بۆینگ ئی ئەی-١٨ جی گراولەر

بۆینگ ئی ئەی-١٨ جی گراولەر
	فڕۆکەیەکی جۆری EA-18G ی ھێزی دەریایی ئەمریکا لە کاتی فڕیندا بەسەر زەریای ھێمن
جۆر	شەڕی ئەلیکترۆنی، سەرکوتکردنی بەرگریی ئاسمانی
خستنەخزمەت	٢٢ی ئەیلوولی ٢٠٠٩
دۆخ	لە خزمەتدایە
ژمارەی دروستکراو	١٧٣ (تا مانگی ئایاری ٢٠٢٣)

بۆینگ EA-18G گراولەر (بە ئینگلیزی: Boeing EA-18G Growler) فڕۆکەیەکی شەڕی ئەلیکترۆنیی ئەمریکییە، کە وەشانێکی تایبەتمەندی فڕۆکەی دوو کورسیی ئێف/ئەی-١٨ئی/ئێف سووپەر ھۆرنێت و توانای نیشتنەوە و فڕینی لەسەر فڕۆکەھەڵگرەکانی ھەیە. گراولەر لەلایەن کۆمپانیای بۆینگەوە پەرەی پێ دراوە بۆ شوێنگرتنەوەی فڕۆکەی نۆرسرۆپ گرومن ئی ئەی-٦ بی پراولەر لە خزمەتی ھێزی دەریاییی ئەمریکادا.

توانای سەرەکیی گراولەر بریتییە لە ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنی جەنگی ئەلیکترۆنی و سەرکوتکردنی بەرگریی ئاسمانیی دوژمن (SEAD)، بەتایبەتی لە ڕێگەی شێواندنی سیگناڵی ڕادار و سیستەمەکانی پەیوەندیی دوژمنەوە (کە بە جەیمینگ ناسراوە). ئەم فڕۆکەیە لە ساڵی ٢٠٠٩ەوە بە فەرمی لە خزمەتی سەربازیدایە و جگە لە ئەمریکا، لەلایەن ئوسترالیاشەوە بەکار دەھێنرێت.

پەرەپێدان

لە ساڵی ٢٠٠٠، ھێزی دەریاییی ئەمریکا دەستی کرد بە گەڕان بۆ فڕۆکەیەکی نوێی جەنگی ئەلیکترۆنی بۆ ئەوەی شوێنی فڕۆکە کۆنەکانی جۆری EA-6B Prowler بگرێتەوە کە لە جەنگی ڤێتنامەوە لە خزمەتدابوون. دوای لێکۆڵینەوە، بڕیار درا کە وەشانێکی تایبەتی فڕۆکەی ئێف/ئەی-١٨ ئێف سوپەر ھۆرنێت بۆ ئەم مەبەستە پەرە پێ بدرێت. ئەم بڕیارە چەند سوودێکی ستراتیجی ھەبوو، لەوانە:

کەمکردنەوەی تێچوو: بەھۆی ئەوەی زیاتر لە ٩٠٪ی پێکھاتەکانی ھاوشێوەی F/A-18Fـە، تێچووی بەرھەمھێنان، ڕاھێنان و چاککردنەوەی زۆر کەمتر بوو.^[٣]
توانای جەنگیی بەرز: گراولەر نەک تەنھا توانای جەنگی ئەلیکترۆنی ھەیە، بەڵکو دەتوانێت مووشەکی ھەوا-بە-ھەوای جۆری AIM-120 AMRAAM ھەڵبگرێت بۆ خۆپارێزی، ئەمەش وای کردووە پێویستی بە فڕۆکەی دیکە نەبێت بۆ پارێزگاریکردن لێی لەکاتی ئەرکدا.

یەکەم فڕینی تاقیکاریی EA-18G لە ١٥ی ئابی ٢٠٠٦ ئەنجام درا. دوای زنجیرەیەک تاقیکردنەوەی سەرکەوتوو، فڕۆکەکە لە ٢٢ی ئەیلوولی ٢٠٠٩ بە فەرمی خرایە خزمەتی ھێزی دەریاییی ئەمریکاوە و یەکەم فەوجی فڕۆکەکە، VAQ-132، ئامادەی ئۆپەراسیۆن بوو.^[١]

دیزاین و تایبەتمەندییەکان

فڕۆکەی گراولەر لەسەر بنەمای دیزاینی F/A-18F Super Hornet دروست کراوە، بەڵام چەندین گۆڕانکاریی تێدا کراوە بۆ ئەوەی ئەرکی جەنگی ئەلیکترۆنی بە باشی جێبەجێ بکات.

