پەز: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب ربات: en:Sheep یک مقالهٔ برگزیده است |
Xqbot (لێدوان | بەشدارییەکان) ب بۆت: ca:Ovella وتارێکی بەرزە؛ دەستکاریی جوانکاری |
||
| ھێڵی ٢١: | ھێڵی ٢١: | ||
بە [[زمانی کوردی|کوردی]] بە بەچکەکەی '''بەرخ''' و کاتێک لە شیر دەبڕدرێتەوە '''کاوڕ''' و کاتێک دوو بەھار تێپەڕدەکات '''شەک''' و ئەگەر بۆ یەکەم جار بزێ '''شەکمەڕ'''ی پێ دەوترێ. کاتێک کە بە تەواوی پێدەگات بە نێرەکەی '''بەران''' و بە مێکەی '''پەز''' دەڵێن.<ref>فەرھەنگی [[ھەنبانە بۆرینە]]</ref> |
بە [[زمانی کوردی|کوردی]] بە بەچکەکەی '''بەرخ''' و کاتێک لە شیر دەبڕدرێتەوە '''کاوڕ''' و کاتێک دوو بەھار تێپەڕدەکات '''شەک''' و ئەگەر بۆ یەکەم جار بزێ '''شەکمەڕ'''ی پێ دەوترێ. کاتێک کە بە تەواوی پێدەگات بە نێرەکەی '''بەران''' و بە مێکەی '''پەز''' دەڵێن.<ref>فەرھەنگی [[ھەنبانە بۆرینە]]</ref> |
||
==ناوی پەز بەگوێرەی سوڕی ژیانی== |
== ناوی پەز بەگوێرەی سوڕی ژیانی == |
||
[[پەڕگە: Ovejas en Patagonia - Argentina.jpg|وێنۆک|250px|right|]] |
[[پەڕگە: Ovejas en Patagonia - Argentina.jpg|وێنۆک|250px|right|]] |
||
مە‌ڕیش وەک زۆربە‌ی ئاژە‌ڵە‌کانی تر لە سە‌رە‌تای پایز بە‌بە‌ران دێت (جووت دە‌بێت) ، دوای ٥ مانگی دە‌زێت واتە لە کۆتایی شوبات یان سە‌رە‌تای ئادار دە‌زێ ، ئە‌و بێچووە‌ی دە‌یبی پێی دەڵێن بەرخ. |
مە‌ڕیش وەک زۆربە‌ی ئاژە‌ڵە‌کانی تر لە سە‌رە‌تای پایز بە‌بە‌ران دێت (جووت دە‌بێت) ، دوای ٥ مانگی دە‌زێت واتە لە کۆتایی شوبات یان سە‌رە‌تای ئادار دە‌زێ ، ئە‌و بێچووە‌ی دە‌یبی پێی دەڵێن بەرخ. |
||
| ھێڵی ٣٤: | ھێڵی ٣٤: | ||
# قە‌یرە : لە‌دوای تە‌مە‌نی ٣ ساڵی بە‌سە‌ر خرتدا دە‌گوترێ قە‌یرە و بە‌ڵام لە‌ناو خە‌ڵکی ئاسایی ھە‌ر لە‌دوای ٢ ساڵی بە شەک دە‌گوترێ بەران ، بە‌ڵام شوان و پسپۆڕانی ئە‌و بوارە باش لێکیان دە‌کە‌نە‌وە ، بە‌ناوی تایبە‌تی خۆیان بانگیان دە‌کە‌ن ، وە مەڕ چیند بزێ بە‌وە دە‌ژمێردرێ بۆ نموونە دەڵێن مە‌ڕی یە‌ک بە‌رخە زا و دووبە‌رخە و بە‌رانیش کە‌بووە قە‌یرە بۆنموونە دەڵێن بەران یە‌ک قە‌یرە و دووقە‌یرە ، واتە ئە‌وە‌ندە ساڵە بە‌سە‌رقە‌یراتیە‌کە‌ی داڕۆیشتووە.<ref>http://debaga.net/k/index.php/jorawjor/280-mar</ref> |
# قە‌یرە : لە‌دوای تە‌مە‌نی ٣ ساڵی بە‌سە‌ر خرتدا دە‌گوترێ قە‌یرە و بە‌ڵام لە‌ناو خە‌ڵکی ئاسایی ھە‌ر لە‌دوای ٢ ساڵی بە شەک دە‌گوترێ بەران ، بە‌ڵام شوان و پسپۆڕانی ئە‌و بوارە باش لێکیان دە‌کە‌نە‌وە ، بە‌ناوی تایبە‌تی خۆیان بانگیان دە‌کە‌ن ، وە مەڕ چیند بزێ بە‌وە دە‌ژمێردرێ بۆ نموونە دەڵێن مە‌ڕی یە‌ک بە‌رخە زا و دووبە‌رخە و بە‌رانیش کە‌بووە قە‌یرە بۆنموونە دەڵێن بەران یە‌ک قە‌یرە و دووقە‌یرە ، واتە ئە‌وە‌ندە ساڵە بە‌سە‌رقە‌یراتیە‌کە‌ی داڕۆیشتووە.<ref>http://debaga.net/k/index.php/jorawjor/280-mar</ref> |
||
==سەرچاوەکان== |
== سەرچاوەکان == |
||
{{reflist}} |
{{reflist}} |
||
{{کۆڵکە}} |
{{کۆڵکە}} |
||
[[پۆل:گیانلەبەران، وەسفکراوی ١٧٥٨]] |
[[پۆل:گیانلەبەران، وەسفکراوی ١٧٥٨]] |
||
[[پۆل:ئاژەڵەکان]] |
[[پۆل:ئاژەڵەکان]] |
||
{{Link FA|ca}} |
|||
{{Link FA|en}} |
{{Link FA|en}} |
||
وەک پێداچوونەوەی ٠٩:٢٧، ٢٤ی کانوونی دووەمی ٢٠١٤
| پەز | |
|---|---|
| |
| A research flock at U.S. Sheep Experiment Station near Dubois, Idaho | |
Domesticated
| |
| Scientific classification | |
| Kingdom: | Animalia
|
| Phylum: | |
| Class: | |
| Order: | |
| Family: | Bovidae
|
| Subfamily: | |
| Binomial name | |
| Ovis aries | |
پەز یان مەڕ (ناوی زانستی: Ovis aries) ئاژەڵێکی گوانداری ماڵییە.
