ویکیپیدیا:ڕێنووسی زمانی کوردی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب پەرەپێدان
ھێڵی ٢٨: ھێڵی ٢٨:
A - B - C - Ç - D - E - Ê - F - G - H - I - Î - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - Ş - T - U - Û - V - W - X - Y - Z<br /></div>
A - B - C - Ç - D - E - Ê - F - G - H - I - Î - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - Ş - T - U - Û - V - W - X - Y - Z<br /></div>
بزوێنەکانی بریتین لە ٨ دەنگی و ھەموویان دەنووسرێن: (A - E - Ê - I - Î - O - U - Û)<br />
بزوێنەکانی بریتین لە ٨ دەنگی و ھەموویان دەنووسرێن: (A - E - Ê - I - Î - O - U - Û)<br />
*پاشکۆ: لە ناوەڕاست و کۆتاییی وشەدا: (ڕ = rr) و (ڵ = ll), لە:<br />
*پاشکۆ: لە ناوەڕاست و کۆتاییی وشەدا: (ڕ = rr) و (ڵ = ll)، لە:<br />
(پەڕۆ = perro)، (کەڕ = kerr) یان (کەڵک = kellk)، (ساڵ = sall)
(پە{{سوور|ڕ}}ۆ = perro)، (کە{{سوور|ڕ}} = kerr) یان (کە{{سوور|ڵ}}ک = kellk)، (سا{{سوور|ڵ}} = sall)


پێویست ناکات لە سەرەتای وشە بە ئەلفبێی لاتینی، بۆ نووسینی (ڕ) کەڵک لە (rr) وەرگرین، چونکوو زۆر ناشیرین دێتە پێش چاو، بۆیە ھەر (r) بەسە. وەکوو: (ڕاز = raz)، (ڕێگا = rêga)، (ڕۆژ = roj). بەڵام لە سۆرانیدا ئەوھا نییە.
پێویست ناکات لە سەرەتای وشە بە ئەلفبێی لاتینی، بۆ نووسینی (ڕ) کەڵک لە (rr) وەرگرین، چونکوو زۆر ناشیرین دێتە پێش چاو، بۆیە ھەر (r) بەسە. وەکوو: (ڕاز = raz)، (ڕێگا = rêga)، (ڕۆژ = roj). بەڵام لە سۆرانیدا ئەوھا نییە.



===پیتی یاریدەر===
===پیتی یاریدەر===

وەک پێداچوونەوەی ‏١٥:٤٥، ٣٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٩

بنەماڵەکان

ئەلفبێ

ژمارەی پیتەکانی ئەلفبێی کوردی ٣٤ دانەن و بریتین لە:

ئـ - ا - ب - پ - ت - ج - چ - ح - خ - د - ر - ڕ - ز - ژ - س - ش - ع - غ - ف - ڤ - ق - ک - گ - ل - ڵ - م - ن - و - ۆ - وو - ھ - ە - ی - ێ

بزوێنەکان

بزوێنەکان لەڕاستیدا ٨ دەنگن، بەڵام بە ئەلفبێی سۆرانی (بە نووسەی عەرەبی) تەنھا ٧ دەنگیان نووسەیان بۆ دانراوە و دەنووسرێن؛ کە بریتین لە:

ا - و - ۆ - وو - ە - ی - ێ

  • یاسا: ھەر وشەیەکی کوردی لانیکەم یەک پیتی بزوێنی تێدایە: ناو؛ کورد؛ کۆمار؛ سوور؛ بەرد؛ کوردی؛ سێ


بزرۆکە

ھەندێ وشەی کوردی ھەن کە لە ڕواڵەتدا بزوێنیان تێدا نابینرێت وەکوو: بردن، من، ژن، مردن، بزن، خستن. بەڵام لەڕاستیدا دەنگی بزوێنیان تێدایە. ئەو بزوێنە لە ئەلفبێی کوردیی لاتیندا بە پیتی «i» دیاری کراوە، بەڵام لە ئەلفبێی بە نووسەی عەرەبیدا، ھیچ پێتێکی بۆ دانەنراوە؛ دیار نییە و بزر بووە، بۆیە ناوی نراوە «بزرۆکە». نموونە:
(بردن birdin) ، (من min)، (ژن jin)، (چل çil)، (مردن mirdin)، (بزن bizin) و (خستنxistin)

وشەی «مشک» لە ناوچە جۆربەجۆرەکانی کوردستاندا بە دوو شێوازی (mişk) و (mişik) دەوترێت، بەڵام کاتی نووسین ھەردوو بە یەک شێوە و بە «مشک» دەنووسرێن.

کەوا بێت ھەشتەمین دەنگی بزوێنی کوردی بە ئەلفبێی کوردی نانووسرێت و «بزرۆکە»یە.


ئەلفبێی کوردی بە لاتین

لاتان سەیر نەبێت ئەگەر بڵێین بۆ ئەوەی لە ئەلفبێی کوردی کە بە پیتی عەرەبی دەنووسرێ، باشتر تێ بگەن، زۆر گرنگە ئەلفبێی کوردیی لاتینی بناسن. ئەم ئەلبێیە بریتیە لە:

A - B - C - Ç - D - E - Ê - F - G - H - I - Î - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - Ş - T - U - Û - V - W - X - Y - Z

بزوێنەکانی بریتین لە ٨ دەنگی و ھەموویان دەنووسرێن: (A - E - Ê - I - Î - O - U - Û)

  • پاشکۆ: لە ناوەڕاست و کۆتاییی وشەدا: (ڕ = rr) و (ڵ = ll)، لە:

(پەڕۆ = perro)، (کەڕ = kerr) یان (کەڵک = kellk)، (ساڵ = sall)

پێویست ناکات لە سەرەتای وشە بە ئەلفبێی لاتینی، بۆ نووسینی (ڕ) کەڵک لە (rr) وەرگرین، چونکوو زۆر ناشیرین دێتە پێش چاو، بۆیە ھەر (r) بەسە. وەکوو: (ڕاز = raz)، (ڕێگا = rêga)، (ڕۆژ = roj). بەڵام لە سۆرانیدا ئەوھا نییە.

پیتی یاریدەر

بۆ ئەوەی دوو بزوێن بەدوای یەکتردا نەنووسین، کەڵک لە پیتێکی نەبزوێن وەردەگرین کە یارمەتی دەدات دوو بزوێن پێکەوە نەنووسرێن. بەو پیتانە دەوترێ «یاریدەر». کە بریتین لە (ی y) و (و w)‌:
نیە --> نییە


بزوێن و نەبزوێن

لە ئەلفبێی سۆرانی عەرەبیدا پیتێکی تایبەت نییە کە بۆ «پیتی یاریدەر» بەکاربێت. بۆ ئەو مەبەستە ھەر کەڵک لە پیتەکانی «ی» و «و» وەردەگیرێ کە وەک بزوێنیش بەکار دەچن. واتە ئەو دوو پیتە ھەم بزوێنن ھەم نەبزوێن:

  • بزوێن: سلێمانی، تیر
  • نەبزوێن: کەی، بەیت


پیتە ئاڵۆزەکان

کێشە جۆربەجۆرەکان

بەراوردکاری

سەرچاوە