خوێندنی مۆنتیسۆری: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
چاککردنەوەی ھەڵەی ڕێنووس
تاگەکان: دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە
چاككردنەوەی ھەڵەی ڕێنووسی
تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
[[پەڕگە:MontessoriPhonograms.JPG|وێنۆک|منداڵانێکە کە کار لەسەر پیتی ئەلف و بێی جوڵاو دەکەن لە قوتابخانەی مۆنتیسۆری]]
[[پەڕگە:MontessoriPhonograms.JPG|وێنە|منداڵانێکە کە کار لەسەر پیتی ئەلف و بێی جوڵاو دەکەن لە قوتابخانەی مۆنتیسۆری]]


'''پرۆگرامی فێرکردنی مۆنتیسۆری'''، کە دکتۆر ماریا مۆنتیسۆری دایمەزراندووە، پەیڕەوێکی فێرکاریە و تیشک دەخاتە سەر مناڵ، لەسەر تێبینییە زانستیەکان بۆ مناڵان بەندە، لە ساتەوەختی لەدایک بوونیانەوە تاکوو تەمەنی پێگەیشتن. ڕێبازی د. مۆنتیسۆری لەچەندین شوێنی جیھان بۆ ماوەی زیاتر لە سەد ساڵ کاری پێ کراوە.
'''پرۆگرامی فێرکردنی مۆنتیسۆری'''، کە دکتۆر ماریا مۆنتیسۆری دایمەزراندووە، پەیڕەوێکی فێرکاریە و تیشک دەخاتە سەر منداڵ، بەندە لەسەر تێبینیە زانستیەكان بۆ منداڵان، لە ساتەوەختی لەدایک بوونیانەوە تاکوو تەمەنی پێگەیشتن. ڕێبازی د. مۆنتیسۆری لەچەندین شوێنی جیھان بۆ ماوەی زیاتر لە سەد ساڵ کاری پێ کراوە.


ڕێبازی مۆنتیسۆری وا دەڕوانێتە مناڵ کە بەشێوەیەکی سروشتی کەسێکی تینووە بۆفێربوون و زانیاری، لەژینگەیەکی فێرکاری و بەووردی ئامادەکراو دا دەتوانێ دەست بەفێربوون و وەرگرتنی زانیاری بکات. ئەو ڕێبازە ھەوڵ دەدات گەشە بەمناڵ بدات لەسەرجەم بوارەکانی لاشەیی وکۆمەڵایەتی و سۆزداری و زانست و زانیاری.
ڕێبازی مۆنتیسۆری وا دەڕوانێتە مناڵ کە بەشێوەیەکی سروشتی کەسێکی تینووە بۆفێربوون و زانیاری، لەژینگەیەکی فێرکاری و بەووردی ئامادەکراو دا دەتوانێ دەست بەفێربوون و وەرگرتنی زانیاری بکات. ئەو ڕێبازە ھەوڵ دەدات گەشە بەمناڵ بدات لەسەرجەم بوارەکانی جەستەیی و کۆمەڵایەتی و سۆزداری و زانست و زانیاری.


سەرەڕای ھەبوونی کۆمەڵێک لە کاروچالاکی لەژێر ناوی مۆنتیسۆری، بەڵام کۆمەڵەی  Montessori Internationale (AMI)، و کۆمەڵەی مۆنتیسۆری ئەمریکی (AMS) ئاماژە بەوە دەکەن کە ئەو ڕەگەزانە گرنگن.
سەرەڕای ھەبوونی کۆمەڵێک لە کاروچالاکی لەژێر ناوی مۆنتیسۆری، بەڵام کۆمەڵەی  Montessori Internationale (AMI)، و کۆمەڵەی مۆنتیسۆری ئەمریکی (AMS) ئاماژە بەوە دەکەن کە ئەو ڕەگەزانە گرنگن.


قۆناغ و وەرزە تێکەڵەکانی تەمەنی مناڵ بە وەرزی خوێندن دادەنرێت بۆ ئەومناڵانەی کە تەمەنیان لەنێوان ٢ بۆ ٣ بۆ ٦ ساڵان دایە، کە زۆرترین وەرزی بڵاو و باوی خوێندنن.  ھەروەھا ئەوانەش کە تەمەنیان لەنێوان ٢ و ٣ و ٦ و ٩ و ١٢ و ١٢–١٥ و ١٥–١٨ دان. ھەڵبژاردنی قوتابی بۆ چالاکیەکانی لە دوو توێی چوارچێوەیەکی دیاریکراو لەھەڵبژاردەکان. بەبێ پچڕاندنی ھیچ بەشێک لەکاتەکانی کارکردن، لە ڕووی خەیاڵییەوە سێ کاتژمێرە.
تێكەڵاوی قۆناغ و تەمەن لە پۆلەكاندا؛ پۆلەكان تێكەڵاون لە نێوان تەمەنی ٢ یان ٣ بۆ ٦ ساڵان دان، جیاواز لە شێوازی پۆلی باو-تەقلیدی-. ھەروەھا ئەوانەش کە تەمەنیان لەنێوان ٢ و ٣ و ٦ و ٩ و ١٢ و ١٢–١٥، ھەروەھا پۆلی ١٥–١٨ ساڵانیش بەھەمان شێوەیە. ئەو چالاكیانەی كە قوتابی ھەڵیدەبژێرێت، لە چوارچێوەی كۆمەڵێك ھەڵبژاردەی دیاری كراودان. بەبێ پچڕاندنی ھیچ بەشێک لەکاتەکانی کارکردن، بەپێی بنەمای سیستەمەكە سێ کاتژمێرە.


