ئەلقاعیدە
| رێکخراوی ئەلقاعیدە | |
|---|---|
| تنظيم القاعدة | |
 ئاڵای رێکخراوی ئەلقاعیدە | |
| ئایدۆلۆژیا | سەلەفی جیھادی دژە شیعە دژە مەسیحیەت دژە کۆمۆنیزم دژە جوولەکە |
| سەرکردەکان | ئوسامە بن لادن (۱۹٨٨ تاکوو ۲۰۱۱) ئەیمەن زەواھیری (۲۰۱۱ تاکوو ئێستا) |
| ناوچەی ئۆپەراسیۆنەکان | جیھان
|
| هاوپەیمانان |  تاڵیبان |
| دوژمنان |  ویلایەتە یەکگرتووەکان ئێران عێراق تورکیا سووریا ئیسرائیل ھەرێمی کوردستان NATO یەکێتیی سۆڤیەت (۱۹٨٨–۱۹۹۱) ڕووسیا شانشینی یەکگرتوو فەڕەنسا چین[١][٢]  عەرەبستانی سعوودی دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام[٣] |
| جەنگەکان/شەڕەکان | شەڕی تیرۆر |
ئەلقاعیدە (بە عەرەبی: القاعدة یا تنظيم القاعدة) ڕێکخراوەیەکی بنەماخوازی ئیسلامییە کە ساڵی ١٩٨٨ بۆ شەڕی دژی سۆڤیەت لە وڵاتی ئەفغانستان دامەزراوە و ناوی لە ساڵی ١٩٩٥ەوە خراوەتە ناو پێڕستی ڕێکخراوە تیرۆریستییەکانەوە. ئەو ڕێکخراوەیە لە ژمارەیەک تۆڕی جۆربەجۆری ئیسلامیی تیرۆریست پێک ھاتووە کە تێکڕا ئەمریکا و ئیسرائیل بە دوژمنی ھاوبەشی ھەموو موسڵمانان دەزانن و لەپێناو بەرگرتن بە دەستێوەردانەکانی جیھانی ڕۆژاوایی لە دنیای ئیسلامدا و بڵاوکردنەوەی ئیسلام لە جیھاندا خەباتی چەکدارانە دەکەن.
وە لە ڤیدیۆیەک ھیلاری کلینتۆن خۆی دان بەوە دادەنێت کە خۆیان دامەزرێنەری رێکخراوی ئەلقاعیدەن بۆ ئەوەی بجەنگن لە دژی سۆڤیەت[٤][٥]
ئوسامە بن لادەن بناغەدانەر و سەرۆکی ئەلقاعیدە بوو کە ڕێکەوتی ٢ی ئایاری ٢٠١١ لەلایەن سوپای ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکاوە لە پاکستاندا کوژرا.[٦]
ھەندێک لەو کردەوە تیرۆریستییانەی کە ئەلقاعیدە بەئاشکرا لە ئەستۆی گرتوون بریتین لە:
- ساڵی ١٩٩٣، ھێرش بۆ پاپۆڕێکی ئەمریکایی لە مۆگادیشۆ کە بوو بە ھۆی کوژرانی ١٨ سەربازی ئەمریکایی،
- ساڵی ١٩٩٥، تەقاندنەوەی ئۆتۆمبیلێکی بۆمبڕێژکراو لە ڕیاز کە بوو بە ھۆی کوژرانی ٥ سەربازی ئەمریکایی،
- ساڵی ١٩٩٨، تەقاندنەوەی باڵوێزخانەی ئەمریکا لە نایروبیا و داروسسەلام کە ٢٢٤ کوژراوی لێ کەوتەوە،
- ساڵی ٢٠٠٠، ھێرش بۆ پاپۆڕێکی تر لە یەمەن کە ١٧ کوژراوی لێ کەوتەوە،
- ساڵی ٢٠٠١، کوتانی دوو فڕۆکەی ڕفێنراو بە بورجە جمکەکانی ناوەندی بازرگانیی جیھانی لە نیویۆرک و فڕۆکەیەکی ڕفێنراوی دیکە بە پەنتاگۆن کە زیاتر لە ٣٠٠٠ کەسی کردە قوربانی،
- ساڵی ٢٠٠٤، تەقینەوەکەی جێژنی قوربان لە ھەولێر کە بوو بە ھۆی کوژران و برینداربوونی سەرجەم ٢٥٠ کەس.[٧]
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ^ "The Chinese regime and the Uyghur dilemma" Summary of Castets، Rémi (2003). "The Uyghurs in Xinjiang – The Malaise Grows". China Perspectives. 2003 (5). doi:10.4000/chinaperspectives.648
. لە ڕێکەوتی ١٠ی حوزەیرانی ٢٠١٢ ھێنراوە.
- ^ "Threats to China from Al Qaeda".
- ^ "به‌رپرسی قاعیده: روو له تاڵیبان و پشت له داعش بكه‌ن". www.kurdistan24.net. لە ڕێکەوتی 2021-03-28 ھێنراوە.
- ^ Hilary Clinton Admitting as they founder of isis and al qaeda
- ^ Hillary Clinton: 'We Created al-Qaeda'
- ^ ماڵپەڕی ڕووداو: ئوسامە بن لادەن کێ بوو؟ Archived ٥ی ئایاری ٢٠١١, لە وەیبەک مەشین.
- ^ شەبانی، ئەحمەد؛ فەرھەنگی زانستی سیاسی؛ بڵاوگەی زانستگای کوردستان (سنە)؛ ساڵی ٢٠١٠؛ لاپەڕەی ٢٨.
| ئایدیۆلۆجی | |||
|---|---|---|---|
| پارتە جیھادییەکان | |||
| پارتە چاکسازیخوازەکان | |||
| بیرمەند و سەرکردەکان | |||
| ڕووداو و دەوڵەتە ئیسلامیەکان | |||
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
