ساڵح بێچار

ساڵح بێچار (١٩٦٧-) شاعیر و نووسەر و رۆژنامەنووس ی کوردە.

ژیاننامە

ساڵح بێچار لەدایکبووی ١\٧\١٩٦٧ سلێمانی گەڕەکی سەرشەقامە. لە سەرەتای ساڵی ١٩٨٤ تا ١٩٨٨ لە سەر شەقامی مەولەوی شاری سلێمانی کتێبفرۆش بووە، بەو ھۆیەوە زۆرێک لە خوێنەران، نووسەران، شاعیران، ھونەرمەندان و رووناکبیرانی ئەوسای سلێمانی ناسیوە و دەیناسن. زۆرتریش بڵاوکراوەکانی ی. ن. ک و کۆمەڵەی رەنجدەران و کۆمەڵەی زەحمەتکێشانی کوردستان ی دەفرۆشت و بڵاودەکردەوە. ساڵی ١٩٨٢، لە سەردەمی خۆپیشاندانە جەماوەرییەکانی خەڵکی سلێمانی لە گەڕەکی مەجیدبەگ پەیوەندیی بە رێکخستنە نھێنییەکانی کۆمەڵەی رەجدەرانی کوردستان (کۆڕەک)ـەوە کردووە. رۆژی ١٠\٢\١٩٩١ لەگەڵ خاتوو منیرە رەسوڵ ژیانی هاوسەرییان پێکهێناوە.

چالاکییە ئەدەبییەکان

بێچار یەکەم شیعری ٢٠\١٠\١٩٨٣ لە رۆژنامەی (ھاوکاری) دا بڵاوکراوەتەوە. مایسی ١٩٨٥ شیعری لە ژمارە (١٠)ی گۆڤاری گزنگ ی یەکێتی نووسەرانی کوردستان لە شاخ بڵاوبووەتەوە. یەکەم چیرۆکی رۆژی ھەینی ٣١\١\١٩٨٦ بە ناوی (نوێبوونەوەی زامی دەروونێک) لە کۆڕێکی ھاوبەشی چیرۆک خوێندنەوە لەگەڵ دڵسۆز حەمە و رێزان حسێن دا خوێندەوە کە لە ھۆڵی یەکێتی نەقابەکانی کرێکاران سازکرا.

لە زۆربەی کۆڕە ئەدەبییەکانی ساڵانی ھەشتاکانی سلێمانی بە شیعر، چیرۆک و نووسین بەشداریی ھەبووە و لە ناوەڕاستی ساڵانی ھەشتاوە شیعر و چیرۆکی زۆری بڵاوبووەتەوە.

کتێبە چاپکراوەکان

1. "ئەوان مرۆڤن بەرلەوەی بەساڵچووبن" ساڵی ٢٠٠٣ لەلایەن رێکخراوی HelpAgeی بریتانییەوە لە سلێمانی چاپ‌و بڵاوکرایەوە کە نامیلکەیەکە دەربارەی رەوشی ژیان‌و گوزەرانی توێژی بەساڵاچووان لە ھەرێمی کوردستان.
2. "فریشتەسپییەکان" بەھاوکاری کۆمەڵەی پەرستارانی کوردستان - ٢٠٠٥ سلێمانی.
3. "ھاوڕێیانی ژینگە" - ئۆپەرێت بۆ منداڵان ٢٠١٢ سلێمانی.
4. "دیوانی ساڵح بێچار" ٢٠١٩ سلێمانی - چاپخانەی کارۆ.

لە ١٣\٥\٢٠٠٥ خەڵاتی پێزانینی بەڕێز مام جەلالی وەرگرتووە، لەبەرامبەر بەشداریکردنی لە ئەدەبیاتی شۆڕشی نوێ لە شاخ.

لە ٢٠\٦\٢٠٠٠ وە لە ناوەندی راگەیاندنی زانکۆی سلێمانی دەستەی نووسەرانی ھەفتەنامەی زانکۆ، لێپرسراوی رادیۆی زانکۆ و پاشان لێپرسراوی ماڵپەڕی ناوەندی ناوبراو بووە.

لە ٢٠٠٠ تا ٢٠٠٤ لێپرسراوی بەشی لاتینی و بەڕێوەبەری نووسینی مانگنامەی بەدرخان بووە.

لە کۆتایی ساڵی ٢٠٠٠ وە لێپرسراوی ڕێنووسی لاتینی کەناڵی کوردسات بووە و لە ١\٣\٢٠٠٧ تا ٣\٤\٢٠١٣ لێپرسراوی ماڵپەڕی کوردسات بووە.