بە کوردی بە بەچکەکەی بەرخ و کاتێک لە شیر دەبڕدرێتەوە کاوڕ و کاتێک دوو بەھار تێپەڕدەکات شەک و ئەگەر بۆ یەکەم جار بزێ شەکمەڕی پێ دەوترێ. کاتێک کە بە تەواوی پێدەگات بە نێرەکەی بەران و بە مێکەی پەز دەڵێن.[١]
ناوی پەز بەگوێرەی سوڕی ژیانی
مە‌ڕیش وەک زۆربە‌ی ئاژە‌ڵە‌کانی تر لە سە‌رە‌تای پایز بە‌بە‌ران دێت (جووت دە‌بێت) ، دوای ٥ مانگی دە‌زێت واتە لە کۆتایی شوبات یان سە‌رە‌تای ئادار دە‌زێ ، ئە‌و بێچووە‌ی دە‌یبی پێی دەڵێن بەرخ.
- لە تە‌مە‌نی ١ رۆژی تا ٦ مانگی پێی دەڵێن بەرخ ئە‌و خوریە‌ی پێی وە‌یتی پێی دەڵێن ( لوا ) کە لە‌تە‌مە‌نی ٦ مانگی لێی دە‌بڕێتە‌وە ئە‌وکاتە ھیچی تر پێی ناڵێن بەرخ.
- لە ٦مانگی تاکو یە‌ک ساڵ، پێی دەڵێن کاوڕ ، ئەگەر نێر بوو کاوڕە نێری پێدە‌ڵێن ، ئەگەر مێ بوو کاوڕە مێی پێ دەڵێن .
- شەک و بە‌ردیل : لە یە‌ک ساڵی تا دوو ساڵێ.
- کاوڕ ئە‌گە‌رمێ بوو ساڵێک بە‌سە‌ر تە‌مە‌نی دارۆیشت پێی دەڵێن (بە‌ردیل) ، ئەگەر بە‌ردیل لە‌پایز بە‌رانی خوارد و دویا زا پێی دەڵێن (بە‌ردیلە زا). ئەگەر نە‌زا پێی دەڵێن (بە‌ربوارد ) ، بە‌ڵام جاریش ھە‌یە کاوڕە‌مێ بە کاوڕی بە‌رانی دە‌خوا و پێی دەڵێن (کاوڕە‌زا).
- ئەگەر کاوڕ نێر بوو ئە‌وە پێی دەڵێن (شەک).
- شەک ئەگەر ساڵێکی بە‌سە‌رداسووڕایە‌وە واتە لە تە‌مە‌نی دوای دووساڵی تا سێ ساڵی پێی دەڵێن (خرت).
- مەڕ دوای تە‌مە‌نی ٢ ساڵی بە بە‌ردیلە زا یان بە‌ربواری دە‌گوترێ مەڕ .
- قە‌یرە : لە‌دوای تە‌مە‌نی ٣ ساڵی بە‌سە‌ر خرتدا دە‌گوترێ قە‌یرە و بە‌ڵام لە‌ناو خە‌ڵکی ئاسایی ھە‌ر لە‌دوای ٢ ساڵی بە شەک دە‌گوترێ بەران ، بە‌ڵام شوان و پسپۆڕانی ئە‌و بوارە باش لێکیان دە‌کە‌نە‌وە ، بە‌ناوی تایبە‌تی خۆیان بانگیان دە‌کە‌ن ، وە مەڕ چیند بزێ بە‌وە دە‌ژمێردرێ بۆ نموونە دەڵێن مە‌ڕی یە‌ک بە‌رخە زا و دووبە‌رخە و بە‌رانیش کە‌بووە قە‌یرە بۆنموونە دەڵێن بەران یە‌ک قە‌یرە و دووقە‌یرە ، واتە ئە‌وە‌ندە ساڵە بە‌سە‌رقە‌یراتیە‌کە‌ی داڕۆیشتووە.[٢]
سەرچاوەکان
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |