ئۆبلاستی ئەستراخان

ئۆبلاستی ئەستراخان (بە ڕووسی: Астраха́нская о́бласть، ئۆبلاستی ئەستراخانسکایا)یەکێکە لە بابەتەکانی فیدراڵی ڕووسیا (ئۆبلاستێک) کە دەکەوێتە باشووری ڕووسیا. ناوەندی ئیدارییەکەی شاری ئەستراخانە. بەپێی سەرژمێریی ساڵی ٢٠١٠ ژمارەی دانیشتووانەکەی ١٠١٠٬٠٧٣ کەس بووە.

پرۆژەی ڤێگا

لە ٨ی تشرینی یەکەمی ١٩٨٠ تا ٢٧ی تشرینی یەکەمی ١٩٨٤ و لەژێر سەرکردایەتی نیکۆلای بایباکۆڤ. یەکێتی سۆڤیەت پازدە تاقیکردنەوەی ئەتۆمی قووڵی ژێرزەمینیی بۆ تەقینەوەی ئەتۆمی بۆ ئابووری نیشتمانی لە شوێنی ڤێگا لە بیابانی ڕین لە ڕۆژھەڵات. کەمتر لە ٥٠ کم لە ناوەندی شاری ئەستراخانەوە دوورە بۆ دروستکردنی کۆگا بۆ ھەڵگرتنی غازی سروشتی^[١]^[٢] بەھۆی قووڵی تەقینەوەکە (٩٧٥ بۆ ١١٠٠ مەتر) و بەرھەمی تاڕادەیەک کەم (٣٫٢ بۆ ١٣٫٥ کیلۆتۆن)، ھیچ تیشکێک بۆ ژینگە دەرنەچوو.[١٦] ئەم تەقینەوەیانە بەرھەمێکی کەمتریان ھەبووە لە تەقینەوەکانی پڕۆژەی یاقوت کە ٤٠ کم باشووری باشووری ڕۆژاوای ئۆرنبێرگ بوون، بۆ کەمکردنەوەی ھەر وێرانکارییەکی بوومەلەرزەیی بۆ شارۆچکەکانی نزیک لە دێڵتای ڤۆڵگا لەوانەش ئەستراخان.^[٢]^[٣] لەو کاتەدا کێڵگەکانی گازی سروشتی لە نزیک ئەستراخان کە لە قووڵایی ٣٩٠٠ بۆ ٤١٠٠ مەتردان، دەیانتوانی ٦ ترلیۆن مەتر سێجا لەخۆبگرن، کە ڕێژەیەکی ھاوشێوەی ئورینگۆیە. لە ساڵی ٢٠١٧دا کێڵگەی ئەستراخانسکۆیە کە ڕووبەرەکەی ١٠٠ کم لە ٤٠ کم لە ناوەڕاستی کەوانەکەی ئەستراخانە و ٦٠ کم لە باکووری ڕۆژھەڵاتی ئەستراخانەوە دوورە، نۆیەمین گەورەترین کێڵگەی ڕووسیایە و گەورەترین کێڵگەی ڕووسیای ئەورووپایە کە غازێکی لە شوێنی خۆیدا مەزەندە دەکرێت لە ١٠٢ تریلیۆن پێی سێجا (٢٫٩ تریلیۆن مەتر سێجا). ئەم وەبەرھێنانە لەلایەن کۆمپانیای گازپرۆم دۆبیچا ئەستراخانەوە بەڕێوەدەبرێت کە کۆمپانیایەکی لقێکی تەواوی کۆمپانیای گازپرۆمە.^[٤] کێڵگەکە بڕێکی زۆر گۆگردیش بەرھەم دەھێنێت.^[٤]^[٥]^[٦]^[٧]^[٨]^[٩]

مێژووی مۆدێرن

لە ٣٠ی تشرینی یەکەمی ١٩٩٧دا، ئەستراخان شانبەشانی کیرۆڤ، مورمانسک، ئولیانۆڤسک و یارۆسلاڤل ڕێککەوتنێکی ھاوبەشی دەسەڵاتیان لەگەڵ حکوومەتی ڕووسیا واژوو کرد و ئۆتۆنۆمی پێبەخشی.^[١٠] ڕێککەوتنەکە لە ٢١ی کانوونی دووەمی ٢٠٠١ ھەڵدەوەشێتەوە.^[١١]

