بەھەشت: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
شائەمراز
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
[[File:The Ladder of Divine Ascent Monastery of St Catherine Sinai 12th century.jpg|thumb|وێنەیەکی کێشراوه له سەدەی ١٢ که ئاماژه به پردی سیڕات دەکات که پردی پەڕینەوەیه بەرەو بەهەشت]]
[[File:The Ladder of Divine Ascent Monastery of St Catherine Sinai 12th century.jpg|thumb|وێنەیەکی کێشراوه له سەدەی ١٢ که ئاماژه به پردی سیڕات دەکات که پردی پەڕینەوەیه بەرەو بەهەشت]]


'''بەهەشت''' واتایەکه که له زۆربەی ئایینە باوەردارەکان بۆ ئاماژە به خۆشیەکانی ژیانی دوای مردن به کار دێت. بەهەشت شوێنێکه کهچاکه کاران دوای مەرگ، تێیدا هەتا هەتایه دەمێننەوە. به پێی فێرکارییه ئایینیەکانی [[ئیسلام]] و [[یەکتاپەرستی|ئایینە یەکتا پەرەستیەکان]]، بەهەشت شوێنی هەتایی هەر مرۆڤێکه و لەوێ به پێی کاره خێر و باشەکانی کەڵک وەردەگرێ.
'''بەھەشت''' واتایەکە کە لە زۆربەی ئایینە باوەردارەکان بۆ ئاماژە بە خۆشیەکانی ژیانی دوای مردن بە کار دێت. بەھەشت شوێنێکە کھچاکە کاران دوای مەرگ، تێیدا ھەتا ھەتایە دەمێننەوە. بە پێی فێرکارییە ئایینیەکانی [[ئیسلام]] و [[یەکتاپەرستی|ئایینە یەکتا پەرەستیەکان]]، بەھەشت شوێنی ھەتایی ھەر مرۆڤێکە و لەوێ بە پێی کارە خێر و باشەکانی کەڵک وەردەگرێ.


== کۆنترین پێشینە لە مێژووی ئایینەکان ==


لە ١٨٠٠ ساڵ [[پێش زایین]]، [[ئایینی زەردەشتی]] باسی [[ڕۆژی دوایی لە ئیسلامدا|ڕۆژی دوایی]] کردوە و شی کردنەوی بۆ (ئاورکەدە [[جەھەنەم]]) و (پەردیس [[بەھەشت]]) کردوە..<ref>Alice K. Turner: تاریخ دوزخ The History of
== کۆنترین پێشینه له مێژووی ئایینەکان ==
Hell. Hale, London 1995, ISBN 0-7090-5688-5</ref><ref>Veronica Ions: دنیای اسطورە شناسی Die Welt der Mythologie. tosa, Wien 2001, ISBN 3-85492-224-8</ref>


له ١٨٠٠ ساڵ [[پێش زایین]]، [[ئایینی زەردەشتی]] باسی [[ڕۆژی دوایی لە ئیسلامدا|ڕۆژی دوایی]] کردوە و شی کردنەوی بۆ (ئاورکەده [[جەهەنەم]]) و (پەردیس [[بەهەشت]]) کردوە..<ref>Alice K. Turner: تاریخ دوزخ The History of
Hell. Hale, London 1995, ISBN 0-7090-5688-5</ref><ref>Veronica Ions: دنیای اسطوره شناسی Die Welt der Mythologie. tosa, Wien 2001, ISBN 3-85492-224-8</ref>


== بەھەشت لە تێڕوانینی مەسیحیەت ==
== بەھەشت لە تێڕوانینی مەسیحیەت ==
ھێڵی ٢٠: ھێڵی ١٨:
[[قورئان]] باسی دوو بەھەشتی کردوە: یەکێک لە [[بەرزەخ]] کە کاتیە و ئەوەی تر لە جیھانی ھەتاییە.<ref>[[ڕەحمان (سوورەت)]]، ئایەتی ٤٦</ref>
[[قورئان]] باسی دوو بەھەشتی کردوە: یەکێک لە [[بەرزەخ]] کە کاتیە و ئەوەی تر لە جیھانی ھەتاییە.<ref>[[ڕەحمان (سوورەت)]]، ئایەتی ٤٦</ref>


