ئەریحا (فەلەستین)
| ئەریحا | |
|---|---|
| بە عەرەبی: أريحا | |
 | |
| دامەزران | ٩٦. سەدە پێش زایین |
| ناو بە زمانی فەرمی | أريحا، יריחו |
| ناونراوە لەدوای | Yarikh |
| زمانی فەرمی | زمانی عەرەبی |
| وڵات | دەوڵەتی فەلەستین |
| پایتەختی | پارێزگای ئەریحا |
| دابەشکاریی کارگێڕی | پارێزگای ئەریحا |
| ناوچەی کاتی | UTC+02:00 |
| پۆتانی شوێن | ٣١°٥١′٢٢″N ٣٥°٢٧′٤٧″E |
| دانیشتووان | ٢٣٬٢٢٠ |
| بەرزی لە ئاستی دەریا | −٢٧٥ مەتر |
| ڕووبەر | ٥٩ کیلۆمەتر چوارگۆشە |
| وێبگە | http://www.jericho-city.org/، https://www.jericho-city.ps/ |
| کۆدی تەلەفۆن | 02 |
| بینین لە پۆلدا | Category:Views from Monastery of the Temptation Téléphérique، Category:Views from Monastery of the Temptation، Category:Views from Tell es-Sultan |
 | |
ئەریحا (/ˈdʒɛrɪkoʊ/ JERR-ik-oh ; بە عەرەبی: أریحا, romanized: Arīḥā ،IPA: [ʔaˈri:ħa:] 
[[:میدیا:ArJericho.ogg|]] یارمەتی·زانیاری ; بە عیبری: יְרִיחוֹ, romanized: Yərīḥō) شارێکە لە کەناری ڕۆژاوا لە فەلەستین ; شوێنی کارگێڕی پارێزگای ئەریحای فەلەستینە.[١] ئەریحا دەکەوێتە دۆڵی ئوردن، ڕووباری ئوردن لە ڕۆژھەڵات و قودس لە ڕۆژاوا. لە ساڵی ٢٠١٧ ژمارەی دانیشتووانی ٢٠ ھەزار و ٩٠٧ کەس بووە.
لە کۆتایی سەردەمی فەلەستینی ناچارییەوە، شارەکە لە ساڵی ١٩٤٩ تا ١٩٦٧ لەلایەن ئوردنەوە لکێندرا و حوکمڕانی کرا و لەگەڵ باقی کەناری ڕۆژاوا، لە ساڵی ١٩٦٧ەوە کەوتووەتە ژێر داگیرکاری ئیسرائیلەوە؛ کۆنترۆڵی کارگێڕی لە[٢] ڕادەستی دەسەڵاتی فەلەستین.[٣]
ئەریحا لە کۆنترین شارەکانی جیھانە و[٤] و ھەروەھا ئەو شارەیە کە کۆنترین دیواری بەرگری ناسراوی ھەیە. شوێنەوارناسان پاشماوەی زیاتر لە ٢٠ شوێنی نیشتەجێبوونی یەک لە دوای یەکیان لە ئەریحا دۆزیوەتەوە، کە یەکەمیان مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ ١١ ھەزار ساڵ پێش ئێستا (تا ٩٠٠٠ ساڵ). پێش زایین)،[٥] نزیکەی تا سەرەتای سەردەمی ھۆلۆسین لە مێژووی زەویدا.[٦][٧] کانییە زۆرەکانی ناو شار و دەوروبەری بۆ ھەزاران ساڵە شوێنی نیشتەجێبوونی مرۆڤەکانیان بۆ خۆیان ڕاکێشاوە. ئەریحا لە کتێبی پیرۆزدا بە «شاری دارخورما» وەسف کراوە.[٨]
لە ساڵی ٢٠٢٣دا، ئەو شوێنەوارە لە ناوەندی شارەکەدا کە بە Tell es-Sultan / Jericho ی کۆن ناسراوە، لە لیستی یونسکۆدا وەک میراتی جیھانی لە ویلایەتی فەلەستین نووسرا، و بە «کۆنترین شاری قەڵادار لە جیھاندا» وەسف کرا.[٩][١٠]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ Kershner، Isabel (٦ی ئابی ٢٠٠٧). «Abbas hosts meeting with Olmert in West Bank city of Jericho». The New York Times. United States. لە ١٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
- ^ «Palestinian farmers ordered to leave lands». Al Jazeera. ٢٩ی ئابی ٢٠١٢.
- ^ Balint، Judy Lash (٢١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٢). «The lost Jewish presence in Jericho». The Jerusalem Post. لە ١ی شوباتی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
- ^ Gates، Charles (٢٠٠٣). "Near Eastern, Egyptian, and Aegean Cities", Ancient Cities: The Archaeology of Urban Life in the Ancient Near East and Egypt, Greece and Rome. Routledge. لاپەڕە ١٨. ژپنک ٠-٤١٥-٠١٨٩٥-١.
Jericho, in the Jordan River Valley in the West Bank, inhabited from ca. 9000 BC to the present day, offers important evidence for the earliest permanent settlements in the Near East.
- ^ Pillalamarri، Akhilesh (١٨ی نیسانی ٢٠١٥). «Exploring the Indus Valley's Secrets». The diplomat. لە ١٨ی نیسانی ٢٠١٥ ھێنراوە.
- ^ «What is the oldest city in the world?». The Guardian. ١٦ی شوباتی ٢٠١٥.
- ^ «The world's 20 oldest cities». The Telegraph. ٤ی شوباتی ٢٠١٦. لە ڕەسەنەکە لە ١١ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٢ ئەرشیڤ کراوە.
- ^ Deuteronomy 34:3
- ^ Nobani، Ayman (١٨ی ئەیلوولی ٢٠٢٣). «Photos: Jericho's Tell es-Sultan added to UNESCO World Heritage list». Al Jazeera (بە ئینگلیزی). لە ڕەسەنەکە لە ٢٠ی ئەیلوولی ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٠ی ئەیلوولی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Ancient Jericho/Tell es-Sultan». UNESCO World Heritage Centre (بە ئینگلیزی). لە ٢٠ی ئەیلوولی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
کتێبنامە
[دەستکاری]- Barron, J.B.، ed. (١٩٢٣). Palestine: Report and General Abstracts of the Census of 1922. Government of Palestine.
- Benvenisti، M. (١٩٩٨). City of Stone: The Hidden History of Jerusalem. University of California Press. ژپنک ٩٧٨-٠-٥٢٠-٢٠٧٦٨-٤.
- Bromiley، G.W. (١٩٩٥). The International Standard Bible Encyclopedia: E-J. Wm. B. Eerdmans Publishing. ژپنک ٩٧٨-٠-٨٠٢٨-٣٧٨٢-٠.
- Conder، C.R.؛ Kitchener، H.H. (١٨٨٣). The Survey of Western Palestine: Memoirs of the Topography, Orography, Hydrography, and Archaeology. Vol. ٣. London: Committee of the Palestine Exploration Fund.
{{cite book}}: زیاتر لە یەک دانە لە|بەستەری نووسەر2=و|بەستەری نووسەر=دیاری کراوە (یارمەتی) pp. 173, 174, 181, 183, 231, 507; - Dauphin، C. (١٩٩٨). La Palestine byzantine, Peuplement et Populations. BAR International Series 726 (بە فەرەنسی). Vol. III: Catalogue. Oxford: Archeopress. ژپنک ٠-٨٦٠٥٤-٩٠٥-٤.
- Department of Statistics (١٩٤٥). Village Statistics, April, 1945. Government of Palestine.
- Finkelstein، I.؛ Silberman، N.A. (٢٠٠٢). The Bible Unearthed. Touchstone. ژپنک ٠-٦٨٤-٨٦٩١٣-٦.
{{cite book}}: زیاتر لە یەک دانە لە|بەستەری نووسەر2=و|بەستەری نووسەر=دیاری کراوە (یارمەتی) - Freedman، D.N.؛ Myers، Allen C.؛ Beck، Astrid B. (٢٠٠٠). Eerdmans Dictionary of the Bible. Wm. B. Eerdmans Publishing. ژپنک ٩٧٨-٠-٨٠٢٨-٢٤٠٠-٤.
- Friling، T.؛ Cummings، Ora (٢٠٠٥). Arrows in the Dark: David Ben-Gurion, the Yishuv Leadership, and Rescue Attempts During the Holocaust. University of Wisconsin Press. ژپنک ٩٧٨-٠-٢٩٩-١٧٥٥٠-٤.
- Gates، Charles (٢٠٠٣). Ancient Cities: The Archaeology of Urban Life in the Ancient Near East and Egypt, Greece and Rome.
- Government of Jordan, Department of Statistics (١٩٦٤). First Census of Population and Housing. Volume I: Final Tables; General Characteristics of the Population (PDF).
- Graham، Peter (١٨٣٦). A topographical dictionary of Palestine. London.
- Guérin، V. (١٨٧٤). Description Géographique Historique et Archéologique de la Palestine (بە فەرەنسی). Vol. ٢: Samarie, pt. ١. Paris: L'Imprimerie Nationale. (p. 46 ff)
- Hadawi، S. (١٩٧٠). Village Statistics of 1945: A Classification of Land and Area ownership in Palestine. Palestine Liberation Organization Research Center. لە ڕەسەنەکە لە ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٢ی شوباتی ٢٠٢٥ ھێنراوە.
- Hartmann، M. (١٨٨٣). «Die Ortschaftenliste des Liwa Jerusalem in dem türkischen Staatskalender für Syrien auf das Jahr 1288 der Flucht (1871)». Zeitschrift des Deutschen Palästina-Vereins. ٦: ١٠٢–١٤٩.
- Hull، E. (١٨٥٥). Mount Seir, Sinai and Western Palestine. Richard Bently and Sons. ژپنک ٩٧٨-١-٤٠٢١-٨٩٨٥-٢.
- Hütteroth، W. -D.؛ Abdulfattah، K. (١٩٧٧). Historical Geography of Palestine, Transjordan and Southern Syria in the Late 16th Century. Erlanger Geographische Arbeiten, Sonderband 5. Erlangen, Germany: Vorstand der Fränkischen Geographischen Gesellschaft. ژپنک ٣-٩٢٠٤٠٥-٤١-٢.
{{cite book}}: زیاتر لە یەک دانە لە|بەستەری نووسەر2=و|بەستەری نووسەر=دیاری کراوە (یارمەتی) - Jacobs، Paul F. (٢٠٠٠). «Jericho». لە Freedman، David Noel؛ Myers، Allen C. (eds.). Eerdmans Dictionary of the Bible. Eerdmans. ژپنک ٩٧٨٩٠٥٣٥٦٥٠٣٢.
- Janson، H.W.؛ Janson، Anthony F. (٢٠٠٣). History of Art: The Western Tradition. Prentice Hall. ژپنک ٠-١٣-١٨٢٨٩٥-٩.
- Kenyon، K. (١٩٥٧). Digging Up Jericho.
- Kuijt، Ian (٢٠١٢). The Oxford Companion to Archaeology. Oup USA. ژپنک ٩٧٨-٠-١٩-٩٧٣٥٧٨-٥.
- Le Strange، G. (١٨٩٠). Palestine Under the Moslems: A Description of Syria and the Holy Land from A.D. 650 to 1500. Committee of the Palestine Exploration Fund.
- Losch، Richard R. (٢٠٠٥). The Uttermost Part of the Earth: A Guide to Places in the Bible. Wm. B. Eerdmans Publishing. ژپنک ٩٧٨-٠-٨٠٢٨-٢٨٠٥-٧.
- Murphy-O'Connor، J. (١٩٩٨). The Holy Land: An Oxford Archaeological Guide from Earliest Times to 1700. Oxford University Press. ژپنک ٩٧٨-٠-١٩-٢٨٨٠١٣-٠.
- Mills, E.، ed. (١٩٣٢). Census of Palestine 1931. Population of Villages, Towns and Administrative Areas. Jerusalem: Government of Palestine.
- Nigro، Lorenzo (٢٠٢٠). «The Italian-Palestinian Expedition to Tell es-Sultan, Ancient Jericho (1997–2015)». لە Sparks، Rachel T.؛ Finlayson، Bill؛ Wagemakers، Bart؛ SJ، Josef Mario Briffa (eds.). Digging Up Jericho: Past, Present and Future. Archaeopress Publishing Ltd. ژپنک ٩٧٨-١-٧٨٩٦٩-٣٥٢-٢.
