ئان لە گرین گەیبڵز
 چاپی یەکەم | |
| نووسەر | لوسی ماد مۆنتگۆمێری |
|---|---|
| وێنەکێش | M. A. and W. A. J. Claus |
| وڵات | Written and set in Canada, published in the United States[٢][٣] |
| زمان | ئینگلیزی |
| زنجیرەکان | ئان لە گرین گەیبڵز |
| چەشن | ڕۆمان |
| بڵاوبوونەوە | حوزەیران ١٩٠٨ |
| بڵاوکەرەوە | L.C. Page & Co.[١] |
| پاش ئەو | ئان لە ئاڤۆنلی |
| Text | ئان لە گرین گەیبڵز at Wikisource |
ئان لە گرین گەیبڵز (بە ئینگلیزی: Anne of Green Gables) بەرگی یەکەمی کۆمەڵە چیرۆکی ئان شێرلی بەرھەمی لوسی ماد مۆنتگۆمێریییە. ئەم کتێبە وەرگێڕدراوەتە سەر ٢٠ زمانی زیندووی دونیا و تا ئێستا ٥٠ میلیۆن دانەی لێ فرۆشراوە. زۆر فیلم و زنجیرە تەلەڤیزیۆنی و شانۆی موزیکالی لێ دروست کراوە.
کورتە[دەستکاری]
ئان شێرلی کچێکە لە سێ مانگییەوە دایک و باوکی لەدەست داوە و تا تەمەنی ١١ ساڵی لە ھەتیوخانە ژیاوە. مەتیۆ و مایلا کاتبێرد، بەنیازی ھێنانەوەی کوڕێک کە لە کاروباری مەزراکەیاندا یارمەتی مەتیۆ بدات، بە ھەتیوخانەیەک دەسپێرن کوڕێکیان بۆ بنێرن، بەڵام ئەوان بە ھەڵە کچێکی یازدە ساڵەیان بۆ دەنێرن بە ناوی ئان شێرلی. لە سەرەتادا ماریلا ناڕەزایەتی دەردەبڕێت و بە مەتیۆ دەڵێت دەبێت ئانێ ببەیتەوە ھەتیوخانە و کوڕێک بێنی. بەڵام مەتیۆ ماریلا ڕازی دەکات و ئانێ لە گرین گەیبڵز دەمێنێتەوە لە کارەکانی ماڵێدا یارمەتی ماریلا دەدات.
کاراکتەرەکان[دەستکاری]
ماریلا کوسبێرت - خۆشەویستەکەی ماتیۆ. بیراز لێبوردەیی کەمیی و سێرت کاراکتەری تەمەنی ناوەڕاست بیر کادین در. هیچ ئێڤلێنمێمیستیر ڕابردوو جۆن برایتۆن'لا ئیکین لاشیشیمسا دا بیر داها کاڤگا کاڤگا بیر داها کزینماک ئیشیمن ئۆنا کوسیشیمسا. ئەو کوڕێکی دەویست کە یارمەتی کێڵگەکە بدات، بەڵام ئانێی کینسێ موساماها گۆرمێکسیزین ئیستەمیش بۆ ئەوەی بینێرێتەوە، بەڵام دوای ئەوە، بڕیاریدا بیرۆکەکەی بگۆڕێت و کچە بچووکەکە بەخێو بکات. زەمەن زەمان، تایبەتمەندییە داهێنەر و نائاساییەکانی ئاننن هەرچەندە هەوڵی سەرکوتکردنی دەدات، بەڵام دەردەکەوێت کچە بچووکە قسەخۆش و کنجکۆڵەکە جێگەیەکی گەورەی لە دڵیدا گرتووە.[٤]
ماتیۆ کوتبێرت- خوێنی ئان لە یەکەم جارەوە کە دەیبینێت دەکوڵێت. بە پێچەوانەی خوشکەکەیەوە، هەر لە سەرەتاوە هەستیارە و خەمخۆرە. بەهۆی کەسایەتی شەرمنەکەیەوە لە پەیوەندیکردن بە تایبەت لەگەڵ خانمان دەترسێت. [٥]
دیانا باری باشترین هاوڕێی ئان. دوای یەکترناسین دەبنە هاوڕێی زۆر باش. کچێکی کەمێک گەورە و تاریک و جوانە. خوشکێکی بچووکی هەیە بە ناوی مینی مەی. ئەو وەک ئان خوێندکارێکی سەرنجڕاکێش نییە لە قوتابخانە. لە ڕاستیدا کاتێک خێزانەکەی پەسەندی ئەو خولە ناکەن کە بۆ ئەکادیمیای قینس بکرێتەوە، ئەویش ئامادە نییە بچێتە دەرەوە. بەزەحمەت دان بەم شتەدا دەنێت بۆ ئان. هەرچەندە پێدەچێت هەمیشە خەونی هاوبەشیان هەبێت، بەڵام حەتمییە لەو کاتەدا ڕێگاکانیان لەگەڵ هاوڕێکەیان جیاببێتەوە. لەگەڵ ئەوەشدا خۆشەویستی و پەرۆشییان بۆ یەکتر وەک خۆی ماوەتەوە.[٦]