بەھەشت پلە و پایەی ھەیە و ھەندێک لەوان لە ھەندێکیان باشترن. بەخشیشە بەھەشتیەکانیش، بە پێی پلەکان و خێرەکان، جیاوازیان ھەیە.<ref> نەھجولبەلاغە خوتبەی ٨٤ https://fa.wikipedia.org/wiki/نهج_البلاغه</ref>
بەھەشت پلە و پایەی ھەیە و ھەندێک لەوان لە ھەندێکیان باشترن. بەخشیشە بەھەشتیەکانیش، بە پێی پلەکان و خێرەکان، جیاوازیان ھەیە.<ref> نەھجولبەلاغە خوتبەی ٨٤ https://fa.wikipedia.org/wiki/نھج_البلاغە</ref>


== بەهەشت له تێڕوانینی بەهاییەت ==
== بەھەشت لە تێڕوانینی بەھاییەت ==


بەهاییەکان بەهەشت وەک حاڵەتێکی ڕۆحانی دەزانن و دەڵێن که بەخشیشی جەستەیی تێدا نابێ.
بەھاییەکان بەھەشت وەک حاڵەتێکی ڕۆحانی دەزانن و دەڵێن کە بەخشیشی جەستەیی تێدا نابێ.


بەهاییەکان باوڕیان وایه که [[ڕۆح]]ی ئینسان دوای وەی بۆ جیهانی سەروو، سەر کەوت، جیا له کات ، گەشە کردنی کەمالی خۆی درێژه دەدا نەوەک جەستەیی و شوێنی، بەهەشت لەو دنیا رازی بوونی خوایه له ئینسان. کاتێک که گوێ ڕایەڵی قسەی نێردراوەکان بێت و لایەنی ئایینی خۆی به هێز بکات ئەوه توانیویەتی خوا له خۆی رازی بکات، ئەو ڕازی بوونەی حەق له مرۆڤ، بەهەشته.<ref>ژیانی دوای مەرگ، نووسراوی هۆشەنگ گووهەرڕیز، بلاوکراوەی ئاپریلی ٢٠٠٣، بلاوکەرەوەی بەدیعی لەندەن، لاپەڕەی ١٠٤ و ١٠٥</ref>
بەھاییەکان باوڕیان وایە کە [[ڕۆح]]ی ئینسان دوای وەی بۆ جیھانی سەروو، سەر کەوت، جیا لە کات، گەشە کردنی کەمالی خۆی درێژە دەدا نەوەک جەستەیی و شوێنی، بەھەشت لەو دنیا رازی بوونی خوایە لە ئینسان. کاتێک کە گوێ ڕایەڵی قسەی نێردراوەکان بێت و لایەنی ئایینی خۆی بە ھێز بکات ئەوە توانیویەتی خوا لە خۆی رازی بکات، ئەو ڕازی بوونەی حەق لە مرۆڤ، بەھەشتە.<ref>ژیانی دوای مەرگ، نووسراوی ھۆشەنگ گووھەرڕیز، بلاوکراوەی ئاپریلی ٢٠٠٣، بلاوکەرەوەی بەدیعی لەندەن، لاپەڕەی ١٠٤ و ١٠٥</ref>


== وتاره پەیوەندی دارەکان ==
== وتارە پەیوەندی دارەکان ==
* [[باخی عەدەن]]
* [[باخی عەدەن]]
* [[جەهەنەم]]
* [[جەھەنەم]]




== سەرچاوەکان ==
== سەرچاوەکان ==
{{reflist}}
{{reflist}}
* ویکی فارسی [//https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA بهشت]
* ویکی فارسی [//https://fa.wikipedia.org/wiki/بهشت بھشت]

وەک پێداچوونەوەی ‏١٦:١١، ٤ی تەممووزی ٢٠١٤

وێنەیەکی کێشراوه له سەدەی ١٢ که ئاماژه به پردی سیڕات دەکات که پردی پەڕینەوەیه بەرەو بەهەشت

بەھەشت واتایەکە کە لە زۆربەی ئایینە باوەردارەکان بۆ ئاماژە بە خۆشیەکانی ژیانی دوای مردن بە کار دێت. بەھەشت شوێنێکە کھچاکە کاران دوای مەرگ، تێیدا ھەتا ھەتایە دەمێننەوە. بە پێی فێرکارییە ئایینیەکانی ئیسلام و ئایینە یەکتا پەرەستیەکان، بەھەشت شوێنی ھەتایی ھەر مرۆڤێکە و لەوێ بە پێی کارە خێر و باشەکانی کەڵک وەردەگرێ.

