستەکانمان بۆ دەر دەکێشێ". لە لایەکی ترەوە، ئەلبێرت ئەینشتاین، دەڵێ: "تا ئەو شوێنەی کە یاساکانی بیرکاری ئاماژە بە ڕاستەقینە دەدەن، بێگومان نین؛ وە تا ئەو شوێنەی کە بێگومانن، ئاماژە بە ڕاستەقینە نادەن".

بە کەڵکوەرگرتن لە دەرھەستکاری و بە بەکارھێنانی ئاوەز، زانستی بیرکاری ھەرڕۆژ لە گەشە و پەرەسەندندایە. گۆڕەپانەکانی ژماردن، پێواندن، تۆژینەوەی ڕێکخراوانەی شێوەگەلی ئەندازەیی، و جووڵەی شتە فیزیکییەکان ھەرڕوژ بەربڵاوتر و بەرینتر دەبنەوە.

بوارەکانی بیرکاری

چەندێتی

لێکۆڵینەوەی چەندێتییەکان بە ژمارەکانەوە دەست پێدەکات:

ژمارە سروشتییەکان ژمارە تەواوەکان ژمارە رێژەییەکان ژمارە ڕاستیەکان ژمارە ئاوێتەکان

بۆشایی

لێکۆڵینەوی فەزا بە ئەندازەوە دەست پێدەکات:

ئەندازە سێگۆشەزانی ئەندازەی دیفرانسیێلی تۆپۆلۆژی ئەندازەی فراکتالی

گۆڕان

ئاڕاستەکراوەکان جیاکاری و تەواوکاریی ئاڕاستەکراو ھاوکێشە جیاکارییەکان سیستەمی دینامیکال بیردۆزی شێواوی

پێکھاتە

بیردۆزی ژمارە جەبری پەتی بیردۆزی گرووپ بیردۆزی تیۆری

بناغەکان و فەلسەفە

ژیربێژی بیرۆدۆزی کۆمەڵە بیرۆدۆزی پۆلێن

سەرچاوەکان

  1. ^ پێناسەکانی بیرکاری، ویکی ئینگلیزی. ١٩٫٤. ٢٠١٤ دوا سەردان