کۆمەڵەی خوێن: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
No edit summary
تاگ: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد
ھێڵی ٣: ھێڵی ٣:
'''کۆمەڵەی خوێن''' ([[ئینگلیزی]]: Blood type) بریتییە لە پۆڵێنکردنی [[خوێن]]، کە بەندە لەسەر جۆری ئەو [[دژەپەیداکەر]]ەی کە دەکەوێتە سەر ڕووی [[خڕۆکەی سوور|خڕۆکە سوورەکان]].
'''کۆمەڵەی خوێن''' ([[ئینگلیزی]]: Blood type) بریتییە لە پۆڵێنکردنی [[خوێن]]، کە بەندە لەسەر جۆری ئەو [[دژەپەیداکەر]]ەی کە دەکەوێتە سەر ڕووی [[خڕۆکەی سوور|خڕۆکە سوورەکان]].


دژه‌ په‌یداکه‌ر:ماده‌یه‌که‌ له‌ش ئاگادار ده‌کاته‌وه‌ بۆ به‌رهه‌مهێننی دژه‌ ته‌نێک بۆی.دژه‌ په‌یداکه‌ره‌کان به‌شێوه‌ی سرووشتی له‌ له‌ش دا هه‌ن هانی هیچ وڵام دانه‌وه‌یک ناده‌ن به‌ڵام هه‌رکاتێک دژه‌ په‌یداکه‌ری بێگانه‌ هاتنه‌ ناو له‌ش خانه‌کان وڵام داهنه‌وه‌یان ده‌بێت بۆ به‌رهه‌مهێنانی دژه‌ ته‌نه‌کان.
==سەرچاوە==
یه‌که‌م گه‌س که‌ توانی کۆمه‌ڵه‌ی خوێن دیاری بکات'''Karl Landsteiner''' که‌سێکی مقاول بوو که‌ نموونه‌ی خێنی چه‌ند کرێکارێکی وه‌رگرت له‌ ئه‌نجامی تێکه‌ڵ کردنیان بینی له‌ هندێکیان خوێن مه‌ینی خرۆکه‌ سووره‌کان روویدا '''Agglutinating'''. کاتێک دووسامپڵی جیاوازی خوێن تێکه‌ڵ ده‌کرێ خوێن مه‌ین رووده‌دا له‌ ئه‌نجامی کارلێک کردنی دژه‌ په‌یداکه‌ری خرۆکه‌ی سوور وه‌ دژه‌ ته‌نی پلازما.
* پەرتووکی زیندەزانی ١٢، چاپی دووەم - ٢٠١١، «وەزارەتی پەروەردەی ھەرێمی کوردستان».
سه‌رنجی لاندشتاینه‌ر بووه‌ هۆی پۆلێنکردنی کۆمه‌ڵه‌ خوێنه‌کان به‌پێی ئه‌ودژه‌په‌یداکه‌رانه‌ی له‌ خرۆکه‌ی سووردا هه‌ن.


{{پزیشکی-کۆلکە}}
[[پۆل:زیندەزانی]]
[[پۆل:خوێن]]

وەک پێداچوونەوەی ‏١٤:٤٦، ١٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤

کۆمەڵەکانی خوێن، بە پێی سیستەمی ABO

کۆمەڵەی خوێن (ئینگلیزی: Blood type) بریتییە لە پۆڵێنکردنی خوێن، کە بەندە لەسەر جۆری ئەو دژەپەیداکەرەی کە دەکەوێتە سەر ڕووی خڕۆکە سوورەکان.

دژه‌ په‌یداکه‌ر:ماده‌یه‌که‌ له‌ش ئاگادار ده‌کاته‌وه‌ بۆ به‌رهه‌مهێننی دژه‌ ته‌نێک بۆی.دژه‌ په‌یداکه‌ره‌کان به‌شێوه‌ی سرووشتی له‌ له‌ش دا هه‌ن هانی هیچ وڵام دانه‌وه‌یک ناده‌ن به‌ڵام هه‌رکاتێک دژه‌ په‌یداکه‌ری بێگانه‌ هاتنه‌ ناو له‌ش خانه‌کان وڵام داهنه‌وه‌یان ده‌بێت بۆ به‌رهه‌مهێنانی دژه‌ ته‌نه‌کان. یه‌که‌م گه‌س که‌ توانی کۆمه‌ڵه‌ی خوێن دیاری بکاتKarl Landsteiner که‌سێکی مقاول بوو که‌ نموونه‌ی خێنی چه‌ند کرێکارێکی وه‌رگرت له‌ ئه‌نجامی تێکه‌ڵ کردنیان بینی له‌ هندێکیان خوێن مه‌ینی خرۆکه‌ سووره‌کان روویدا Agglutinating. کاتێک دووسامپڵی جیاوازی خوێن تێکه‌ڵ ده‌کرێ خوێن مه‌ین رووده‌دا له‌ ئه‌نجامی کارلێک کردنی دژه‌ په‌یداکه‌ری خرۆکه‌ی سوور وه‌ دژه‌ ته‌نی پلازما. سه‌رنجی لاندشتاینه‌ر بووه‌ هۆی پۆلێنکردنی کۆمه‌ڵه‌ خوێنه‌کان به‌پێی ئه‌ودژه‌په‌یداکه‌رانه‌ی له‌ خرۆکه‌ی سووردا هه‌ن.