سیستمی نێونەتەوەییی یەکەکان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
Aram (لێدوان | بەشدارییەکان) گەڕاندنەوەی پێداچوونەوەی 549957 لە لایەن ئارام بکر (لێدوان)، چاکسازیی نووسە عەرەبییەکان، چاکسازیی ناونیشانی وێب، چاکسازیی خاڵبەندی، چاکسازیی ڕێنووس تاگ: پووچەڵکردنەوە |
Aram (لێدوان | بەشدارییەکان) چاکسازی (بەستەردان) |
||
ھێڵی ٢٤: | ھێڵی ٢٤: | ||
== چەند یەکەیەکی تری پەسەندکراوی داڕێژراو لە سیستەمی نێودەوڵەتی (SI) == |
== چەند یەکەیەکی تری پەسەندکراوی داڕێژراو لە سیستەمی نێودەوڵەتی (SI) == |
||
سەرەڕای دوو یەکە بێ ڕەھەندە داڕێژراوەکان [[ڕادیەن]] (rad) و [[ |
سەرەڕای دوو یەکە بێ ڕەھەندە داڕێژراوەکان [[ڕادیەن]] (rad) و [[سترادیان]] {{ڕاست بۆ چەپ|(sr)}}، ۲۰ یەکەی داڕێژراوی تر ھەن لەگەڵ ناوی تایبەتییان. |
||
{| class="wikitable sortable" |
{| class="wikitable sortable" |
||
ھێڵی ٥٧: | ھێڵی ٥٧: | ||
| align = "center"|'''Pa''' || '''[[پاسکال (یەکە)|پاسکال]]''' || [[پەستان]]،<br/>[[سترێس]] || align = "center"|kg•m<sup>−1</sup>•s<sup>−2</sup> || align = "center"|N/m<sup>2</sup> |
| align = "center"|'''Pa''' || '''[[پاسکال (یەکە)|پاسکال]]''' || [[پەستان]]،<br/>[[سترێس]] || align = "center"|kg•m<sup>−1</sup>•s<sup>−2</sup> || align = "center"|N/m<sup>2</sup> |
||
|- |
|- |
||
| align = "center"|'''rad''' || '''[[ڕادیەن]]''' || [[گۆشە]] || align = "center"|dimensionless<ref>dimensionless = بێ ڕەھەند «[[ڕادیەن]] (rad) و [[ |
| align = "center"|'''rad''' || '''[[ڕادیەن]]''' || [[گۆشە]] || align = "center"|dimensionless<ref>dimensionless = بێ ڕەھەند «[[ڕادیەن]] (rad) و [[سترادیان]] (sr)، پێشتر حاڵەتی تایبەتییان دەدا، ئێستا بە یەکە داڕێژراوە بێ ڕەھەندەکان ھەژمارکراون»</ref> || align = "center"|m/m |
||
|- |
|- |
||
| align = "center"|'''S''' || '''[[سیمنز (یەکە)|سیمنز]]''' || [[گەیاندنی کارەبایی]]<br/>(توانای ماددەیەک بۆ گەیاندنی کارەبا) || align = "center"|kg<sup>−1</sup>•m<sup>−2</sup>•s<sup>3</sup>•A<sup>2</sup> ||align = "center"| {{چەپ بۆ ڕاست|1/Ω<br/>A/V}} |
| align = "center"|'''S''' || '''[[سیمنز (یەکە)|سیمنز]]''' || [[گەیاندنی کارەبایی]]<br/>(توانای ماددەیەک بۆ گەیاندنی کارەبا) || align = "center"|kg<sup>−1</sup>•m<sup>−2</sup>•s<sup>3</sup>•A<sup>2</sup> ||align = "center"| {{چەپ بۆ ڕاست|1/Ω<br/>A/V}} |
||
|- |
|- |
||
| align = "center"|'''sr''' || '''[[ |
| align = "center"|'''sr''' || '''[[سترادیان (یەکە)|سترادیان]]''' || [[گۆشەی بە قەوارە]] || align = "center"|dimensionless || align = "center"|m<sup>2</sup>/m<sup>2</sup> |
||
|- |
|- |
||
| align = "center"|'''Sv''' || '''[[سیڤت (یەکە)|سیڤت]]''' || equivalent dose (of ionizing radiation) || align = "center"|m<sup>2</sup>•s<sup>−2</sup> || align = "center"|J/kg |
| align = "center"|'''Sv''' || '''[[سیڤت (یەکە)|سیڤت]]''' || equivalent dose (of ionizing radiation) || align = "center"|m<sup>2</sup>•s<sup>−2</sup> || align = "center"|J/kg |
وەک پێداچوونەوەی ٠٨:٣٦، ١٤ی ئازاری ٢٠١٨
سیستەمی نێودەوڵەتی بۆ یەکەکان (بە ئینگلیزی: International System Of Units) بۆ (SI) کورتدەکرێتەوە.
یەکە بنچینەیییەکان لە سیستەمی نێودەوڵەتی (SI)
(SI) حەوت یەکەی بنەڕەتی (Base Units) دەگرێتەوە. کە درێژی و بارستایی و کات و بڕەکانی دیکەی پێ وەسف دەکرێت.
