توێکاری: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو

نێوھێڵ

وەک پێداچوونەوەی ‏٠١:٥٣، ٣٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢

توێکاری (بە ئینگلیسی: Anatomy)، پەلێکە لە زانستی زینەوەرناسی (ژیناسی) کە کاری لێکدانەوەی جەستەی گیانەوەران و چۆنیەتی پێوەندی پاژگەلی جیاوزیان پێکەوە، کە بە لەشکۆڵی (بە ئینگلیسی: dissection) ئەنجام ئەدرێت. ژێرپەلەکانی ئەم زانستە دوو زانستی توێکاری گیانەوەری و توێکاری روەکییە.

شڕۆڤەیەکی باشتر بۆ توێکاری: ناسینی بەشە جۆراوجۆرەکانی لەش و پێوەندی پێکھاتەیی ئەوان لەگەڵ یەکتریدا.

پاژەکان

پاژکردنی جۆرەکانی توێکاری بە چەن شێواز ئەکرێ کە ھەر کامێکیان لە روانگەیەکی تایبەتەوە ئاراستە ئەکرێ. بۆ نموونە ئەتوانین باسی جۆرەکانی توێکاری لە روانگەی (روانین)ەوە بکەین. لەم دابەشکاریەدا توێکاری ئەکرێتە دوو بەشی توێکاری ماکرۆسکۆپی و توێکاری میکرۆسکۆپی، ئەم ناولێنانە لەسەر بنەمای بەکار ھێنانی ئامڕازە یاریدەدەرەکان بۆ لەشکاری. توێکاری میکرۆسکۆپی خۆی بەسەر دوو بەشی تر دا دابەش ئەکرێ تۆلناسی(یان ئاوڵەمەزانی،پزناسی) و شانەزانی (تەنراوناسی).

پەڕگە:Cestey-mrov.jpg

ئۆرگانەکانی جەستەی مرۆف (شڕۆڤە بە کوردی)

شێوازێکی تر لە دابەشکاری لە توێکاریدا لەسەر بنەمای توخمە شیکاریەکانە. توخمە شیکاریەکان لەخۆگری ئەم بەشانەن: ئێسکەکان، جومگەکان، ماسولکەکان و ئەندامانی ناو زگ (چەشگە، دەروون).کەواتە توێکاری بە چوار بەشی ئێسکناسی، جومگەناسی، ماسولکەناسی، چەشگەزانی دابەش ئەکرێ. مەبەست لە چەشگە، دەمارە ناوەندیەکان (مێشک و دەمارە شۆکیەکان) و دەمارەکانی ناو جەستە، دڵ و رەگە خوێنییەکان سوورەدەمار و شینەدەمار(سیاڕەگ)، کۆئەندامی ھەرسەک (کۆندامێک بریتی لە دەم، گەروو، گەدە، ریخۆڵە، جەرگ و زراو کە ھەڵتاوینی خۆراکی لە ئەستۆدایە، کۆئەندامی ھەناسەدان، کۆئەندامی زاوزێ (زاوزێ -میزی)، کۆئەندامی لیمفی.^[٢]

دیاگرامی جەستەی ژن
دیاگرامی جەستەی پیاو
توێکاری جەستەی باڵندەیەک
توێکاری ماسولکەکانی پشیلە

وتارە پێوەندیدارەکان

توێکاری مرۆڤ

پەراوێزەکان

^ Rembrandt,From Wikipedia, the free encyclopedia
^ pocket atlas of human anatomy : heinz feneis.thieme inc,new york,1985,p:VIII

سەرچاوەکان

فەرهەنگی فارسی-کوردی (میانی)، ماجد مەردۆخ رۆحانی- زانکۆی کوردستان-سنە١٣٨٨، لاپەڕەی ١٠٦٩،٤٢٥، ٦٠٨
فرهەنگی پەزیشکی، ئینگلیزی-عەرەبی-کوردی، د.ئەوڕەحمان عەبدوڵڵا، دەزگای ئاراس، هەولێر٢٠٠٩- لاپەڕەی ١٢٥،١٥٨
pocket atlas of human anatomy : heinz feneis.thieme inc,new york,1985,p:VIII
فەرهەنگی توێکاری مرۆڤ، ئینگلیزی-کوردی-عەرەبی، د.ئومێد فایەق-د.هادی محەمەد، زانستی سەردەم، دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم، سلێمانی-٢٠٠٩.