سیستەمە ئەلیکترۆنییەکان

گراولەر بە سیستەمی پێشکەوتووی جەنگی ئەلیکترۆنی پڕچەک کراوە کە لەلایەن کۆمپانیای نۆرسرۆپ گرومنەوە پەرەی پێ دراوە. گرنگترینیان بریتین لە:

سیستەمی وەرگری AN/ALQ-218: ئەم سیستەمە لەسەر ھەردوو سەرەوەی باڵەکانی جێگیر کراوە و بە وردی دەتوانێت شوێن و جۆری ھەڕەشە ئەلیکترۆنییەکان (وەک ڕادار و سیستەمی پەیوەندی) دیاری بکات.
پۆدەکانی جەیمینگی AN/ALQ-99: فڕۆکەکە دەتوانێت تا پێنج پۆدی (Pod) AN/ALQ-99 ھەڵبگرێت. ئەم پۆدانە بۆ شێواندن و تێکدانی ڕادار و پەیوەندییەکانی دوژمن بەکار دێن، بەمەش ناوچەیەکی ئارام بۆ فڕۆکە ھاوپەیمانەکان دروست دەکات.
سیستەمی جەیمینگی نەوەی نوێ (NGJ): ھێزی دەریاییی ئەمریکا لە ئێستادا کار لەسەر پەرەپێدانی سیستەمێکی نوێتر دەکات بە ناوی Next Generation Jammer - NGJ بۆ شوێنگرتنەوەی پۆدە کۆنەکانی ALQ-99 کە توانایەکی زۆر زیاتری دەبێت لە ڕووبەڕووبوونەوەی ھەڕەشە نوێیەکان.^[٤]

چەک و گۆڕانکارییەکانی دیزاین

بۆ جێکردنەوەی ئامێرە ئەلیکترۆنییە پێشکەوتووەکان، تۆپی ئۆتۆماتیکی ٢٠ملمی (M61 Vulcan) کە لە فڕۆکەی F/A-18Fـی ستاندارددا ھەیە، لەم فڕۆکەیەدا لابراوە. لەگەڵ ئەوەشدا، گراولەر توانای ھەڵگرتنی چەکی ھێرشبەر و بەرگری ھەیە، لەوانە:

مووشەکی AGM-88 HARM: بۆ تێکشکاندنی ڕادارەکانی دوژمن.
مووشەکی AIM-120 AMRAAM: مووشەکی ھەوا-بە-ھەوا بۆ خۆپارێزی و شەڕی ئاسمانی.

کۆکپیتەکەی دوو کورسییە: یەکەمیان بۆ فڕۆکەوان و دووەمیان بۆ ئەفسەری جەنگی ئەلیکترۆنی (Electronic Warfare Officer - EWO)، کە بەرپرسە لە بەکارھێنانی سیستەمەکانی جەیمینگ و شیکردنەوەی ھەڕەشە ئەلیکترۆنییەکان.

مێژووی کارکردن

ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا

EA-18G گراولەر بۆ یەکەم جار لە (ئۆپەراسیۆنی بەرەبەیانی ئۆدیسا) لە لیبیا لە ساڵی ٢٠١١ بەکار ھێنرا. لەو ئۆپەراسیۆنەدا، فڕۆکەکان ڕۆڵێکی گرنگیان بینی لە شێواندنی سیستەمە بەرگرییە ئاسمانییەکانی ڕژێمی موعەمەر قەزافی و پاراستنی فڕۆکەکانی ھاوپەیمانان.^[٥]

ھەروەھا لە ئۆپەراسیۆنەکانی دژی داعش لە عێراق و سووریا بە فراوانی بەکار ھاتووە بۆ پاراستنی فڕۆکە جەنگییەکان لە ھەڕەشەی سیستەمە بەرگرییەکانی دوژمن.

ئوسترالیا

ھێزی ئاسمانیی شاھانەی ئوسترالیا تاکە بەکارھێنەری نێودەوڵەتیی ئەم فڕۆکەیەیە. ئوسترالیا داوای ١٢ فڕۆکەی لەم جۆرەی کرد و لە ساڵی ٢٠١٧ یەکەم دانەی وەرگرت. بوونی ئەم فڕۆکەیە توانای جەنگی ئەلیکترۆنیی ھێزی ئاسمانیی ئوسترالیای بە شێوەیەکی بەرچاو بەھێز کرد. یەکێک لە فڕۆکە ئوسترالیاییەکان لە ساڵی ٢٠١٨ لەکاتی مەشقێکدا لە بنکەی ھێزی ئاسمانیی نێلیس لە ئەمریکا تووشی ڕووداو ھات و لەکار کەوت.^[٦]

بەکارھێنەران

ویلایەتە یەکگرتووەکان

- ھێزی دەریاییی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا

ئوسترالیا

- ھێزی ئاسمانیی شاھانەی ئوسترالیا

تایبەتمەندییە گشتییەکان

سەرچاوەی زانیاری: U.S. Navy F/A-18E/F fact file,^[٧] Boeing.com^[٨]