بڕی سەرەکی | ناو | ھێما |
---|---|---|
درێژی | مەتر | m |
بارستایی | کیلۆگرام | kg |
کات | چرکە | s |
تەزووی کارەبا | ئەمپێر | A |
پلەی گەرمی دینامیکی گەرمی | کلڤن (پلەی گەرمی پەتی) | K |
بڕی ماددە | مۆل | mol |
توندی ڕۆشنایی | کاندێلا | cd |
چەند یەکەیەکی تری پەسەندکراوی داڕێژراو لە سیستەمی نێودەوڵەتی (SI)
سەرەڕای دوو یەکە بێ ڕەھەندە داڕێژراوەکان ڕادیەن (rad) و سترادیان (sr)، ۲۰ یەکەی داڕێژراوی تر ھەن لەگەڵ ناوی تایبەتییان.
ھێما | ناو | بڕ | یەکەی ھاوتا بە (EN) | ھاوتاکانی تر بە (EN) |
---|---|---|---|---|
Bq | بێکەرێل | تیشکدەری ناووکی یان تیشکی ئەتۆمداری (شیبوونەوە لە یەکەی کات) |
s−1 | 1/s |
C | کۆڵۆم | بارگەی کارەبا یان بڕی کارەبا |
s•A | s•A F•V |
C° | پلەی سیلیزی | پلەی گەرمی بە ڕێژەی ۲۷۳،۱٥ کلڤن |
K | K |
F | فاراد | بارگەگری بارگەگر | kg−1•m−2•s4•A2 | C/V s/Ω |
Gy | گرەی | absorbed dose (of ionizing radiation) | m2•s−2 | J/kg |
H | ھێنری | موگنەکاری (گونجاوەی ھاندانی موگناتیسی) |
kg•m2•s−2•A−2 | V•s/A Ω•s Wb/A |
Hz | ھێرتز | لەرەلەر | s−1 | 1/s |
J | جوول | وزە، ئیش، گەرمی |
kg•m2•s−2 | N•m C•V W•s |
kat | کاتاڵ | ھاندەرە چالاکی | mol•s−1 | mol/s |
lm | لومەن | ڕوناکی لێبوونەوە یان ڕوناکی لێوەھاتن |
cd | cd•sr |
lx | لوکس | ڕووناکی | m−2•cd | lm/m2 |
N | نیوتن | ھێز، کێش | kg•m•s−2 | kg•m/s2 |
Pa | پاسکال | پەستان، سترێس |
kg•m−1•s−2 | N/m2 |
rad | ڕادیەن | گۆشە | dimensionless[٢] | m/m |
S | سیمنز | گەیاندنی کارەبایی (توانای ماددەیەک بۆ گەیاندنی کارەبا) |
kg−1•m−2•s3•A2 | 1/Ω A/V |
sr | سترادیان | گۆشەی بە قەوارە | dimensionless | m2/m2 |
Sv | سیڤت | equivalent dose (of ionizing radiation) | m2•s−2 | J/kg |
T | تێسلا | توندی بواری موگناتیسی، ھێزی گۆڕەپانی موگناتیسی |
kg•s−2•A−1 | V•s/m2 Wb/m2 N/(A•m) |
V | ڤۆڵت | جیاوازی ئەرکی کارەبایی، ھێزی جوڵێنەری کارەبایی |
kg•m2•s−3•A−1 | W/A J/C |
W | وات | توانا، radiant flux |
kg•m2•s−3 | J/s V•A |
Wb | وێبەر | لێشاوی موگناتیسی (سەرجەمی تەوژمی موگناتیسی) |
kg•m2•s−2•A−1 | J/A T•m2 |
Ω | ئۆم | بەرگری، بەرگەگرتنی تەزووی کارەبای بە نۆرە، تەگەرەی کارەبا لە تەزووی نۆرەکیدا |
kg•m2•s−3•A−2 | 1/S V/A |
ھەندێک لە پێشگرەکانی سیستەمی نێودەوڵەتی (SI)
پێشگر | ھێما | ھۆکاری یەکە سەرەکیەکە |
---|---|---|
گێگا | G | ١٫٠٠٠٫٠٠٠٫٠٠٠ |
مێگا | M | ١٫٠٠٠٫٠٠٠ |
کیلۆ | k | ١٫٠٠٠ |
ھێکتۆ | h | ١٠٠ |
دێکا | da | ١٠ |
دێسی | d | ٠٫١ |
سێنتی | c | ٠٫٠١ |
میللی | m | ٠٫٠٠١ |
مایکرۆ | u | ٠٫٠٠٠٠٠١ |
نانۆ | n | ٠٫٠٠٠٠٠٠٠٠١ |
بیکۆ | p | ٠٫٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠١ |
پەراوێزەکان
- ^ Bureau of Weights and Measures[بەستەری مردووی ھەمیشەیی] (2006), International System of Units (SI) (PDF) (8th ed.), ISBN 92-822-2213-6
- ^ dimensionless = بێ ڕەھەند «ڕادیەن (rad) و سترادیان (sr)، پێشتر حاڵەتی تایبەتییان دەدا، ئێستا بە یەکە داڕێژراوە بێ ڕەھەندەکان ھەژمارکراون»
سەرچاوەکان
- Holt Physics:America
- http://en.wikipedia.org
- ویکیی ئینگلیزی; حوزەیرانی ۲۰۱۷