کۆنترین پێشینە لە مێژووی ئایینەکان

لە ١٨٠٠ ساڵ پێش زایین، ئایینی زەردەشتی باسی ڕۆژی دوایی کردوە و شی کردنەوی بۆ (ئاورکەدە جەھەنەم) و (پەردیس بەھەشت) کردوە..[١][٢]

بەھەشت لە تێڕوانینی مەسیحیەت

لە ڕوانینی ئایینی مەسیحییەت ولاتی فەلەستین و قودس سەرزەوی و شاری پاکی خودایە و خودا لە ئینجیل دا بەھەشتی وەکوو قودسی ئاسمانی وەسف کردوە کە بە زێڕ و زێو و جۆرەھا جوانی و خۆشی رازاوەتەوە و خوا کۆنتڕۆلی ھەموو شتێکی لەبەردەست دایە، لەوێ دا بەو کەسانەی دەچنە بەھەشت کە ئەواب ئیماندارە مەسیحیەکانن، جەستەی نوێ دەدرێ کێ تێیاندا شەھوەت و برسێتی و نەخۆشی و ئازار بوونی نییە. ئەو کەسانەی ئەو جەستانەیان پی دەدرێ لە ناوەندی قودسی ئاسمانی ھەموو کاتێ بە سروود و ئاواز و ساز و مۆسیقا و ھەڵپەڕین لەگەڵ فریشتەکان خەریکی پەرەستینی خوان.

ھەروەھا کەسانێ کە ئەو جەستانەیان ھەیە (یانی لە بەھەشت دان) بە ھیچ شێوەیەک و ھەرگیز لە پەرستنی خوا ماندوو نابن و ھەموو کات لە خۆشحاڵی و ئاسایشی ئەو دا دەبن (موکاشێفەی یووحەننا، بابی ٢١، ئایاتی ١ تا ٦| بابی ٢١، ئایاتی ١٥ تا ٢٧)

بەھەشت لە تێڕوانینی ئیسلام

بە پێی قورئان، ئیمانداران و خۆپارێزان، لە کۆتایی دا دەچنە شوێنێکی ھەتایی بە ناوی جەننەت و ژیانێکی پڕ خۆشیو جاکە دەگرنە بەر، بە پێی ئایاتی قورئان ئەو بەڵێنە خوداییە سەت لە سەتە.[٣]

قورئان باسی دوو بەھەشتی کردوە: یەکێک لە بەرزەخ کە کاتیە و ئەوەی تر لە جیھانی ھەتاییە.[٤]

بەھەشت پلە و پایەی ھەیە و ھەندێک لەوان لە ھەندێکیان باشترن. بەخشیشە بەھەشتیەکانیش، بە پێی پلەکان و خێرەکان، جیاوازیان ھەیە.[٥]

بەھەشت لە تێڕوانینی بەھاییەت

بەھاییەکان بەھەشت وەک حاڵەتێکی ڕۆحانی دەزانن و دەڵێن کە بەخشیشی جەستەیی تێدا نابێ.

بەھاییەکان باوڕیان وایە کە ڕۆحی ئینسان دوای وەی بۆ جیھانی سەروو، سەر کەوت، جیا لە کات، گەشە کردنی کەمالی خۆی درێژە دەدا نەوەک جەستەیی و شوێنی، بەھەشت لەو دنیا رازی بوونی خوایە لە ئینسان. کاتێک کە گوێ ڕایەڵی قسەی نێردراوەکان بێت و لایەنی ئایینی خۆی بە ھێز بکات ئەوە توانیویەتی خوا لە خۆی رازی بکات، ئەو ڕازی بوونەی حەق لە مرۆڤ، بەھەشتە.[٦]

وتارە پەیوەندی دارەکان

سەرچاوەکان

  1. ^ Alice K. Turner: تاریخ دوزخ The History of Hell. Hale, London 1995, ISBN 0-7090-5688-5
  2. ^ Veronica Ions: دنیای اسطورە شناسی Die Welt der Mythologie. tosa, Wien 2001, ISBN 3-85492-224-8
  3. ^ مەریەم (سوورەت)، ئایەتی ٦١
  4. ^ ڕەحمان (سوورەت)، ئایەتی ٤٦
  5. ^ نەھجولبەلاغە خوتبەی ٨٤ https://fa.wikipedia.org/wiki/نھج_البلاغە
  6. ^ ژیانی دوای مەرگ، نووسراوی ھۆشەنگ گووھەرڕیز، بلاوکراوەی ئاپریلی ٢٠٠٣، بلاوکەرەوەی بەدیعی لەندەن، لاپەڕەی ١٠٤ و ١٠٥