گیلبێرت بلایس - قۆزە، فێنک و زیرەکە و کەمێک کێشە دروست دەکات. لای منداڵان بەناوبانگە. چێژ لە تێکەڵاوبوون لەگەڵ کچان و گاڵتەکردنیان وەردەگرێت. ئەو ڕۆژەی کە گاڵتە بە ئان دەکات بە ناوی گێزەر بۆ قژی سووری، کچەکە تووڕەیی تەواو دەبێت و ڕاستەوخۆ تەختەکە دەخاتە سەر سەری. کاتێک مامۆستا هەوڵدەدات دوای ئەم ڕووداوە قسە لەسەر ئان بکات، ئەمەش دەبێتە هۆی سەرلێشێواوی لە پۆلەکەدا، ئەویش ڕایدەگەیەنێت کە ئەو کەسەیە کە خراپ ڕەفتارێکی کردووە. بەڵام ناتوانێت ڕێگری بکات لە سزادانی ئان کە تا کۆتایی وانەکە لەسەر تەختە ڕەشەکە بوەستێت. دوای وانەکان داوای لێبوردن لە ئان دەکات لەسەر هەڵەکەی - کە ئەویش بە هیچ کەسێک نەیکردووە کە گاڵتەیان پێدەکات - بەڵام ئان داوای لێبوردنەکەی قبوڵ ناکات. زۆر جار هەوڵی ئاشتبوونەوە دەدات - هەرچەندە بە ئاشکرا نا - بەڵام هەرجارە هەوڵەکانی بێ ئەنجامن. دەبینێت ئان لەلایەن ستوونێکەوە لەسەر پردە دارەکە لە باوەش گرتووە کاتێک بەلەمەکەی نوقم دەبێت و یارمەتی دەدات و داوای لێبوردنەکەی دووبارە دەکاتەوە. بەڵام کچەکە کەمێک گەمژەیە، هەوڵەکانی بێهیوا دەکات و خۆی پێچەوانە دەکاتەوە. بۆیە بە هاوارەوە دەڕوات کە هەرگیز داوای لێبوردن ناکات و هەوڵی قسەکردنی لەگەڵ نادات. ساڵانێکە لە کێبڕکێی بێدەنگدان لەگەڵ یەکتر. جیلبێرت بەردەوامە لە سەیرکردنی، هەرچەندە نیشانی نادات. لەگەڵ بەرزبوونەوەی تەمەنیدا هەستەکانی بۆ ئان قووڵتر دەبێتەوە و ئان هەستەکانی بۆی ئاشکرا دەکات.[٧]
جەین ئەندرۆس- ئەندامێکی تری گروپی هاوڕێکانی ئان. ئەو کوڕە زیرەکە. ئەویش توانیویەتی وەک ئان بچێتە ناو کۆلێژی کوینز.[٨]
روبی گیلیس - هاوڕێیەکی تری قوتابخانەی ئان لە ئەڤۆنلیا. کچێکی جوان و قژی شۆخی زێڕین، ڕوبی ڕێک ئەو جوانییە ئایدیاڵە کە ئان دەیەوێت هەیبێ. لە تەمەنی ١٦ یان ١٧ ساڵیدا بەهۆی نەخۆشی سیلەوە دەمرێت.[٩]
جۆسی پای - کچێکی بێ تەکتیک و بێ هەستە. ئەو بە باشی حەزی لێ نییە، تەنانەت لە نێو هاوڕێکانیشیدا. لە ڕاستیدا تەواوی بنەماڵەی پای بە گشتی لە تاکەکان پێکدێن کە شارۆچکەکە حەزی لێی نییە. بە هەموو شتێکەوە ئیرەیی بە دایکی دەبات. زۆرجار جەخت لەوە دەکاتەوە کە هەتیو و تێبینی ناشیرین دەکات.
خاتوو موریێل ستایسی - ئەو ژنە گەنجەی کە وەک مامۆستایەک هاتۆتە ئەڤۆنلیا ئامادەیە هەر قوربانییەک بدات بۆ خوێندکارەکانی. ئەو کات بەسەر دەبات بۆ پێدانی وانەبێژی زیادە بە خوێندکارە زیرەکەکانی، بەتایبەتی ئەوانەی کە کاندیدن بۆ ئەکادیمیای کوین، هەوڵدەدات هەموو هەوڵێکی خۆی بۆیان بدات. تا تاقیکردنەوەکانی وەرگرتنی کۆلێژ لێیان جیا ناکرێتەوە. کە دواجار زانی هەریەکەیان سەرکەوتوون، لە نامەیەکدا کە نووسیبووی، شانازی و دڵخۆشی خۆی دەربڕی. ئەو تاکە کەسە کە ئان وەک نموونە وەریدەگرێت.
میس جۆزێفین باری - خاڵۆزا دەوڵەمەندەکەی دیانا. هەر لەو ساتەوەی کە دەیبینێت حەزی لە ئانە و زۆرجار ئیرەیی خۆی بۆ خوشک و براکانی کاتبێرت دەردەبڕێت کە کچێکی لەو جۆرەیان هەیە. لەکاتی ناردنی دیاری بۆ خوشکەزاکانی، ئان لەبیر ناکات. خانمێکی میهرەبانە. لە ماڵەکەی خۆیدا پێشوازی لە کچەکان دەکات و چێژی بوونیان لە ژینگە نوخبە و کۆمەڵایەتییەکان پێدەبەخشێت.
بەرێز. فیلیپس - مامۆستای قوتابخانەی ئەڤۆنلیا کاتێک ئان گەیشتە گرینگەیبڵز. بە گشتی نە پەروەردەکارێکی داهێنەرە و نە پەروەردەکارێکی ڕەسەنە. گرنگییەکی زۆر بە دیسیپلین دەدات. مەیلی بێ ئەدەبی هەیە. ئەویش ڕوانگەیەکی زۆر میهرەبانانە بەرامبەر بە ئان نیشان نادات. دوای ڕووداوەکەی لەگەڵ جیلبێرت، "سزایەکی ناڕەوا دەدات بە ئان کە لە تەنیشتی دابنیشێت"، ئەمەش دەبێتە هۆی ئەوەی واز لە خوێندن بهێنێت. بەڵام هیچ هەوڵێک نادات بۆ گۆڕینی دەرئەنجامەکانی بڕیارەکەی کە بووە هۆی ڕووداوەکە.
قەشە و هاوسەرەکەی خاتوو ئالان - هاتنی ژن و مێردەکە کە بە تەواو ڕەنگاوڕەنگ دادەنرێت بۆ شارۆچکەکە، زیاتر دڵخۆشییە بۆ ئان. بە تایبەتی حەزی لە شاجوان ئالانە. لە داهاتوودا ئەو دوو هاوسەرە دوای لەدەستدانی منداڵەکەیان منداڵیان نابێت.
بەرێز و خاتوو باری - ئەوان دایک و باوکی دیانا. بەتایبەت میس باری زۆر توند و تیژە لە پەروەردەکردنی منداڵەکانیدا. دوای ئەوەی ئان بە هەڵە دیانا سەرخۆش دەکات، بۆ ماوەیەکی زۆر هاوڕێیەتی لێ قەدەغە دەکات. کاتێک مینی مەی نەخۆش دەکەوێت و ئان ژیانی بچووکەکە ڕزگار دەکات، خاتوو باری بە هەستی سوپاسگوزاری و پەشیمانیەوە دەستبەرداری بڕیارەکەی دەبێت.
پەراوێزەکان[دەستکاری]
- ^ "'Anne of Green Gables' 1st edition sells at auction for US$37,000, a new record". The Guardian. December 12, 2009. Archived from the original on March 7, 2012. Retrieved July 1, 2012.
- ^ Devereux, Cecily Margaret (2004). A Note on the Text. In Montgomery (2004), p.42. ISBN 978-1-55111-362-3.
- ^ Montgomery, Lucy Maud (2004) [1908]. Devereux, Cecily Margaret, ed. ئانێ لە گرین گەیبڵز. Peterborough, Ontario: Broadview Press. ISBN 1-55111-362-7.
- ^ "کتێبی نوێی ئانی گرین گەیبڵز مشتومڕ وروژاند". Reuters. 2008-03-19. Retrieved 2023-01-15.
- ^ "سالتوایر | دوورگەی شازادە ئێدوارد". www.saltwire.com. Retrieved 2023-01-15.
- ^ Broadview، ISBN 1-55111-362-7
- ^ "ئان ئۆف گرین گەیبڵز - ل.م. مۆنتگۆمێری - کتێبی گووگڵ". web.archive.org. 2012-11-04. Retrieved 2023-01-15.
- ^ "ئان ئۆف گرین گەیبڵز زنجیرە تەلەفزیۆنییە نوێیەکان • ویلۆ و تاچ". web.archive.org. 2019-09-11. Retrieved 2023-01-15.
- ^ "گەشتیاران ڕوو لە بینینی ئانی گرین گەیبڵز|جیهان|chinadaily.com.cn دەکەن". web.archive.org. 2019-03-29. Retrieved 2023-01-15.
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- بەشداربووانی ویکیپیدیا، «Anne of Green Gables»، ویکیپیدیای ئینگلیزی. سەردان لە ٣ی ئابی ٢٠٢٠.
