دەروازە:ژن

بەخێربێن بۆ دەروازەی ژن دەستکاری   ڕۆژی جیھانیی ژنان semmoldura semmoldura ڕۆژی جیھانیی ژنان: ٨ی ئازار ڕۆژی جیھانیی ژنان (بە ئینگلیزی: International Women's Day) یان بەدرووستیی ڕۆژی جیھانیی ژنە کارکەرەکان ناسراو بە ٨ی ئازار، ٨ی ئازاری ھەر ساڵێک یاد دەکرێتەوە. لە ناوچەکانی جیاواز، ئایینەکانی ئەم ڕۆژە لە ڕێزگرتن یان ئەوینداری سەبارەت بە ژنان، ھەتا ئایینەکانی کۆمەڵایەتی و سیاسیی جیاوازە. ئەم ڕۆژە وەکوو ڕووداوەیەکی سیاسی و سۆسیالیستی لە فەرھەنگی بڕێک لە وڵاتەکانی جیھان بەوێنەی ڕووسیا ڕۆژی پشۆدانە. ٨ی ئازار لە بڕێک لە وڵاتەکان لایەنی سیاسیی خۆی لە دەست داوە و وێنەی تێکەڵێک لە ڕۆژی دایک و ڕۆژی ڤالانتاین بووە بە ڕۆژیکی نا-سیاسی بۆ پیاوەکان تا ئەوینداری خۆیان لە بەرامبەر ژنان پێشان بدەن؛ بەڵام لە بڕێک لە وڵاتەکانی تر ھێشتا سیاسی ماگە و پرۆگرامەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان بەھێز بەڕێوە دەچن و ئاگاداری سیاسی و کۆمەڵایەتیی ژنان لە خەباتەکانی ژنانی سەرانسەری جیھان بە شێوەێکی ھیوادارانە گەشە بووە. خەڵکی بە لەبەرکردنی نەوارەکانی ئەرخەوانی ئەم ڕۆژە پێرۆزبایی دەکەن. ڕۆژی جیھانیی ژنان لەوەتەی ١٩٠٩ لە ئەمریکا یادی دەکرێتەوە. دوای ماوەیەک ئەمریکا وازی لەیادکردنەوەی ئەو یادە ھێنا وەکوو پشووی وڵات دواتر لە ساڵی ١٩٢٠ لە یەکێتیی سۆڤیەت و چەند وڵاتێکی دیکەی کۆمۆنیزم وەکوو چین و کووبا ئەم بۆنەیان کردە پشوو. دواتر ئەم ڕۆژە لەچەندین وڵات بوو بە پشووی فەرمی. زیاتر… ھەنووکە ١٬٩٨٣ وتار لە دەروازەی ژندا ھەیە. وتارێک لەوان بە ھەڵکەوت ببینە دەستکاری   وتاری ھەڵبژێردراو دایانای شازادەی وێڵز (بە ئینگلیزی: Diana, Princess of Wales؛ ١ی تەممووزی ١٩٦١ – ٣١ی ئابی ١٩٩٧) یەکێک لە خۆشەویستترین ئەندامانی خێزانی شاھانەی بەریتانیا بوو. دایانا ھاوسەری شازادە چارڵز، کوڕی گەورە و جێنشینی شاژنە ئیلیزابێس بوو، دایکی شازادە ولیام و شازادە ھارییە و یەکێک لە ناسراوترین کەسایەتییە ناسراوەکانی جیھان بوو لە سەردەمی خۆیدا. چالاکییە مرۆڤ دۆستییەکانی دایانا وایان کرد دایانا ببێت بە ئایکۆنێکی جیھانی و ناوبانگێکی گەورەیان پێ بەخشی. بە لەدایکبوونی لەناو خێزانێکی چینی باڵا، دایانا نزیک لە خێزانی شاھانەیی گەورە بوو بەڵام ژیانێکی سادەی ھەبوو و دوای ئەوەی نیشتەجێی لەندەن بوو بۆ ماوەیەک وەک یاریدەدەری مامۆستا لە دایەنگەیەکی منداڵان کاری کرد. دایانا بچووکترین کچی جۆن سپێنسەر و فرانسیس شاند کید بوو و جیابوونەوەی دایک و باوکی کاریگەری گەورەی لەسەری ھەبوو. ئەگەرچی لە ڕووی خوێندنەوە زۆر باش نەبوو بەڵام بەھرەی ھەبوو لە موزیک و سەما و وەرزش. ناوبانگی دایانا لە ساڵی ١٩٨٠ەوە دەستی پێکرد دوای ئەوەی پەیوەندی خۆشەویستی لەگەڵ شازادە چارڵسی جێنشینی