سەرچاوەکان

^ Mikhaylov، Victor H. (ed.). Ядерные испытания в СССР [Nuclear tests in the USSR]. Ministry of Atomic Energy and the Ministry of Defense of the Russian Federation (بە ڕووسی). لە ڕەسەنەکە لە ٢٧ی ئازاری ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.
^ ^ئ ^ا Nordyke، M. D. (September 1, 2000). «Underground Cavities for Storage of Gas Condensate». The Soviet Program for Peaceful Uses of Nuclear Explosions (PDF). Lawrence Livermore National Laboratory. pp. 36–41. doi:10.2172/793554. Report no. : UCRL-ID-124410 Rev 2. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە October 5, 2017 ھێنراوە. {{cite book}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی) U. S. Department of Energy contract no. : W-7405-Eng48.
^ Nordyke، Milo D. (July 24, 1996). The Soviet Program for Peaceful Uses of Nuclear Explosions (PDF). pp. 36–9. لە October 5, 2017 ھێنراوە. {{cite book}}: |work= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
^ ^ئ ^ا «Gazprom Dobycha Astrakhan». Gazprom. لە ڕەسەنەکە لە ١٩ی حوزەیرانی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.
^ Borg، I.Y. (1982). «Underground nuclear explosions at Astrakhan, USSR». IAEA. Lawrence Livermore National Lab. , CA (USA). لە October 5, 2017 ھێنراوە. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
^ «USSR: Astrakhn Natural Gas Project» (PDF). CIA. ٣ی کانوونی یەکەمی ١٩٨٢. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢ی شوباتی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ھێنراوە. {{cite web}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch; 2017-02-02 suggested (یارمەتی)
^ Особенности формирования Астраханского газоконденсатного месторождения [Features of the Astrakhan gas condensate field] (بە ڕووسی). ١٣ی کانوونی دووەمی ١٩٨٢. لە ٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.
^ Астраханская область. Объект "Вега" готовят к консервации. [Astrakhan Region: The site "Vega" is being prepared for conservation]. regions.ru (بە ڕووسی). November 27, 2003. لە ڕەسەنەکە لە ٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە October 5, 2017 ھێنراوە. {{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
^ Yablokov، Alexei Vladimirovich. Миф о безопасности и эффективности мирных подземных ядерных взрывов [The Myth of the Safety and Efficiency of Peaceful Underground Nuclear Explosions]. Yabloko (بە ڕووسی). لە ٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.
^ «Yeltsin Signs Power-Sharing Agreements With Five More Russian Regions». Jamestown (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). ٣ی تشرینی دووەمی ١٩٩٧. لە ٢ی ئایاری ٢٠١٩ ھێنراوە.
^ Chuman، Mizuki. «The Rise and Fall of Power-Sharing Treaties Between Center and Regions in Post-Soviet Russia» (PDF). Demokratizatsiya: 146. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٨ی ئازاری ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە May 2, 2019 ھێنراوە. {{cite journal}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)

[Mikhailov-1] Mikhaylov، Victor H. (ed.). Ядерные испытания в СССР [Nuclear tests in the USSR]. Ministry of Atomic Energy and the Ministry of Defense of the Russian Federation (بە ڕووسی). لە ڕەسەنەکە لە ٢٧ی ئازاری ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.

[Nordyke2000-2] ئ ^ا Nordyke، M. D. (September 1, 2000). «Underground Cavities for Storage of Gas Condensate». The Soviet Program for Peaceful Uses of Nuclear Explosions (PDF). Lawrence Livermore National Laboratory. pp. 36–41. doi:10.2172/793554. Report no. : UCRL-ID-124410 Rev 2. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە October 5, 2017 ھێنراوە. {{cite book}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی) U. S. Department of Energy contract no. : W-7405-Eng48.

[Nordyke1996-3] Nordyke، Milo D. (July 24, 1996). The Soviet Program for Peaceful Uses of Nuclear Explosions (PDF). pp. 36–9. لە October 5, 2017 ھێنراوە. {{cite book}}: |work= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)

[GDA-4] ئ ^ا «Gazprom Dobycha Astrakhan». Gazprom. لە ڕەسەنەکە لە ١٩ی حوزەیرانی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.

[5] Borg، I.Y. (1982). «Underground nuclear explosions at Astrakhan, USSR». IAEA. Lawrence Livermore National Lab. , CA (USA). لە October 5, 2017 ھێنراوە. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)

[6] «USSR: Astrakhn Natural Gas Project» (PDF). CIA. ٣ی کانوونی یەکەمی ١٩٨٢. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢ی شوباتی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ھێنراوە. {{cite web}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch; 2017-02-02 suggested (یارمەتی)

[7] Особенности формирования Астраханского газоконденсатного месторождения [Features of the Astrakhan gas condensate field] (بە ڕووسی). ١٣ی کانوونی دووەمی ١٩٨٢. لە ٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.

[8] Астраханская область. Объект "Вега" готовят к консервации. [Astrakhan Region: The site "Vega" is being prepared for conservation]. regions.ru (بە ڕووسی). November 27, 2003. لە ڕەسەنەکە لە ٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە October 5, 2017 ھێنراوە. {{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)

[9] Yablokov، Alexei Vladimirovich. Миф о безопасности и эффективности мирных подземных ядерных взрывов [The Myth of the Safety and Efficiency of Peaceful Underground Nuclear Explosions]. Yabloko (بە ڕووسی). لە ٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.

[10] «Yeltsin Signs Power-Sharing Agreements With Five More Russian Regions». Jamestown (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). ٣ی تشرینی دووەمی ١٩٩٧. لە ٢ی ئایاری ٢٠١٩ ھێنراوە.

[11] Chuman، Mizuki. «The Rise and Fall of Power-Sharing Treaties Between Center and Regions in Post-Soviet Russia» (PDF). Demokratizatsiya: 146. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٨ی ئازاری ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە May 2, 2019 ھێنراوە. {{cite journal}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]

[٩]

[١٠]

[١١]