ئاوی خواردنەوە

ئاوی خواردنەوە ئاوێکە کە بۆ خواردنەوە سەلامەتە، جا چ کاتێک ڕاستەوخۆ بە شێوەی شل دەخورێتەوە یان بە شێوەی ناڕاستەوخۆ لە ڕێگەی ئامادەکردنی خۆراکەوە بەکاردەھێنرێت. زۆرجار (بەڵام نەک ھەمیشە) لە ڕێگەی بەلوعەوە دابین دەکرێت، کە لەم حاڵەتەدا پێی دەوترێت ئاوی بەلوعە.

بڕی ئەو ئاوەی خواردنەوەیەی کە بۆ پاراستنی تەندروستییەکی باش پێویستە، دەگۆڕێت و پشت بە ئاستی چالاکیی جەستەیی، تەمەن، کێشە پەیوەندیدارەکان بە تەندروستی، و بارودۆخە ژینگەیییەکان دەبەستێت.^[١]^[٢] بۆ ئەوانەی کە لە کەشوھەوایەکی گەرمدا کاردەکەن، لەوانەیە ڕۆژانە تا ١٦ litre (٤٫٢ US gal) پێویست بێت.^[١]

نزیکەی ١ بۆ ٢ ملیار (یان زیاتر) کەس ئاوی خواردنەوەی سەلامەتیان نییە.^[٣] ئاو دەتوانێت ھەڵگری نەخۆشی بێت و ھۆکارێکی سەرەکیی مردن و نەخۆشییە لە سەرانسەری جیھاندا.^[٤] وڵاتانی گەشەسەندوو زۆرترین کاریگەریی ئاوی خواردنەوەی ناسەلامەتیان لەسەرە.

ئامێری فرۆشتنی ئاوی خواردنەوە لە تایلەند. یەک لیتر ئاوی خواردنەوە بە ١ بات (بۆ ناو بوتڵی تایبەتیی کڕیار) دەفرۆشرێت.

ئاوی خواردنەوە لە نزیکەی ھەموو ناوچە ئاوەدانەکانی جیھاندا بەردەستە، ھەرچەندە لەوانەیە گران بێت، و دابینکردنەکە لەوانەیە ھەمیشە بەردەوام نەبێت. ئەو سەرچاوانەی کە ئاوی خواردنەوە بە گشتی لێیانەوە بەدەست دێت بریتین لە کانییەکان، ناوچە ھایپۆرێیکەکان و ئاوھەڵگرەکان (ئاوی ژێرزەوی)، لە کۆکردنەوەی ئاوی باران، ئاوی سەرزەوی (لە ڕووبار، جۆگە، سەھۆڵبەندەکانەوە)، یان ئاوی سوێری لابراوی دەریا.

بۆ ئەوەی ئەم سەرچاوە ئاوانە بە سەلامەتی بەکاربھێنرێن، دەبێت چارەسەری ئاوی گونجاو وەربگرن و ستانداردەکانی کوالێتیی ئاوی خواردنەوە بەدی بھێنن.

سەرچاوەیەکی تاقیکاری بریتییە لە مۆلیدەی ئاوی بەرگەھەوای کارپێکراو بە وزەی خۆر.^[٥]

کانییەکان زۆرجار وەک سەرچاوە بۆ ئاوی دەبەکراو بەکاردەھێنرێن.^[٦]

