تەحسین تەھا

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
تەحسین تەھا
لەدایکبوون٢٥ی ئەیلوولی ١٩٤١
ئامێدی، عێراق
مردن٢٨ی ئایاری ١٩٩٥(١٩٩٥-٠٥-٢٨) (٥٣ ساڵ ژیاوە)
پیشەمۆسیقاژەن، گۆرانیبێژ، چالاکوان
ئامێری مۆسیقادەنگ

تەحسین تەھا (لەدایکبووی ٢٥ی ئەیلوولی ١٩٤١ لە ئامێدی - مردووی ٢٨ی ئایاری ١٩٩٥ لە ھۆڵەندا) گۆرانیبێژێکی کورد بوو.[١] تەحسین تەھا لە چەند بەرھەمێکی شانۆییشدا نواندنی کردووە.[٢]

ژیان[دەستکاری]

ژیانی سەرەتایی[دەستکاری]

تەحسین تەھا ساڵی ١٩٤١ لە ئامێدی لە دایک بووە. چونکە باوکی فەرمانبەر بووە، لە گەلێک شار و شارۆچکە و ناوچەی دەڤەری بادینان ژیاوە، بۆیە تەحسین خوێندنی لە ناوچەی مانگیش و باتووفە و شاری دھۆک تەواو کردووە و دوای خوێندنی قۆناغی ناوەندی، چووەتە بەغداد و لە پەیمانگای ھونەرە جوانەکان وەرگیراوە و خۆی فێری ژەنینی ئامێری عوود کردووە و پڕۆڤەشی لەسەر سترانبێژی کردووە و ھاتوچۆی ئێستگەی ڕادیۆی کوردی کردووە لە بەغدا و لەو ئێستگەیەدا سترانی بەسۆزی پێشکەش بە گوێگران کردووە.

ژیانی ھونەریی[دەستکاری]

تەحسین تەھا ساڵی ١٩٥٨، یەکەم گۆرانی خۆی بە ناوی «ئەشکەرا ناکەم یا لبەر ڤی دڵی» بڵاو کردووەتەوە. تەحسین تەھا ھاوینی ١٩٦٤، خوێندنی ھونەرە جوانەکان تەواو دەکات[٣] و بۆ پاییزی ئەو ساڵە دەکرێت بە مامۆستای پەروەردەی ھونەر لە قوتابخانەی مەخمووری سەرەتایی لە پارێزگای ھەولێر. گەلێک چالاکیی ھونەریی لە بواری مۆسیقا و سروودی نیشتمانی لەو شارۆچکەیەدا دەنوێنێت و بزووتنەوەی شانۆش لە شارۆچکەکە پێش دەخات و ماڵەکەیشی دەکاتە مەڵبەندێکی ھونەری و یانەی مۆسیقازان و گۆرانیبێژانی کورد.[٤] تەحسین ساڵی ١٩٦٨ دەگوێزێتەوە بۆ شاری ھەولێر و لە قوتابخانەی یەکەمی نموونەیی ھەولێر دەکرێت بە مامۆستای سروود و مۆسیقا، گیانی ھونەریی لە نێو قوتابییەکانیدا پەروەردە دەکات و لە دەرەوەی قوتابخانە‌شدا لەگەڵ دەستەیەک لە مۆسیقازان و ھونەرمەندی ئەم شارە تیپی مۆسیقای ھونەری ھەولێر دادەمەزرێنێت.[٥] ھونەرمەند تەحسین تەھا لە بەشی چالاکیی ھونەریی سەر بە بەڕێوبەرایەتی گشتی پەروەردەی ھەولێر دەکرێت بە ڕاھێنەری مۆسیقا و سروودی قوتابخانەکان و دەستەیەکی باش لە قوتابییەکانی فێری مۆسیقا دەکات.

کۆچی دوایی[دەستکاری]

تەحسین تەھا لەو سەردەمەی کە باری کوردستان سەخت بووە چووەتە وڵاتی ھۆڵەندا و چەند ساڵێک لەو وڵاتەدا ژیاوە، تاکوو لە ٢٨ی ئایاری ١٩٩٥دا لە نەخۆشخانەیەکی ئەو وڵاتە بە نەخۆشیی دڵ کۆچی دوایی دەکات و تەرمەکەی لە ٤ی حوزەیران دەگاتەوە کوردستان و لە ئامێدی بە خاک دەسپێردرێت.[٣]

ھونەری تەحسین تەھا[دەستکاری]

ئاوازەکانی ئەم ھونەرمەندە پتر لە ئاوازی میللی و کەلەپووری ھونەری نەتەوایەتی کوردەوە وەرگیرابوون و گیانی ژیانی گوند و لادێیان پێوە دیار بوو؛ ھەموویان لە ژیانی کۆمەڵایەتی و ئەڤین و خۆشەویستییەوە سەریان ھەڵدابوو، زۆربەی ئەو ئاوازانەیشی لەسەر مەقامی بەیات دەگوتران، چونکە لەگەڵ دەنگە بەسۆزە‌کەی دەگونجا و لە مۆسیقازان و ئاوازدانەرەکانی کورد زۆر ڕای لە دڵشاد سەعید و ئەنوەر قەرەداغی بوو، لە گۆرانیبێژەکانیش زۆر ڕای لە محەممەد عارفی جزیری و تایەر تۆفیق و شەماڵ سائیب بوو. ئەنوەر قەرەداغی لەبارەی تەحسین تەھا وتوویەتی: «بە ھونەرەکەی خزمەتێکی باشی بە ھونەری نەتەوەکەی کرد و توانیبووی شوێنی خۆی لەناو دڵی جەماوەرکەی بکاتەوە و ھەمیشە ھەوڵی داوە کە قورسایی خۆی بپارێزێت».[١]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ ئ ا تەحسین تەھا، ھونەرمەندی گەلێک، ماڵپەڕی کوردستانی نوێ، ٤ی ئەیلوولی ٢٠١٩ بڵاوکراوەتەوە.
  2. ^ تەحسین تەھا، ھونەرمەندی گەلێک[بەستەری مردوو]، ماڵپەڕی ڕۆژنیوز، ٢٨ی ئایاری ٢٠١٩ بڵاوکراوەتەوە.
  3. ^ ئ ا تەحسین تەھا، ماڵپەڕی خاک تیڤی، ٢٩ی ئایاری ٢٠١٨ بڵاوکراوەتەوە.
  4. ^ مامۆستا-تەحسین-تەھای-ھونەرمەندە ئەمڕۆ ساڵیادی کۆچی دوایی مامۆستا (تەحسین تەھا)ی ھونەرمەندە[بەستەری مردوو]، ماڵپەڕی کوردستان تیڤی، ٢٨ی ئایاری ٢٠٢٠ بڵاوکراوەتەوە.
  5. ^ بەوێنە.. وێنەیەکی دەگمەنی ھونەرمەندی میللی تەحسین تەھا بڵاو دەبێتەوە، ماڵپەڕی باسنیوز، ٢ی نیسانی ٢٠١٨ بڵاوکراوەتەوە.