ئاریانی مەزن
Jump to navigation
Jump to search
ئاریانی مەزن (ئاریانزەوی / ئێرانی مەزن / ئێرانزەوی / ئێرانشار) (بە فارسی: آیریانا / ایران بزرگ / ایران زَمین / ایرانشهر)[١] ناوی خاکی ئاریانەکان یان ئێرانییەکانە.[٢][٣][٤][٥][٦]
وڵاتانی ئاریانی مەزن[دەستکاری]
خاکی ئاریانی مەزن لە دەوڵەتانی؛ ئێران (ئاریانای نوێ)، ئەرمەنستان (هاییستان)، کوردستانی ڕۆژاوا (ئاناتۆلی تورکیا یان ناوچه باکوور ، باکووری سووریا یان ناوچه ڕۆژاوا ، باکوور عێراق یان ناوچه باشوور) ، ئۆزبەکستان (باکووری خۆراسان) ، تورکمانستان (باکووری گوڵستان و باکووری خۆراسان)، ئەفغانستان (ڕۆژھەڵاتی خۆراسان)، تاجیکستان (باکووری خۆراسان) ، ئۆسێتیا (باشوور و باکوور) ، ئازەربایجانی باکوور (ئاران) و پاکستان (باشووری خۆراسان و ڕۆژھەڵاتی سیستان و بەلۆچستان) و لوڕستانی ڕۆژاوا ( ڕۆژھەڵاتی عێراق) پێکھاتووە.[٧][٨][٩][١٠][١١]
پان ئێرانیزم[دەستکاری]
پان ئێرانیزم بزاڤێکی سیاسیی و نیشتمانییە کە بە دوای یەکگرتنی ھەموو نەتەوە ئێرانییەکانە کە لە ڕەفەی ئێران و ناوچەکانی تری ژێر فەرھەنگی ئێرانیدا دەژین، وەکوو کوردەکان، فارسەکان، ئازەرییەکان،[١٢] لوڕەکان، گیلەکەکان، تەبەرییەکان، تاڵشەکان، تاتەکان، تاجیکەکان، سیستانییەکان و بەلۆچەکانە. یەکەم کەسێک کە بەدوای ئەم بیردۆزە کەوت دکتۆر مەحموود ئەفشار یەزدی بوو.[١٣][١٤][١٥][١٦][١٧][١٨][١٩][٢٠]
ئالای نیشانی پان ئێرانیزم
.svg)
ئالای نەتەوە پەروەریی ئێرانی
ئەمانەش ببینە[دەستکاری]
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ^ "Sasanian Empire", Wikipedia, 2020-11-24, retrieved 2020-11-26
- ^ "نام‌های ایران", ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد (بە فارسی), 2020-11-02, retrieved 2020-11-26
- ^ "Name of Iran", Wikipedia, 2020-10-14, retrieved 2020-11-26
- ^ "Ariyana Mezin", Wîkîpediya, 2020-11-21, retrieved 2020-11-26
- ^ "ایران بزرگ", ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد (بە فارسی), 2020-11-15, retrieved 2020-11-26
- ^ "Greater Iran", Wikipedia, 2020-11-26, retrieved 2020-11-26
- ^ "Gelên arî", Wîkîpediya, 2020-10-06, retrieved 2020-11-21
- ^ "Greater Khorasan", Wikipedia, 2020-11-23, retrieved 2020-11-26
- ^ "Arran (Caucasus)", Wikipedia, 2020-11-23, retrieved 2020-11-26
- ^ "مردمان ایرانی‌تبار", ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد (بە فارسی), 2020-11-20, retrieved 2020-11-21
- ^ "Şarê İranki", Wikipedia, 2020-06-17, retrieved 2020-11-26
- ^ Farjadian, S.; Ghaderi, A. (December 2007). "HLA class II similarities in Iranian Kurds and Azeris". International Journal of Immunogenetics. 34 (6): 457–463. doi:10.1111/j.1744-313x.2007.00723.x. ISSN 1744-3121. PMID 18001303.