تەختی شاھانەیی بریتانیا دەستپێکرد و دواتر بوو بە دەستگیرانی. ساڵی دواتر و لە ١٩٨١ ھاوسەرگیریان ئەنجام دا و دایانا لەلایەن خەڵکی بەریتانیاوە بە گەرمی پەسەند کرا وەک شازادەی وێڵز کە نازناوێکە دەدرێت بە ھاوسەری شازادەی جێنشین. لە کۆتاییدا بەھۆی نەگونجان پێکەوە و پەیوەندی سۆزداری دەرەوەی ھاوسەرگیرییەکەیان، لە ساڵی ١٩٩٢ ەوە بە جیایی دەژیان و ساڵی ١٩٩٦ بە فەرمی لێک جیابوونەوە. زیاتر... دەستکاری   وێنەی ھەڵبژێردراو یەڵدا عەبباسی دەستکاری   ئایا زانیوتە؟ مادلێن ئۆڵبرایت یەکەم ژن بوو کە توانی ببێتە وەزیری دەرەوەی ویلایەتە یەکگرتووەکان. سەلوە ڕەوزە شوقەیر یەکەم ھونەرمەندی ئەبستراکت بووە لە لوبنان. ڤاڵنتینا تریشکۆڤا یەکەم ژن بووە لە مێژوو کە بفڕێت بۆ بۆشایی ئاسمان و تاکە ژنێک بووە کە بە تەنھا فڕینی بۆ بۆشایی ئاسمان بەبێ کۆمەڵ ئەنجام داوە. دەستکاری   ویکیپرۆژەکان ویکیپرۆژەی ژنە ڕووسوورەکان دەستکاری   وەرزشوانی ھەڵبژێردراو لوسی بڕۆنز (بە زمانی ئینگلیزی: Lucy Bronze؛ لە دایکبووی ٢٨ی تشرینی یەکەمی ١٩٩١) خانمە یاریزانی تۆپی پێی ئینگلیزە. ئەو لە ئیستادا، یاری بۆ یانەی مانچستەر ستی و هەڵبژاردەی تۆپی پێی ئینگلتەڕا بۆ خانمان دەکات. لوسی لە هێڵی بەرگی باڵی ڕاست بەدرێسی ژمارە ٢٠ یاری دەکات. ئەو پێشتر یاری بۆ یانەکانی سەندەرلانند، ئێڤەرتۆن، لیڤەرپوولی ئینگلیزی و ئۆڵەمپیک لیۆنی فەڕەنسی کردووە. لە ماوەی ژیانی پیشەگەریدا، سێ جار بووە پاڵەوانی چامپیۆنز لیگ لەگەڵ یانەی ئۆڵۆمپیک لیۆن و سێ جاریش لەگەڵ لیڤەرپوول و مانچستەر سیتی خوولی سووپەری ئێف ئەی بۆ ژنانی بردۆتەوە. لە کانوونی یەکەمی ٢٠٢٠، برۆنز لەلایەن فیفاوە خەڵاتی باشترین یاریزانی تۆپی پێی بۆ ئەو ساڵە پێدرا. لە ساڵی ٢٠١٩، وەک یەکەمین ژنە یاریزانی ئینگلیز بووە براوەی خەڵاتی باشترین یاریزانی ژنی ئەورووپا (یووفا). لە ساڵی ٢٠١٨ و ٢٠٢٠، لوسی لەلایەن تۆڕی بی بی سی وەک یاریزانی ساڵی تۆپی پێی ژنان دیاریی کراوە. زیاتر... دەستکاری   ژیاننامەی ھەڵبژێردراو زەھا حەدید (بە ئینگلیزی: Zaha Hadid)، لەدایکبووی ٣١ـی تشرینی یەکەمی ١٩٥٠، نژیاروانێکی عێراقی-بریتانیایییە. زەھا حەدید ساڵی ٢٠٠٤ توانی خەڵاتی نژیاروانیی پریتزکەر مسۆگەڕ بکات. زەھا حەدید، شاژنی دیزاین‌ و بیناسازی ئەگەر لە لیستی ١٠٠ بیناسازە گەورەکەی جیھان بڕوانیت، تەنھا ناوی ژنێکی تێدایە کە ئەویش عێراقیە‌و زەھا حەدیدە. ئەو ژنەی کە بەپێی گۆڤاری تایم یەکێکە لە ١٠٠ کەسایەتییە ھەرە بەھێزەکەی جیھان‌ و بەپێی گۆڤاری فۆربسی ئەمەریکیش یەکێکە لە ١٠٠ ژنە ھەرە بەھێزەکەی جیھان. زەھا دوای تەواوکردنی خوێندنی ئامادەیی، دەچێتە زانکۆی ئەمەریکی لە بەیروت‌ و ساڵی ١٩٧١ بڕوانامەی بەکالۆریۆس بەدەستدەھێنێت‌ و پاشان بۆ درێژەدان بەخوێندن دەچێتە کۆلیجی ئەندازیاریی