بانکی ئیسلامی
بانکی ئیسلامی، دارایی ئیسلامی (بە بە عەرەبی: مصرفية إسلامية) ، یان دارایی گونجاو بە شەریعەت[١] چالاکی بانکی یان داراییە کە پەیوەست و هاوهەماهەنگە بە شەریعەتی ئیسلامی ( یاسای ئیسلامی). هەندێک لە شێوازەکانی بانکی ئیسلامی دارایی بریتین لە موزارەبە (بەشداریی قازانج و گرتنەخۆی زیان) ، وادییە (گەنجیە) ، موشارەکە (هاوبەشیکردن) ، مورابەحە (تێچەڵی تێچوو) ، و ئیجارە (بە کرێ).
شەریعەتی ئیسلامی ڕیبا یان سووخواردنی قەدەغە کردووە، کە پێناسە دەکرێت وەک هەر بڕە زیادکردنێک یان قازانجێک لەسەر هەموو قەرزەکانی پارە (هەرچەندە هەندێک لە موسڵمانان ناکۆکیان لەسەر ئەوە هەیە، بەڵام بە گشتی زانا و شارەزایانی ئیسلام قازانج بە ڕیبا دەبینن).[٢][٣] جگە لەوەش وەبەرهێنان لە کۆمپانیاکان کە کاڵا یان خزمەتگوزاری پێشکەش دەکەن کە بە پێچەوانەی بنەماکانی ئیسلامییە (بۆ نمونە گۆشتی بەراز یان کحولی) بە حەرام دادەنرێت (" گوناح و قەدەغەیە").
لە مێژوودا، ئەم قەدەغانە بە ئاستێکی جیاواز لە کۆمەڵگا و وڵاتانی ئیسلامی جێبەجێ کراون بۆ ڕێگریکردن لە کردارە نا ئیسلامییەکان. لە کۆتاییەکانی سەدەی بیستەمدا، وەک بەشێک لە زیندووکردنەوەی ناسنامەی ئیسلامی، ژمارەیەک بانکی ئیسلامی ڕێککەوتوون بۆ جێبەجێکردنی ئەم بنەماکانە بۆ دامەزراوە بازرگانییە تایبەتەکان یان نیمچە تایبەتەکان لە ناو کۆمەڵگەی ئیسلامیدا.[٤][٥][٦] دواتر ژمارە و قەبارەیان زیادی کرد، بۆیە لە ساڵی ٢٠٠٩، زیاتر لە ٣٠٠ بانک و ٢٥٠ سندوقی هاوبەش لە سەرانسەری جیهاندا پەیڕەوی بنەماکانی ئیسلامییان دەکرد. لە ساڵی ٢٠١٤دا، نزیکەی ٢ تریلیۆن دۆلار پەیڕەوی بنەماکانی شەریعەتیان دەکرد.[٧][٨] دامەزراوە داراییە پابەندەکان بە شەریعەت نوێنەرایەتی نزیکەی ١٪ی کۆی سەرمایەکانی جیهان دەکەن، کە لە وڵاتانی ئەنجومەنی هاوکاری کەنداو (خەلیج)، پاکستان، ئێران و مالیزیا پێکدێت.[٩][١٠] هەرچەندە بانکی ئیسلامی هێشتا تەنها بەشێک لە سەرمایەی بانکی موسوڵمانان پێکدەهێنێت، بەڵام لە سەرەتای دامەزراندنیەوە خێراتر گەشەی کردووە لە سەرمایەکانی بانکی بە گشتی، و پێشبینی دەکرێت بەردەوام بێت لە ئەنجامدانی ئەو کارە.[١١][٨][١٢]
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ^ Khan, Ajaz A., Sharia Compliant finance| halalmonk.com
- ^ Khan 2013, pp. 216-226.
- ^ Farooq 2005, pp. 3–6.
- ^ Usmani, Introduction to Islamic Finance, 1998: p. 6
- ^ ھەڵەی لوا لە مۆدیوول:Citation/CS1/en لە ڕیزی 4055:attempt to index field 'punct_skip' (a nil value).
- ^ Saeed, A. (1996). "Islamic Banking and Interest: A Study of the Prohibition of Riba and its Contemporary Interpretation". Leiden, Netherlands: E. J. Brill.
- ^ ھەڵەی لوا لە مۆدیوول:Citation/CS1/en لە ڕیزی 4055:attempt to index field 'punct_skip' (a nil value).
- ^ ئ ا ھەڵەی لوا لە مۆدیوول:Citation/CS1/en لە ڕیزی 4055:attempt to index field 'punct_skip' (a nil value).
- ^ ھەڵەی لوا لە مۆدیوول:Citation/CS1/en لە ڕیزی 4055:attempt to index field 'punct_skip' (a nil value).
- ^ ھەڵەی لوا لە مۆدیوول:Citation/CS1/en لە ڕیزی 4055:attempt to index field 'punct_skip' (a nil value).
- ^ ھەڵەی لوا لە مۆدیوول:Citation/CS1/en لە ڕیزی 4055:attempt to index field 'punct_skip' (a nil value).
- ^ Warde, Islamic finance in the global economy, 2000: p. 21