Neighbor‐joining tree based on Nei's genetic distances and correspondence analysis according to DRB1, DQA1 and DQB1 allele frequencies showed a strong genetic tie between Kurds and Azeris of Iran. The results of AMOVA revealed no significant difference between these populations and other major ethnic groups of Iran
- ^ Professor Richard Frye states:The Turkish speakers of Azerbaijan are mainly descended from the earlier Iranian speakers, several pockets of whom still exist in the region (Frye, Richard Nelson, “Peoples of Iran”, in Encyclopedia Iranica).
- ^ Swietochowski, Tadeusz. “Azerbaijan, Republic of”,. , Vol. 3, Colliers Encyclopedia CD-ROM, 02-28-1996: “The original Persian population became fused with the Turks, and gradually the Persian language was supplanted by a Turkic dialect that evolved into the distinct Azerbaijani language. ”
- ^ Golden, P.B. “An Introduction to the History of the Turkic Peoples”, Otto Harrosowitz, 1992. “The Azeris of today are an overwhelmingly sedentary, detribalized people. Anthropologically, they are little distinguished from the Iranian neighbo”
- ^ Xavier Planhol, “Lands of Iran” in Encyclopedia Iranica. Excerpt: The toponyms, with more than half of the place names of Iranian origin in some areas, such as the Sahand, a huge volcanic massif south of Tabriz, or the Qara Dagh, near the border (Planhol, 1966, p. 305; Bazin, 1982, p. 28) bears witness to this continuity. The language itself provides eloquent proof. Azeri, not unlike Uzbek (see above), lost the vocal harmony typical of Turkish languages. It is a Turkish language learned and spoken by Iranian peasants. ”(Encyclopedia Iranica, “Lands of Iran”)
- ^ “Thus Turkish nomads, in spite of their deep penetration throughout Iranian lands, only slightly influenced the local culture. Elements borrowed by the Iranians from their invaders were negligible. ”(X.D. Planhol, Lands of Iran in Encyclopedia Iranica)
- ^ История Востока. В 6 т. Т. 2. Восток в средние века. Глава V. — М. : «Восточная литература» , 2002. — ISBN 5-02-017711-3. Excerpt: ""Говоря о возникновении азербайджанской культуры именно в XIV-XV вв. , следует иметь в виду прежде всего литературу и другие части культуры, органически связанные с языком. Что касается материальной культуры, то она оставалась традиционной и после тюркизации местного населения. Впрочем, наличие мощного пласта иранцев, принявших участие в формировании азербайджанского этноса, наложило свой отпечаток прежде всего на лексику азербайджанского языка, в котором огромное число иранских и арабских слов. Последние вошли и в азербайджанский, и в турецкий язык главным образом через иранское посредство. Став самостоятельной, азербайджанская культура сохранила тесные связи с иранской и арабской. Они скреплялись и общей религией, и общими культурно-историческими традициями." (History of the East. 6 v. 2. East during the Middle Ages. Chapter V. - M. : "Eastern literature» , 2002. - ISBN 5-02-017711-3.). Translation:"However, the availability of powerful layer of Iranians took part in the formation of the Azerbaijani ethnic group, left their mark primarily in the Azerbaijani language, in which a great number of Iranian and Arabic words. The latter included in the Azeri, and Turkish language primarily through Iranian mediation."
- ^ "Pan-Iranism", Wikipedia, 2020-10-20, retrieved 2020-11-26
- ^ "پان‌ایرانیسم", ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد (بە فارسی), 2020-10-30, retrieved 2020-11-26
 | ئەم وتار ھیچ پۆلێکی لەخۆ نەگرتووە. تکایە یارمەتی بدە بە زیادکردنی پۆلێک بۆ ئەوەی پێڕست بکرێت لەگەڵ وتار لێکچووەکان. (نیسان ٢٠١٧) |