لە لەندەن. زەھا لەکۆتایی دەیەی ١٩٧٠ەوە دەستدەکات بە بیناسازی‌ و دیزانەکانی سەرنجی زۆربەی پسپۆڕانی ئەو بوارە بەرەو لای خۆی دەبات، کاتێک کە لەپێشبڕکێیەکدا لە ئەڵمانیا بەشداری دەکات‌ و دیزاینەکەی خەڵاتی یەکەم دەباتەوە. زیاتر... دەستکاری   کتێبی ھەڵبژێردراو ژوورێک بۆ خۆت (بە ئینگلیزی: A Room of One's Own) یەکێکە لە بەناوبانگترین کتێبەکانی نووسەری ئینگلیزی ڤێرجینیا وولف (١٨٨٢–١٩٤١) کە لە ئەیلوولی ١٩٢٩ لە تەمەنی ٤٧ ساڵی ڤێرجینیادا بڵاو کرایەوە. کتێبەکە جگە لەوەی بە شێوازێکی تایبەت نووسراوە، تایبەتمەندییەکانی پەخشانی مۆدێرنیسمی تێکەڵی وتارنووسین کردووە و شێوازێکی نوێی دروست کردووە. سەرەڕای ئەمانە، ژوورێک بۆ خۆت، بە یەکێک لە باشترین سەرچاوەکانی ڕەخنەی ئەدەبی فێمینیزم و تیۆریی فێمینیزم دادەنرێت. زیاتر... دەستکاری   پۆلەکان ژنان ئەو خەڵاتانەی ژنانیان شکۆدارکردووە تاوانەکانی دژی ژنان ترانسجێندەر کچ توندوتیژی دژی ژنان تەندروستیی ژنان دایکایەتی ژنان بەپێی بابەت ژنان بەپێی پیشە ژنان بەپێی نەتەوە ژنان بەپێی وڵات ژنان لە جەنگ ژنان لە سیاسەت ژنان لە مێژوو ژنان و ئایین ژنانی کۆمەڵگەی پەلکەزێڕینە ژنە چالاکوانەکانی مافی ژنان لە یەمەن ژنێتی سەرناوەکانی ژنان کچان لێکۆلینەوە ئەکادیمییەکان لەسەر ژنان لێکۆلینەوە ڕۆژنامەوانییەکان لەسەر ژنان لێکۆلینەوەکان لەسەر ژنان مافەکانی ژنان دەستکاری   وتەی ھەڵبژێردراو کە تۆ تۆرای لە چاوم وەک خەوی من لە بسکت ڕەشترە مانگە شەوی من بڕۆ مەجنوون بە لەیلای خۆت مەنازە کە ناوبانگی پتر دەرکرد ئەوی من — شیعری ھێمن لەسەر قارەمانیی لەیلا قاسم دەستکاری   دەروازە پەیوەندیدارەکان کۆمەڵگا چاند ژیاننامە مافەکانی مرۆڤ فەلسەفە کتێب ئایین دەستکاری   ئەو کارانەی دەتوانیت بیانکەیت پەرە بە وتارەکانی ناو پۆلی ژنان بدە. پەرە بە وتاری سەرەکی بدە. بیرۆکەت ھەیە؟ ڕەخنەت ھەیە؟ وتارێکی پوخت پێشنیار دەکەیت؟ لێرە پێشنیاری بکە بۆ زیاتر بەرەوپێشبردنی دەروازەکە. دەستکاری   پڕۆژەکانی تری ویکیپیدیا ویکیپیدیا لەلایەن دەستکاریکەرانی خۆبەخشەوە نووسراوە و لەلایەن دامەزراوەی ویکیمیدیا ڕاژە کراوە، کە دامەزراوەیەکی قازانج نەویستە و پڕۆژەگەلێکی تری خۆبەخشانەش ڕاژە دەکات وەک: کۆمنز خەزێنەی ئازادی میدیا میدیاویکی پەرەپێدانی نەرمامێری ویکی مێتاویکی ڕێکخستنی پرۆژەکانی ویکیمیدیا ویکیکتێب کتێبی خوێندن و ڕێنمایینامەی ئازاد ویکیدراوە بنکەی زانیاریی ئازاد ویکیھەواڵ ھەواڵی ناوەڕۆک ئازاد ویکیوتە کۆکەرەوەی وتەکان ویکیسەرچاوە کتێبخانەی ناوەڕۆک ئازاد ویکیجۆر تۆماری جۆری ئاژەڵەکان ویکیزانکۆ سەرچاوەی ئازادی فێربوون ویکیگەشت ڕێنوێنی گەشتی ئازاد ویکیفەرھەنگ فەرھەنگ و زاراوەنامە دەستکاری   دەروازەکان دەروازەکان چین؟ پێرستی دەروازەکان دەروازە ھەڵبژێردراوەکان