[1] Rembrandt,From Wikipedia, the free encyclopedia

[2] t atlas of human anatomy : heinz feneis.thieme inc,new york,1985,p:VIII

[١]

[٢]

@@ ھێڵی ١: / ھێڵی ١: @@
 [[پەڕگە:The Anatomy Lesson.jpg|thumb|left|260px|تابلۆی "وانەی توێکاری . دکتۆر (Nicolaes Tulp)ی [[رامبڕانت]]<ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/Rembrandt Rembrandt,From Wikipedia, the free encyclopedia]</ref> - [[ئامستردام]] ١٦٣٢ی زایینی ]]
-'''توێکاری''' (بە [[زمانی ئینگلیسی|ئینگلیسی]]: Anatomy)،  پەلێکە لە زانستی  [[زینەوەرناسی]] ([[ژیناسی]]) کە کاری لێکدانەوەی جەستەی گیانەوەران و چۆنیەتی پێوەندی پاژگەلی جیاوزیان پێکەوە، کە بە [[لەشکۆڵی]] (بە [[زمانی ئینگلیسی|ئینگلیسی]]: dissection) ئەنجام ئەدرێت. ژێرپەلەکانی ئەم زانستە دوو زانستی [[توێکاری گیانەوەری]] و  [[توێکاری روەکی]]یە.
+'''توێکاری''' (بە [[زمانی ئینگلیسی|ئینگلیسی]]: Anatomy)، پەلێکە لە زانستی [[زینەوەرناسی]] ([[ژیناسی]]) کە کاری لێکدانەوەی جەستەی گیانەوەران و چۆنیەتی پێوەندی پاژگەلی جیاوزیان پێکەوە، کە بە [[لەشکۆڵی]] (بە [[زمانی ئینگلیسی|ئینگلیسی]]: dissection) ئەنجام ئەدرێت. ژێرپەلەکانی ئەم زانستە دوو زانستی [[توێکاری گیانەوەری]] و [[توێکاری روەکی]]یە.
-شڕۆڤەیەکی باشتر بۆ توێکاری: ناسینی بەشە جۆراوجۆرەکانی لەش و پێوەندی پێکهاتەیی ئەوان لەگەڵ یەکتریدا.
+شڕۆڤەیەکی باشتر بۆ توێکاری: ناسینی بەشە جۆراوجۆرەکانی لەش و پێوەندی پێکھاتەیی ئەوان لەگەڵ یەکتریدا.
-==پاژەکان==
+== پاژەکان ==
-پاژکردنی جۆرەکانی توێکاری بە چەن شێواز ئەکرێ کە هەر کامێکیان لە روانگەیەکی تایبەتەوە ئاراستە ئەکرێ. بۆ نموونە ئەتوانین باسی جۆرەکانی توێکاری لە روانگەی (روانین)ەوە بکەین. لەم دابەشکاریەدا  توێکاری ئەکرێتە دوو بەشی [[توێکاری ماکرۆسکۆپی]] و [[توێکاری میکرۆسکۆپی]]، ئەم ناولێنانە لەسەر بنەمای بەکار هێنانی ئامڕازە یاریدەدەرەکان بۆ [[لەشکاری]]. توێکاری میکرۆسکۆپی خۆی بەسەر دوو بەشی تر دا دابەش ئەکرێ [[تۆلناسی]](یان [[ئاوڵەمەزانی]]،[[پزناسی]]) و [[شانەزانی]] (تەنراوناسی).
+پاژکردنی جۆرەکانی توێکاری بە چەن شێواز ئەکرێ کە ھەر کامێکیان لە روانگەیەکی تایبەتەوە ئاراستە ئەکرێ. بۆ نموونە ئەتوانین باسی جۆرەکانی توێکاری لە روانگەی (روانین)ەوە بکەین. لەم دابەشکاریەدا توێکاری ئەکرێتە دوو بەشی [[توێکاری ماکرۆسکۆپی]] و [[توێکاری میکرۆسکۆپی]]، ئەم ناولێنانە لەسەر بنەمای بەکار ھێنانی ئامڕازە یاریدەدەرەکان بۆ [[لەشکاری]]. توێکاری میکرۆسکۆپی خۆی بەسەر دوو بەشی تر دا دابەش ئەکرێ [[تۆلناسی]](یان [[ئاوڵەمەزانی]]،[[پزناسی]]) و [[شانەزانی]] (تەنراوناسی).
