بێنجامین فرانکلین
ئەم وتارە ئاماژەی بە ھیچ سەرچاوەیەک نەداوە. تکایە بە دانانی ئاماژە بۆ سەرچاوە بڕواپێکراوەکان، ئەم وتارە باشتر بکە. دەقە بێسەرچاوەکان لەوانەیە داوای سەرچاوەیان لێ بکرێت یان لاببرێن. |
ئەم وتارە پێویستی بە بەستەرە بۆ وتارەکانی تر بۆ یارمەتیدانی ڕێکخستنی ئینسایکڵۆپیدیا. (فێربە کەی و چۆن ئەم داڕێژەیە لابەریت) |
بێنجامین فرانکلین | |
---|---|
لەدایکبوون | بۆستن، کەناری ماسۆچۆیست ١٧ی کانوونی دووەمی ١٧٠٦ |
مەرگ | ١٧ی نیسانی ١٧٩٠ لە تەمەنی ٨٤ |
پیشە | زانا، نووسەر، سیاسی |
حیزبی سیاسی | سەربەخۆ |
بێنجامین فرانکلین (بە ئینگلیزی: Benjamin Franklin) یەکێکە لە باوکە دامەزرێنەران و ھەروەھا نووسەر، بیریار، زانا، ژەنیار، سیاسی و دیپلۆماتی ئەمریکییە.
ژیان
[دەستکاری]لە ١٧ی کانوونی دووەمی ١٧٠٦ لە بۆستن لەدایک بووە، زانا و داھێنەر و دیبلۆماسی و پیاوی دەوڵەت بووە، کەسایەتییەکی سەرەکی بووە لەتەنویر و مێژووی فیزیا و تاقیکردنەوە و بیرۆکە و توێژینەوەی ھەبووە لەم بوارەدا جەندەھا داھێنانی کردووە و یەکەم کەس بووە وشەی electricity بەکارھێناوە کە واتای وزە دەگەیەنێت، ھەروەھا یەکەم کەس بووە لە داوی سەدەی شۆڕشی پیشەسازییەوە بەشێوەیەکی زانستی لێکۆڵینەوەی لەسەر وزە کردووە و سەلماندۆێتی کە چەخماخە پێکھاتووە لە وزە و خەریک بووە لەم تاقیکردنەوەیەدا گیانی خۆی لەدەست بدات کاتێک کە فڕۆکەیەکی ھەوایی خستووەتە بەردەم چەخماخە و چەخماخەکە بەرەو لای خۆی ڕای کێشاوە و ئاگری تێبەرداوە.
بێنجامین فرانکلین لەسەرەتاوە چاپکردن لەبراکەیەوە فێربووە و دواتر بووەتە ھواڵساز و چاپکەر و بازرگانێتی لەگەڵ یەکێک لە ڕۆژنامەکانی فیلادفیا کردووە و زۆر دەوڵەمەندبووە و بووەتە نووسەر، زۆر گرنگی بەبوارەکانی زانست و تەکنەلوژیا داوە و بەھۆی تاقیکردنەوە بەناوبانگەکانی ناوبانگێکی نیو دەوڵەتی دەرکردووە، لەنێوان ساڵانی ١٧٧٥ و ١٧٧٦ ڕۆڵێکی سەرەکی گێڕاوە لە باشبونی پەیوەندییەکانی نێوان ئەمریکا و فەرەنسا.
بێنجامین فرانکلین زۆربەی تەمەنی لە بۆستن بەسەر بردووە و لەگەڵ باوکیا لە کارگەیەکی مۆم دروستکردن کاری کردووە و کاتێک تەمەنی گەیشتووەتە ١٢ ساڵان لە چاپەمەنی براکەی کاری کردووە و بەھۆی زیرەکی و لێھاتوویی خۆیەوە کۆمپانیایەکی چاپەمەنی تایبەت بەخۆی کڕیوە و لەبواری ڕۆژنامەوانی و دیبلوماسیدا کاری کردووە، یەکەم کەس بووە کتێبخانەی کردووەتەوە و بیرۆکەی تاقیکردنەوەی بەختی دۆزیوەتەوە و کۆمەڵگای فەیلوسەفەکانی ئەمریکای دامەزراندووە.
بێنجامین فرانکلین لەدوا تەمەنیا یەکێک بووە لەدیارترین ئەو کەسانەی بانگەشەی بۆ لابردنی سزای لەسێدارەدان کردووە و لەدوای مردنیشی ویلایەتەیەکگرتوەکانی ئەمریکا بۆ بەرز ڕاگرتنی ناوی وێنەکەیان لەسەر بڕی ١٠٠ دۆلاری کۆپی کردووە، لەتەمەنی ٨٤ ساڵیدا لە ١٧ی نیسانی ١٧٩٠ کۆچی دوایی کردووە.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]ئەم ژیاننامە وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
- دەروازەی ژیاننامە
- دەروازەی ژن
- دەروازەی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
- دەروازەی وزە
- دەروازەی فەلسەفە
- دەروازەی مۆسیقا
- دەروازەی ماتماتیک
- دەروازەی وێژە
- دەروازەی زانست
- دەروازەی سیاسەت
- دەروازەی فیزیک
- دەروازەی تەکنۆلۆژیا
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە بێنجامین فرانکلین تێدایە. |
- ئەو وتارانەی بەستەریان زۆر کەمە
- بێنجامین فرانکلین
- ئەمریکییەکانی بە ڕەگەز ئینگلیز
- ئەندامانی ئەکادێمیای ئەمریکیی ھونەر و زانست
- ئەندامانی ئەنجومەنی پاشایەتی
- باڵیۆزەکانی ویلایەتە یەکگرتووەکان لە سوید
- باڵیۆزەکانی ویلایەتە یەکگرتووەکان لە فەڕەنسا
- داھێنەرانی ئەمریکی
- زانایانی ئەمریکی
- سەردەمی ڕووناکبیری
- فەیلەسووفانی ئەخلاق
- فەیلەسووفانی پەروەردە
- فەیلەسووفانی زانست
- فەیلەسووفانی سیاسیی ئەمریکی
- فەیلەسووفانی کلتوور
- فەیلەسووفە سیاسەتمەدارەکان
- فەیلەسووفە کۆمەڵایەتییەکان
- کەسانی پەیوەندیدار بە کارەبا
- لەدایکبووانی ١٧٠٦
- مردووانی ١٧٩٠
- یاریزانانی شەترەنجی ئەمریکی
- یاریزانانی شەتڕەنجی ئەمریکی
- خاوەن کۆیلە ئەمریکییەکان
- زانیاریدەرە ئەمریکییەکان
- کەسانی زانکۆی ھارڤارد
- نووسەران دەربارەی ئایین و زانست
- نووسەرانی شاری فیلادلفیا
- چالاکوانانی مافە مەدەنییە ئەفریقی-ئەمریکییەکان