سەرچاوەکان

1 2 Ann C. Grandjean (ئابی ٢٠٠٤). «3» (PDF). Water Requirements, Impinging Factors, & Recommended Intakes. World Health Organization. لاپەڕە ٢٥–٣٤. لە ٢٢ی شوباتی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە (PDF). This 2004 article focuses on the USA context and uses data collected from the US military.
↑ Exposure Factors Handbook: 2011 Edition (PDF). National Center for Environmental Assessment. ئەیلوولی ٢٠١١. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢٤ی ئەیلوولی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی ئایاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
↑ «Drinking-water». World Health Organization. ئازاری ٢٠١٨. لە ڕەسەنەکە لە ٥ی حوزەیرانی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٣ی ئازاری ٢٠١٨ ھێنراوە.
↑ «Unsafe water kills more people than war, Ban says on World Day». UN News. ٢٢ی ئازاری ٢٠١٠. لە ڕەسەنەکە لە ١١ی ئایاری ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٠ی ئایاری ٢٠١٨ ھێنراوە.
↑ Lord، Jackson؛ Thomas، Ashley؛ Treat، Neil؛ Forkin، Matthew؛ Bain، Robert؛ Dulac، Pierre؛ Behroozi، Cyrus H.؛ Mamutov، Tilek؛ Fongheiser، Jillia؛ Kobilansky، Nicole؛ Washburn، Shane؛ Truesdell، Claudia؛ Lee، Clare؛ Schmaelzle، Philipp H. (تشرینی یەکەمی ٢٠٢١). «Global potential for harvesting drinking water from air using solar energy». Nature (بە ئینگلیزی). ٥٩٨ (٧٨٨٢): ٦١١–٦١٧. Bibcode:٢٠٢١Natur.٥٩٨..٦١١L. doi:١٠.١٠٣٨/s٤١٥٨٦-٠٢١-٠٣٩٠٠-w. ISSN ١٤٧٦-٤٦٨٧. PMC ٨٥٥٠٩٧٣. PMID ٣٤٧٠٧٣٠٥. {{cite journal}}: |bibcode= length بپشکنە (یارمەتی)
↑ Schardt, David (٢٠٠٠). «Drinking Water: What It Is, Why It Matters». لە ڕەسەنەکە لە ١٦ی ئایاری ٢٠٠٩ ئەرشیڤ کراوە.

```

[WHO2004-1] 1 2 Ann C. Grandjean (ئابی ٢٠٠٤). «3» (PDF). Water Requirements, Impinging Factors, & Recommended Intakes. World Health Organization. لاپەڕە ٢٥–٣٤. لە ٢٢ی شوباتی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە (PDF). This 2004 article focuses on the USA context and uses data collected from the US military.

[EPA2011-2] Exposure Factors Handbook: 2011 Edition (PDF). National Center for Environmental Assessment. ئەیلوولی ٢٠١١. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢٤ی ئەیلوولی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی ئایاری ٢٠١٥ ھێنراوە.

[WHO2018-3] «Drinking-water». World Health Organization. ئازاری ٢٠١٨. لە ڕەسەنەکە لە ٥ی حوزەیرانی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٣ی ئازاری ٢٠١٨ ھێنراوە.

[:3-4] «Unsafe water kills more people than war, Ban says on World Day». UN News. ٢٢ی ئازاری ٢٠١٠. لە ڕەسەنەکە لە ١١ی ئایاری ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٠ی ئایاری ٢٠١٨ ھێنراوە.

[10.1038/s41586-021-03900-w-5] Lord، Jackson؛ Thomas، Ashley؛ Treat، Neil؛ Forkin، Matthew؛ Bain، Robert؛ Dulac، Pierre؛ Behroozi، Cyrus H.؛ Mamutov، Tilek؛ Fongheiser، Jillia؛ Kobilansky، Nicole؛ Washburn، Shane؛ Truesdell، Claudia؛ Lee، Clare؛ Schmaelzle، Philipp H. (تشرینی یەکەمی ٢٠٢١). «Global potential for harvesting drinking water from air using solar energy». Nature (بە ئینگلیزی). ٥٩٨ (٧٨٨٢): ٦١١–٦١٧. Bibcode:٢٠٢١Natur.٥٩٨..٦١١L. doi:١٠.١٠٣٨/s٤١٥٨٦-٠٢١-٠٣٩٠٠-w. ISSN ١٤٧٦-٤٦٨٧. PMC ٨٥٥٠٩٧٣. PMID ٣٤٧٠٧٣٠٥. {{cite journal}}: |bibcode= length بپشکنە (یارمەتی)

[6] Schardt, David (٢٠٠٠). «Drinking Water: What It Is, Why It Matters». لە ڕەسەنەکە لە ١٦ی ئایاری ٢٠٠٩ ئەرشیڤ کراوە.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]