پاتریس لومومبا
 | ئەم وتارە پێویستی بە بەستەرە بۆ وتارەکانی تر بۆ یارمەتیدانی ڕێکخستنی ئینسایکڵۆپیدیا. (نیسان ٢٠١٧) (فێربە کەی و چۆن ئەم داڕێژەیە لابەریت) |
| پاتریس لومومبا | |
|---|---|
 | |
Patrice Émery Nibba Lumumba  | |
| لەدایکبوون | ٢ی تەممووزی ١٩٢٥ Katakokombe (Belgian Congo) |
| مەرگ | ١٧ی کانوونی دووەمی ١٩٦١ (٣٥ ساڵ ژیاوە) Lubumbashi (Republic of the Congo (Léopoldville)) |
| پیشە | سیاسەتوان، شۆڕشگێڕانە |
| حیزب | Mouvement National Congolais، Liberal Party |
| ھاوسەر | Pauline Opango |
| مناڵ | François Lumumba، Guy-Patrice Lumumba، Juliane Amato Lumumba، Roland Lumumba |
| خەڵاتەکان |
|
| پلە | Prime Minister of the Democratic Republic of the Congo (١٩٦٠–١٩٦٠) |
پاتریس لۆمۆبا (ماوەی ژیان: ٢ی تەممووزی ١٩٢٥ تاکوو ١٧ی کانوونی دووەمی ١٩٦١)، پاتریس لەمێژووی کۆنگۆدا بە یەکەم سەرۆک وەزیرانی ئەو وڵاتە دەژمێردرێت کە لەکاتی داگیرکاری بەلجیکادا لەڕێگای ھەڵبژاردنەوە دەسەڵاتی گرتووەتە دەست، لە ساڵی ١٩٢٥ لە کیسانگانی لە پارچەی گۆنگۆی ڕۆژھەڵات لەدایک بووە. پاتریس لۆمۆبا بەرنگاری داگیرکاری بەلجیکا بووەتەوە و لە ساڵی ١٩٥٨ بزوتنەوەی نیشتیمانی پێکھێناوە کە بەھێزترین بزوتنەوە سیاسییەکانی کۆنگۆ بووە و جەماوەرێکی یەکجار زۆری لەپشتەوە بووە و سەرکردایەتی دەیان خۆپیشاندانی کردووە و ڕوبەڕوی ھێزە داگیرکارەکانی بەلجیکا بووەتەوە ھەر بۆیە بۆ ماوەی ٦ مانگ دەستگیرکراوە و دواتر ئازاد کراوە. لە ساڵی ١٩٦٠ ھەڵبژاردن کراوە و نزیکەی ١٠٠ حیزبی بەشداریان تیاکردووە و بزوتنەوەی نیشتیمانی بەسەرکردایەتی پاتریس لۆمۆمبا پێشکەوتنێکی بەرچاوی بەدەستھێناوە، بەلجیکا ھەوڵی داوە ئەنجامی ھەڵبژاردنەکان بشارێتەوە تاکو دەسەڵات بدات بەیەکێک لەلایان گرانی خۆی بەڵام بەھۆی فشاری میلەتەوە ناچاربووە لۆمۆمبا پسێرێت بە پێکھێنانی حکومەت و ئەویش لە ٢٣ یۆنیۆی ساڵی ١٩٦٠ یەکەم حکومەتی کۆنگۆی ھەڵبژێردراوی پێکھێناوە و بەلجیکاش بەڕەسمی دانی پیاداناوە. لە ئاھەنگی مەراسیمی دەسەڵات وەرگرتنەکەدا لۆمۆمبا وتارێکی پێشکەش کرد کە بۆیە مایەیی نیگەرانی و توڕەبوونی بەلجیکییەکان و بەووتاری فرمێسک و خوێن و ئاگر ناوبراوە و تێیدا باسی لەو نەھامەتی و زوڵم و زۆرە کردووە کە ڕوبەڕوی کۆنگۆکان بووەتەوە، کۆنگۆش تەنھا بۆ ماوەی دوو ھەفتە سەربەخۆیی بەخۆوە بینیوە و دواتر ڕوبەڕوی کۆمەڵێک قەیران بووەتەوە و ناکۆکی کەوتووەتە نێو ھێزی سووپاوە و لۆمۆمباش داوای لەنەتەوەیەکگرتوەکان کردووە یارمەتی بدات و کۆنگۆکان یەکبخاتەوە و ئارامی بەرقەرار بکات بەڵام نەتەوەیەکگرتۆکان دژی لۆمۆمبا وەستاونەتەوە. مۆیۆتۆی سیسی سۆکۆی سەرۆکی دەستەی ئەرکانی سووپا ئەم قەیرانانەی قۆستووەتەوە و لە ساڵی ١٩٦١ کودەتایەکی سەربازی ئەنجامداوە و دەستی بەسەر دەسەڵاتدا گرتووە و پاتریس لۆمۆباش دەستگیر کراوە و لەسەر دەستی سووپای بەلجیکا لە کانوونی دووەمی ساڵی ١٩٦١ بەفیشەک لەسێدارە دراوە.
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ویکیپیدیای عەرەبی
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە پاتریس لومومبا تێدایە. |