ھاوبەر (ئەندازە): جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
هیوا (لێدوان | بەشدارییەکان) بەسەرداچوونەوە |
No edit summary |
||
ھێڵی ١: | ھێڵی ١: | ||
[[پەڕگە:Parallel (PSF).png|وێنۆک| چەند نموونە هێڵ و چەماوەی |
[[پەڕگە:Parallel (PSF).png|وێنۆک| چەند نموونە هێڵ و چەماوەی هاوبەر (تەریب).]] |
||
''' |
'''هاوبەر''' یان '''تەریب''' <ref>بیرکاری ١٢ - کتێبی قوتابی، بڵاوکار: کۆمپانیای جیۆپرۆجێکتس</ref> ، وشەیەکە کە لە [[ئەندازە]]دا ئاماژەدان بە یەکێک لە تایبەتمەندییەکانی دوو [[هێڵ (ئەندازە)|ھێڵ]] یان دوو [[ڕووتەخت]] (یان زۆرتر) یان تێکەڵێک لەوانە (بۆ نموونە: ھێڵێک و ڕووتەختێک) لە ناو [[بۆشاییی ئیقلیدسی]]دا بەکاردەبرێت. دوو ھێڵ لە یەک ڕووتەختدا پێیان دەگووترێت '''ھاوبەر''' (بە ئینگلیزی: ''Parallel''؛ بە عەرەبی: ''موازی'') ئەگەر پێک نەگەن یان یەکتر نەبڕن. |
||
==هێما== |
==هێما== |
||
دوو هێڵی |
دوو هێڵی هاوبەر لە [[بیرکاری]]دا بە <math>\parallel</math> هێما دەکرێ. بۆ نموونە <math>AB \parallel CD</math> واتە ''AB'' هاوبەرە لەگەڵ ''CD''. |
||
==هاوبەری ئیقلیدسی == |
|||
==هاوشانی ئیقلیدی == |
|||
[[پەڕگە:Parallel_transversal.svg|وێنۆک| دوو هێڵی |
[[پەڕگە:Parallel_transversal.svg|وێنۆک| دوو هێڵی هاوبەر کە ڕاستەهێڵێکی تر هەردووکیانی بڕیوە.]] |
||
ئەگەر دوو ڕاستەهێڵی |
ئەگەر دوو ڕاستەهێڵی هاوبەری ''a'' و ''b'' لە [[بۆشاییی ئیقلیدسی|بۆشاییەکی ئیقلیدسیدا]] بن، ئەوا ئەم تایبەتمەندیانەیان هەیە: |
||
# هەموو خاڵەکانی ڕاستەهێڵی ''a'' دووریەکانیان لە خاڵەکانی ڕاستەهێڵی ''b'' یەکسانە. |
# هەموو خاڵەکانی ڕاستەهێڵی ''a'' دووریەکانیان لە خاڵەکانی ڕاستەهێڵی ''b'' یەکسانە. |
||
# هەردوو ڕاستەهێڵەکە لە هەمان ڕووتەختدان بەڵام یەکتر نابڕن. |
# هەردوو ڕاستەهێڵەکە لە هەمان ڕووتەختدان بەڵام یەکتر نابڕن. |
||
# ئەگەر ڕاستەهێڵێکی تر ''t'' هەردوو |
# ئەگەر ڕاستەهێڵێکی تر ''t'' هەردوو ڕاستەهێڵەکە ببڕێت لە هەمان ڕووتەختدا، ئەوا گۆشە-هاوجێگەکانی ناو یەکتر بڕەکە [[هاوشێوە (ئەندازە)]]ی یەکترن. |
||
==سەرچاوەکان== |
|||
[[پۆل:ماتماتیک]] |
[[پۆل:ماتماتیک]] |
||
[[پۆل:ئەندازە]] |
[[پۆل:ئەندازە]] |
وەک پێداچوونەوەی ٠٧:٣٥، ١٠ی تەممووزی ٢٠١٦
هاوبەر یان تەریب [١] ، وشەیەکە کە لە ئەندازەدا ئاماژەدان بە یەکێک لە تایبەتمەندییەکانی دوو ھێڵ یان دوو ڕووتەخت (یان زۆرتر) یان تێکەڵێک لەوانە (بۆ نموونە: ھێڵێک و ڕووتەختێک) لە ناو بۆشاییی ئیقلیدسیدا بەکاردەبرێت. دوو ھێڵ لە یەک ڕووتەختدا پێیان دەگووترێت ھاوبەر (بە ئینگلیزی: Parallel؛ بە عەرەبی: موازی) ئەگەر پێک نەگەن یان یەکتر نەبڕن.
هێما
دوو هێڵی هاوبەر لە بیرکاریدا بە هێما دەکرێ. بۆ نموونە واتە AB هاوبەرە لەگەڵ CD.
هاوبەری ئیقلیدسی
ئەگەر دوو ڕاستەهێڵی هاوبەری a و b لە بۆشاییەکی ئیقلیدسیدا بن، ئەوا ئەم تایبەتمەندیانەیان هەیە:
- هەموو خاڵەکانی ڕاستەهێڵی a دووریەکانیان لە خاڵەکانی ڕاستەهێڵی b یەکسانە.
- هەردوو ڕاستەهێڵەکە لە هەمان ڕووتەختدان بەڵام یەکتر نابڕن.
- ئەگەر ڕاستەهێڵێکی تر t هەردوو ڕاستەهێڵەکە ببڕێت لە هەمان ڕووتەختدا، ئەوا گۆشە-هاوجێگەکانی ناو یەکتر بڕەکە هاوشێوە (ئەندازە)ی یەکترن.
سەرچاوەکان
- ^ بیرکاری ١٢ - کتێبی قوتابی، بڵاوکار: کۆمپانیای جیۆپرۆجێکتس