نمونەیەکی بنیاتنان (دۆزینەوە)، کە قوتابیان فێری چەمک و واتاکان دەبن لەمیانەی کارکردنیان لەگەڵ کەلوپەل و بابەتەکان لەبری فێرکردن وپێدانی ڕاستەوخۆی زانیاری. ئەو کەلوپەل و بابەتە فێرکاریە تایبەتیانەی کە مۆنتیسۆری و ھاوکارەکانی گەشەیان پێداون، بەزۆری لە شتی سروشتی وەکو تەختە دروست دەکرێن لەبری پلاستیک. ژینگەیەک کە زۆر بەووردی ئامادەکراوە، کەلوپەلەکانیش بەپێی بواری بابەتەکە ڕێک دەخرێن و بەشێوەو قەبارەی گونجاو دەخرێنە بەردەستی مناڵان.
نمونەیەکی بنیاتنان (دۆزینەوە)، کە قوتابیان فێری چەمک و واتاکان دەبن لەمیانەی کارکردنیان لەگەڵ کەلوپەل و بابەتەکان لەبری فێرکردن وپێدانی ڕاستەوخۆی زانیاری. ئەو کەلوپەل و بابەتە فێرکاریە تایبەتیانەی کە مۆنتیسۆری و ھاوکارەکانی گەشەیان پێداون، بەزۆری لە شتی سروشتی وەکو تەختە دروست دەکرێن لەبری پلاستیک. ژینگەیەک کە زۆر بەووردی ئامادەکراوە، کەلوپەلەکانیش بەپێی بواری بابەتەکە ڕێک دەخرێن و بەشێوەو قەبارەی گونجاو دەخرێنە بەردەستی مناڵان.

وەک پێداچوونەوەی ‏١٧:٤٤، ١٨ی ئازاری ٢٠١٨

منداڵانێکە کە کار لەسەر پیتی ئەلف و بێی جوڵاو دەکەن لە قوتابخانەی مۆنتیسۆری

پرۆگرامی فێرکردنی مۆنتیسۆری، کە دکتۆر ماریا مۆنتیسۆری دایمەزراندووە، پەیڕەوێکی فێرکاریە و تیشک دەخاتە سەر منداڵ، بەندە لەسەر تێبینیە زانستیەكان بۆ منداڵان، لە ساتەوەختی لەدایک بوونیانەوە تاکوو تەمەنی پێگەیشتن. ڕێبازی د. مۆنتیسۆری لەچەندین شوێنی جیھان بۆ ماوەی زیاتر لە سەد ساڵ کاری پێ کراوە.

ڕێبازی مۆنتیسۆری وا دەڕوانێتە مناڵ کە بەشێوەیەکی سروشتی کەسێکی تینووە بۆفێربوون و زانیاری، لەژینگەیەکی فێرکاری و بەووردی ئامادەکراو دا دەتوانێ دەست بەفێربوون و وەرگرتنی زانیاری بکات. ئەو ڕێبازە ھەوڵ دەدات گەشە بەمناڵ بدات لەسەرجەم بوارەکانی جەستەیی و کۆمەڵایەتی و سۆزداری و زانست و زانیاری.

سەرەڕای ھەبوونی کۆمەڵێک لە کاروچالاکی لەژێر ناوی مۆنتیسۆری، بەڵام کۆمەڵەی  Montessori Internationale (AMI)، و کۆمەڵەی مۆنتیسۆری ئەمریکی (AMS) ئاماژە بەوە دەکەن کە ئەو ڕەگەزانە گرنگن.

تێكەڵاوی قۆناغ و تەمەن لە پۆلەكاندا؛ پۆلەكان تێكەڵاون لە نێوان تەمەنی ٢ یان ٣ بۆ ٦ ساڵان دان، جیاواز لە شێوازی پۆلی باو-تەقلیدی-. ھەروەھا ئەوانەش کە تەمەنیان لەنێوان ٢ و ٣ و ٦ و ٩ و ١٢ و ١٢–١٥، ھەروەھا پۆلی ١٥–١٨ ساڵانیش بەھەمان شێوەیە. ئەو چالاكیانەی كە قوتابی ھەڵیدەبژێرێت، لە چوارچێوەی كۆمەڵێك ھەڵبژاردەی دیاری كراودان. بەبێ پچڕاندنی ھیچ بەشێک لەکاتەکانی کارکردن، بەپێی بنەمای سیستەمەكە سێ کاتژمێرە.

نمونەیەکی بنیاتنان (دۆزینەوە)، کە قوتابیان فێری چەمک و واتاکان دەبن لەمیانەی کارکردنیان لەگەڵ کەلوپەل و بابەتەکان لەبری فێرکردن وپێدانی ڕاستەوخۆی زانیاری. ئەو کەلوپەل و بابەتە فێرکاریە تایبەتیانەی کە مۆنتیسۆری و ھاوکارەکانی گەشەیان پێداون، بەزۆری لە شتی سروشتی وەکو تەختە دروست دەکرێن لەبری پلاستیک. ژینگەیەک کە زۆر بەووردی ئامادەکراوە، کەلوپەلەکانیش بەپێی بواری بابەتەکە ڕێک دەخرێن و بەشێوەو قەبارەی گونجاو دەخرێنە بەردەستی مناڵان.

ئازادی ھاتوچۆ لەناو پۆل دا

مامۆستای مۆنتیسۆری ڕاھێنراوو فێرکراوە بەدوای مناڵەکە دەکەوێت، و شارەزایی تەواوی ھەیە لە چاودێری وبەدوادا چوونی تایبەتمەندی و حەزو ئارەزوەکان و بەھرە و تواناکان و لێھاتویی سروشتی تاکی مناڵ.

سەرچاوەکان

  • ویکیپیدیای ئینگلیزی