 [[پەڕگە:Cestey-mrov.jpg|thumb|left|260px|ئۆرگانەکانی جەستەی مرۆف (شڕۆڤە بە کوردی)]]
-شێوازێکی تر لە دابەشکاری لە توێکاریدا لەسەر بنەمای توخمە شیکاریەکانە. توخمە شیکاریەکان لەخۆگری ئەم بەشانەن: [[ئێسک]]ەکان، [[جومگە]]کان، [[ماسولکە]]کان و ئەندامانی ناو زگ ([[چەشگە]]، [[دەروون]]).کەواتە توێکاری بە چوار بەشی [[ئێسکناسی]]، [[جومگەناسی]]، [[ماسولکەناسی]]، [[چەشگەزانی]] دابەش ئەکرێ. مەبەست لە [[چەشگە]]، [[دەمارە ناوەندیەکان]] ([[مێشک و دەمارە شۆکیەکان]]) و دەمارەکانی ناو جەستە، [[دڵ]] و رەگە خوێنییەکان [[سوورەدەمار]] و [[شینەدەمار]](سیاڕەگ)، [[کۆئەندامی هەرسەک]] (کۆندامێک بریتی لە [[دەم]]، [[گەروو]]، [[گەدە]]، [[ریخۆڵە]]، [[جەرگ]] و [[زراو]] کە [[هەڵتاوین]]ی خۆراکی لە ئەستۆدایە، [[کۆئەندامی هەناسەدان]]، [[کۆئەندامی زاوزێ]] (زاوزێ -میزی)، [[کۆئەندامی لیمفی]].<ref>pocket atlas of human anatomy : heinz feneis.thieme inc,new york,1985,p:VIII</ref>
+شێوازێکی تر لە دابەشکاری لە توێکاریدا لەسەر بنەمای توخمە شیکاریەکانە. توخمە شیکاریەکان لەخۆگری ئەم بەشانەن: [[ئێسک]]ەکان، [[جومگە]]کان، [[ماسولکە]]کان و ئەندامانی ناو زگ ([[چەشگە]]، [[دەروون]]).کەواتە توێکاری بە چوار بەشی [[ئێسکناسی]]، [[جومگەناسی]]، [[ماسولکەناسی]]، [[چەشگەزانی]] دابەش ئەکرێ. مەبەست لە [[چەشگە]]، [[دەمارە ناوەندیەکان]] ([[مێشک و دەمارە شۆکیەکان]]) و دەمارەکانی ناو جەستە، [[دڵ]] و رەگە خوێنییەکان [[سوورەدەمار]] و [[شینەدەمار]](سیاڕەگ)، [[کۆئەندامی ھەرسەک]] (کۆندامێک بریتی لە [[دەم]]، [[گەروو]]، [[گەدە]]، [[ریخۆڵە]]، [[جەرگ]] و [[زراو]] کە [[ھەڵتاوین]]ی خۆراکی لە ئەستۆدایە، [[کۆئەندامی ھەناسەدان]]، [[کۆئەندامی زاوزێ]] (زاوزێ -میزی)، [[کۆئەندامی لیمفی]].<ref>pocket atlas of human anatomy : heinz feneis.thieme inc,new york,1985,p:VIII</ref>
 <gallery>
 Female template with organs.svg|دیاگرامی جەستەی ژن
@@ ھێڵی ١٧: / ھێڵی ١٧: @@
 </gallery>
-==وتارە پێوەندیدارەکان==
+== وتارە پێوەندیدارەکان ==
 [[توێکاری مرۆڤ]]
-==پەراوێزەکان==
+== پەراوێزەکان ==
 {{reflist}}
-==سەرچاوەکان==
+== سەرچاوەکان ==
 * فەرهەنگی فارسی-کوردی (میانی)، ماجد مەردۆخ رۆحانی- زانکۆی کوردستان-سنە١٣٨٨، لاپەڕەی ١٠٦٩،٤٢٥، ٦٠٨
 * فرهەنگی پەزیشکی، ئینگلیزی-عەرەبی-کوردی، د.ئەوڕەحمان عەبدوڵڵا، دەزگای ئاراس، هەولێر٢٠٠٩- لاپەڕەی ١٢٥،١٥٨
@@ ھێڵی ١٠٣: / ھێڵی ١٠٣: @@
 [[my:ခန္ဓာဗေဒ]]
 [[nds:Anatomie]]
+[[new:एनाटोमी]]
 [[nl:Anatomie]]
 [[nn:Anatomi]]