دەیان شیعری بێچار لەلایەن ئەم ھونەرمەندانەی کوردستانەوە کراون بە گۆرانی:

١- عەدنان کەریم: ١- کوبانی نە ب تەتێ‌یە (بۆکۆبانی).

٢- شەھێن تاڵەبانی: ١-هانا ٢- مزگێنی.

٣- دیاری قەرەداخی: ١- سێوباران (بۆ هەڵەبجە).

٤- چۆپی فەتاح: ١- داخێک (بەیادی تۆوە).

٥- خالید رەشید: ١- ئاهەنگ (نارین).

٦- لوقمان سەلیم: ١-شەوانی بێ‌تۆیی (ئەمشەو زەمەن) ٢- جێهێشتن (کە جێمدێڵی - مقام) ٣- شەونخونی ٤- کۆچ ٥- ئێوارە (ئێوارەی شار) ٦- سوێ (مزگێنی) ٧- ئایەتی عیشق (دابڕان) ٨- ڕەشپۆش ٩- پێم مەڵێ (بۆ ئەنفال).

٧- ئاریان کەریم: ١- هەتا دەمرم ٢- باخچەی عیشق.

٨- زاھیر جەلال: ١-پەیامی تەنیایی ٢- زمانی چاو.

٩- ڕەوا جەمال: ١- ماڵێکی چۆڵ (گەڕامەوە) ٢- مزگێنی ٣- نهێنی دڵ.

١٠- ئاڤان جەمال: ١- یەکەم نیگا ٢- شەکری ئەوین (توانەوە).

١١- کیژان ئیبراھیم خەیات: ١- نهێنی دڵ ٢- بەخت ٣- هانا ٤- هێلانەی دڵ ٥- کریڤ ٦- تاسەی دووریی ٧- کوێوە دەچی ژن (ژن).

١٢- محەمەد رەئوف کەرکوکی: ١- هەر شاژنی خەونی منی (شاژنی خەیاڵ).

١٣- نیان عەبدوڵڵا: ١- بیرت دەکەم.

١٤- موحسین عەبدوڵڵا: ١- ئایەتی عیشق (دابڕان).

١٥- محەمەد عەبدول: ١- هەر شاژنی خەونی منی.

١٦- کازم ئیبراھیم: ١- سۆراخ.

١٧- شوانە (برای میکایل): ١- خەندەی ئەوین (تەمەن).

١٨- ئاڵا عومەر: ١- داخێک.

١٩- چیا فەتاح: ١- خۆشمژدە.

٢٠- ھیوا عارف: ١- زمانی چاو.

٢١- ئەکرەم رەشید: ١- وەرزی دووریی ٢- کامی دڵ ٣- تەریقەتی عیشق ٤- چی لەبیرکەم (ئاوابوون).

٢٢- سیاوەش ماملێ: ١- وەک هەناسەم لێم نزیکی (دووریی تۆ) ٢- زمانی چاو.

٢٣- حەمید عوسمان: ١- ئاوێنە (کچێ بەسە.. کچێ بەسە).

٢٤- کامەران عومەر: ١- ئاهەنگی مردن (لە ئاهەنگی بووکێنیتا).

٢٥- زەردەشت بانەیی: ١- ڕەشپۆش.

٢٦- ھونەر بابان: ١- شنەی شار (بۆ سلێمانی).

٢٧- ئەنجام عەبدولواحید: ١- تاسەی دووریی.

٢٨- ئالان جەمال: ١- وێنەی شەرمن.

٢٩- شیلان عوسمان: ١- کە تۆ هاتی ٢- ملوانکەی خەم.

٣٠- سەرکار ھیرانی: ١- ئێوارە.

٣١- بەختیار ساڵح: ١- بەرەو ژیان (سروود).

٣٢- ئاسۆ مەحمود: ١- جەژنی بوون ٢- تاسەی دووریی.

٣٣- هیوا کەرکوکی: ......

٣٤- ئایدن ئۆستان: ١- وەک هەناسەم لێم نزیکی.

٣٥- ئاوێر ئازاد: ١- زمانی چاو.

٣٦- سەلاح مەنوچەر: ١- شنەی شار (بۆ سلێمانی).

٣٧- هادی غەفوری: ١- هەتا دەمرم لەگەڵ دووری تۆ ڕانایەم.

٣٨- کەنار تەھا: ١- ئەز دچم (بۆ عەفرین).