- Palmer، E.H. (١٨٨١). The Survey of Western Palestine: Arabic and English Name Lists Collected During the Survey by Lieutenants Conder and Kitchener, R. E. Transliterated and Explained by E.H. Palmer. Committee of the Palestine Exploration Fund.
- Ring، Trudy؛ Salkin، Robert M.؛ Berney، K. A.؛ Schellinger، Paul E. (١٩٩٤). International Dictionary of Historic Places. Taylor & Francis. ژپنک ٩٧٨-١-٨٨٤٩٦٤-٠٣-٩.
- Robinson، E.؛ Smith، E. (١٨٥٦). Biblical Researches in Palestine and adjacent regions: A Journal of Travels in the years 1838 and 1852, 2nd edition. Vol. ٢. London: John Murray.
{{cite book}}: زیاتر لە یەک دانە لە|بەستەری نووسەر2=و|بەستەری نووسەر=دیاری کراوە (یارمەتی) - Scheller، William (١٩٩٤). Amazing Archaeologists and Their Finds. The Oliver Press, Inc. ژپنک ٩٧٨-١-٨٨١٥٠٨-١٧-٥.
- Schick، C. (١٨٩٦). «Zur Einwohnerzahl des Bezirks Jerusalem». Zeitschrift des Deutschen Palästina-Vereins. ١٩: ١٢٠–١٢٧.
- Schreiber، M.؛ Schiff، Alvin I.؛ Klenicki، Leon (٢٠٠٣). The Shengold Jewish Encyclopedia. Schreiber Pub. ژپنک ٩٧٨-١-٨٨٧٥٦٣-٧٧-٢.
- Shahin، Mariam (٢٠٠٥). Palestine: A Guide. Interlink Books. ژپنک ٩٧٨-١-٥٦٦٥٦-٥٥٧-٨.
- Singer، A. (٢٠٠٢). Constructing Ottoman Beneficence: An Imperial Soup Kitchen in Jerusalem. Albany: State University of New York Press. ژپنک ٠-٧٩١٤-٥٣٥٢-٩.
- Socin، A. (١٨٧٩). «Alphabetisches Verzeichniss von Ortschaften des Paschalik Jerusalem». Zeitschrift des Deutschen Palästina-Vereins. ٢: ١٣٥–١٦٣.
- Stacey, D. 'Hedonists or pragmatic agriculturalists? Reassessing Hasmonean Jericho', Levant, 38 (2006), 191–202.
بەستەرە دەرەکییەکان
[دەستکاری]- بەخێربێن بۆ ئەریحا ١٢ی ئابی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- شاری ئەریحا (لاپەڕەی ڕاستییەکان), پەیمانگای توێژینەوەی کارپێکراو–قودس، پەیمانگای توێژینەوەی کارپێکراو–قودس (ARIJ)
- پرۆفایلی شاری ئەریحا ١٢ی ئابی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە., ARIJ
- وێنەی ئاسمانی ئەریحا ١٢ی ئابی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە., ARIJ
- ئەولەویەت و پێداویستییەکانی گەشەپێدانی ناوچەکە لە شاری ئەریحا ١٢ی ئابی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە., ARIJ
- ماڵپەڕی فەرمی شارەوانی ٦ی شوباتی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. ئەریحا ١٢ی ئابی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. Archived
- ڕووپێوی ڕۆژاوای فەلەستین، نەخشەی ١٨: IAA, Wikimedia commons
- شارەوانی ئەریحا ١٢ی ئابی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.ماڵپەڕی فەرمی سایتی مێژوویی
- جێریکۆ کەیبڵ کار
- سەرچاوەکان لەسەر شوێنەوارناسی ئینجیلی
- [١] ١٢ی ئابی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.ئەریحا: تەلەفۆن سوڵتان ١٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. Archived
- دیوارەکانی ئەریحا لە ساڵی ١٥٥٠ پێش زایین کەوتە خوارەوە
ویکیمیدیا کامنز میدیای پەیوەندیداری بە ئەریحا (فەلەستین) تێدایە.
