یاسای ڕاکێشانی گەردوونی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ب بۆت چاکسازی: ro:Legea atracției universale |
ب بۆت زیادکردن: be-x-old:Клясычная тэорыя прыцягненьня Ньютана |
||
ھێڵی ٢٦: | ھێڵی ٢٦: | ||
[[ar:قانون الجذب العام لنيوتن]] |
[[ar:قانون الجذب العام لنيوتن]] |
||
[[be:Закон сусветнага прыцягнення]] |
[[be:Закон сусветнага прыцягнення]] |
||
[[be-x-old:Клясычная тэорыя прыцягненьня Ньютана]] |
|||
[[bg:Закон за всеобщото привличане]] |
[[bg:Закон за всеобщото привличане]] |
||
[[bn:নিউটনের মহাকর্ষ সূত্র]] |
[[bn:নিউটনের মহাকর্ষ সূত্র]] |
وەک پێداچوونەوەی ٢٣:٣٤، ٥ی حوزەیرانی ٢٠١٠
یاسای ڕاکێشانی گەردوونی نیوتن دەڵێت کە ھەر شتێک لە گەردووندا ھەر شتێکی تر لە ڕێگای ھێزێکەوە ڕادەکێشێت، کە ئەو ھێزە ڕاستەوخۆ ھاوڕێژەیە لەگەڵ بارستکانی ئەو دوو شتە و بە پێچەوانەوە ھاوڕێژەیە لەگەڵ مەودای نێوانیاندا دووجا. ئەمە یاسایەکی فیزیکی گشتییە کە لە ڕوانینە ئەزموونییەکان [١] بە دەست ھاتووە، بە ھۆی ئەو شتەوە کە نیوتن پێی وتووە ھەڵھێنجان. ئەم یاسایە بەشێکە لە میکانیکی کلاسیک و لە پەڕتووکەکەی نیوتن، پرەنسیپە بیرکارییەکانی فەلسەفەی سروشتیدا، کە یەکەمجار ساڵی ١٦٨٧ بڵاوبۆتەوە، فورمووڵرێژی کراوە.
بە زمانی مۆدێرن، یاساکە ئەمەیە:
ھەر ھەرژەی نوقتەیییەک [٢] ھەر بارستی نوقتەیییەکی تر لە رێگای ھێزێکەوە کە دەکەوێتە درێژایی ئەو ھێڵە کە دوو نوقتەکە پێکەوە دەلکێنێت، ڕادەکێشێت. ھێزەکە ڕاستەوخۆ ھاورێژەیە لەگەڵ بەرھەمی لێکدانی دوو بارستکە و بەپێچەوانەوە ھاورێژەیە لەگەڵ دووجای مەودای نێوانیاندا:
- ،
کە تێیدا:
- F گەورەیی ھێزی ڕاکێشانی نێوان دوو بارستکەیە،
- G نەگۆڕی ڕاکێشانە،
- m١ بارستی نوقتەی یەکەمە،
- m٢ بارستی نوقتەی دووھەمە، وە
- r مەودای نێوانی دوو نوقتەکەیە.