٣٩- جەمال فاتحیان: ١- ڕێگاکانی ئازادیی دەچنەوە بانە (سەرهەڵدانە لە بانە - سروود).

٤٠- سێوە کامیل و ڤیلیا شوان: ١- ئەز دچم (بۆ عەفرین).

٤١- نەژاد بەرزنجی: ١- ئەی خۆر شاهیدبە (بۆ شەنگال).

٤٢- چیا مەدەنی: ١- وەرزی دووریی ٢- سەری ساڵ (لەگەڵ تۆ) ٣- مزگێنی.

٤٣- فەرمان هەورامی: ١- دووڕیان.

٤٤- هێمن حەمەساڵح: ١- ئایەتی عیشق (کە تۆ دەڕۆی).

٤٥- بورهان محەمەد: ١- تارژەن (مقام).

٤٦- مەریوان حسێن: ١- نزای باران (مقام).

٤٧- جەلیل مەحموود: ١- عیشق و تەمەن (مقام).

٤٨- ڕزگار کەلاری: ١- باخچەی عیشق (مقام) ٢- بە بۆنی زوڵفت کەوتووم (مقام) ٣- جەژن ناکەم (مقام) ٤- بووکی بەرباران (بۆ سلێمانی).

٤٩- هێدی قادری: ١- عیشق بوونە ٢- تاسەی دووریی.

٥٠- کۆڕاڵی زانکۆ: ئەنفال (عەبدوڵڵا جەمال سەگرمە).

٥١- هێمن حامید: (بۆ خاوەن پێداویستی تایبەت).

٥٢- تابلۆ: ١- ملوانکەی خەم.

٥٣- شێرکۆ سەعید ١- شوێن‌پێ.

٥٤- سەرکار هیرانی: ١- ئێوارە.

٥٥- ئەمەل سەعید کوردە: ١- زەردەخەنە.

گۆرانی منداڵان:

٥٦- بەهەست ساڵح: ١- چڵێ نێرگز بۆ ئاشتی (کۆرس) ٢- زەنگ لێدەن (کۆرس) ٣- ماسییە سوورە.

٥٧- ئەڤرێست ساڵح ١- باخەوان.

٥٨- پرژە زاهیر جەلال ١- شلیک.

٥٩- تنۆک هەستیار: ئێمە ئایندەین.

چەندین شیعری ساڵح بێچار وەرگێڕدراون بۆ زمانەکانی: ئینگلیزی و عەرەبی و فارسی.

کورتەیەک لە چالاکییەکان

• ئەندامی یەکەم کۆنگرەی یەکێتی نووسەرانی کورد ١٥-١٧\١٠\١٩٩١، شەقڵاوە بووە.
• ئەندامی کۆڕی رۆشنبیری کورد - سلێمانی، بووە ١٩٩٢.
• ئەندامی کۆنگرەی دامەزرێنەری بنکەی ئەدەبی و رووناکبیریی گەلاوێژ بووە ١٩٩٦.
• ئەندامی دەستەی دامەزرێنەری یانەی چیرۆک – سلێمانی بووە، ١٩٩٨.
• لە کۆتایی ساڵی ٢٠٠٠ دا وەک لاتینیزان لە بەشی تێکستی کەناڵی کوردسات دامەزراوە.
• ئەندامی دەستەی دامەزرێنەری ناوەندی رووناکبیریی شارباژێڕ- ٢٠٠٨.
• ئەندامی کارای سەندیکای ڕۆژنامەنووسانی کوردستانە.
• ئەندامی فیدراسیۆنی نێودەوڵەتیی ڕۆژنامەنووسان (IFJ) ـە
• دامەزرێنەری کۆمەڵەی شاخەوانیی سلێمانی ٢٠١٤.
• لە ٨-٥-٢٠١٣ تا ٣٠-١١-٢٠١٥ کارمەندی بنکەی ژین و سەرنووسەری ماڵپەڕی نبکەی ناوبراو بووە.
• ساڵی ٢٠١٤ - ٢٠٢٠ ئامادەکار و سەرپەرشتیاری پاشکۆی مانگانەی (یادگار) ی ڕۆژنامەی (کوردستانی نوێ) بووە.
• لە ساڵی ٢٠٠٠ ەوە لێپرسراوی لاپەڕەی لاتینی گۆڤاری پەپوولەی مناڵانە کە رێکخراوی مناڵپارێزی کوردستان لە سلێمانی دەریدەکات.

بەستەرە دەرەکییەکان

• ساڵح بێچار لە فەیسبووک