تاقم: ٢ (فڕۆکەوان و ئەفسەری جەنگی ئەلیکترۆنی)
درێژی: ١٨.٣١ مەتر (٦٠ پێ و ١.٢٥ ئینج)
بەرینیی باڵەکان: ١٣.٦٢ مەتر (٤٤ پێ و ٨.٥ ئینج)
بەرزی: ٤.٨٨ مەتر (١٦ پێ)
ڕووبەری باڵ: ٤٦.٥ مەتر چوارگۆشە (٥٠٠ پێی چوارگۆشە)
کێشی بەتاڵ: ١٥،٠١١ کیلۆگرام (٣٣،٠٩٤ پاوەند)
زۆرترین کێشی ھەڵفڕین: ٢٩،٩٦٤ کیلۆگرام (٦٦،٠٠٠ پاوەند)
بزوێنەر: ٢ × بزوێنەری تۆربۆفانی جۆری General Electric F414-GE-400
زۆرترین خێرایی: ١.٨ ماخ (١،٩٦٠ کیلۆمەتر لە کاتژمێرێکدا، ١،٢١٨ مایڵ/کاتژمێر) لە بەرزیی ٤٠،٠٠٠ پێ
مەودای جەنگی: ١،٥٧٠ کیلۆمەتر (٨٥٠ مایلی دەریایی)
بەرزترین بەرزیی فڕین: زیاتر لە ١٥،٠٠٠ مەتر (٥٠،٠٠٠ پێ)

چەک:

خاڵەکانی ھەڵگرتن: ٩ خاڵی ھەڵگرتنی دەرەکی (کەمتر لە سوپەر ھۆرنێت بەھۆی زیادکردنی وەرگری ئەلیکترۆنی لە نووکی باڵەکان)
- تا ٥ پۆدی جەیمینگی AN/ALQ-99
- ٢ مووشەکی ھەوا-بە-ھەوای AIM-120 AMRAAM
- ٢ مووشەکی دژە-ڕاداری AGM-88 HARM یان AGM-88G AARGM-ER

سەرچاوەکان

1 2 «VAQ-132, First EA-18G Growler Squadron, Established». U.S. Navy. ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٨. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧. لە ٢٠ی حوزەیرانی ٢٠٢٥ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
↑ Trevithick، Joseph (٣١ی ئایاری ٢٠٢٣). «The Last EA-18G Growler Has Been Delivered». The War Zone. لە ١٦ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.^{[بەستەری مردوو‍]}
↑ Connolly, P.J. "The need for a Growler." Air University, 2012.
↑ «Raytheon Starting Production on Jamming Pods for U.S., Australian Navies». USNI News. ١١ی تەممووزی ٢٠١٨. لە ١٦ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.^{[بەستەری مردوو‍]}
↑ AFM, May 2011, p. 11.
↑ «Royal Australian Air Force EA-18G Growler Involved In Nellis AFB Incident During Red Flag 18-1». The Aviationist. ٢٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨. لە ١٦ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.^{[بەستەری مردوو‍]}
↑ «F/A-18E/F Super Hornet fact file». U.S. Navy. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٧. لە ٢٨ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
↑ «EA-18G Growler». Boeing.

بەستەرە دەرەکییەکان

پەڕەی فەرمی EA-18G Growler لە ماڵپەڕی بۆینگ

پەڕەی فەرمی EA-18G Growler لە ماڵپەڕی ھێزی دەریاییی ئەمریکا

[IOC_Milestones-1] 1 2 «VAQ-132, First EA-18G Growler Squadron, Established». U.S. Navy. ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٨. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧. لە ٢٠ی حوزەیرانی ٢٠٢٥ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)

[2] Trevithick، Joseph (٣١ی ئایاری ٢٠٢٣). «The Last EA-18G Growler Has Been Delivered». The War Zone. لە ١٦ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.^{[بەستەری مردوو‍]}

[3] Connolly, P.J. "The need for a Growler." Air University, 2012.

[NGJ-4] «Raytheon Starting Production on Jamming Pods for U.S., Australian Navies». USNI News. ١١ی تەممووزی ٢٠١٨. لە ١٦ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.^{[بەستەری مردوو‍]}

[5] AFM, May 2011, p. 11.

[NellisInt-6] «Royal Australian Air Force EA-18G Growler Involved In Nellis AFB Incident During Red Flag 18-1». The Aviationist. ٢٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨. لە ١٦ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.^{[بەستەری مردوو‍]}

[nav-7] «F/A-18E/F Super Hornet fact file». U.S. Navy. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٧. لە ٢٨ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)

[boeing-8] «EA-18G Growler». Boeing.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]